Afganistan Demokratik Cumhuriyeti

Afganistan Demokratik Cumhuriyeti (1978–1987) Afganistan Cumhuriyeti (1987–1992)
← 1978–1992 →
Bayrak (1980-1987) Arma (1980-1987)
Ulusal marş Garam şah, la garam şah
Başkent	Kabil
Dil(ler)	Peştuca · Darice[1]
Yönetim	Sosyalist cumhuriyet (Marxist-Leninist 1978–1987)
Devrim Konseyi Başkanı ve ADHP Genel Sekreteri
- 1978-1979	Nur Muhammed Terakki
- 1979	Hafızullah Amin
- 1979-1986	Babrak Karmal
- 1986-1992	Muhammed Necibullah
Yasama organı	Devrim Konseyi
Tarihi
- Sevr Devrimi	27 Nisan 1978
- Sovyet müdahalesi	24 Aralık 1979-15 Şubat 1989
- Mücahitlerin Kabil'e girmesi	16 Nisan 1992
Yüzölçümü
- 1992	647.497 km^2
Nüfus
- 1992	13.811.900
Yoğunluk	0 /km^2
Para birimi	Afgani

Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, 1978 ile 1992 yılları arasında Afganistan'ın resmi adı. Sovyetler Birliği ile hem ekonomik hem de ideolojik olarak yakın ilişkileri olan Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, dünya üzerinde yalnızca 8 ülke tarafından tanınmıştı.^[2]

Tarih

27 Nisan 1978'de Hava Kuvvetleri Komutan yardımcısı Albay Abdülkadir yönetimindeki Afgan birlikleri hükümeti devirdi. Afganistan Demokratik Halk Partisi (ADHP) yönetiminde bir hükümet kuruldu ve hapisten kurtarılan Demokratik Halk Partisi başkanı 61 yaşındaki yazar Nur Muhammed Terakki cumhurbaşkanı oldu.^[3] SSCB ile 20 yıllık bir ekonomik ve savunma işbirliği antlaşması imzaladı.

14 Eylül 1979'da, ADHP içindeki bölünme sonucu, Başbakan Hafızullah Amin, hükümeti de devirerek kendisini başbakan ilan etti. Eski başkan Taraki ve yandaşları bu devirme sırasında öldürüldü. 27 Aralık 1979'da da ADHP'nin Bayrak kanadı lideri Babrak Karmal, Hafızullah Amin'i devirerek cumhurbaşkanı ve Devrim Konseyi başkanı oldu.

1980 yılı başında Babrak Karmal'ın, iki ülke arasındaki antlaşmaları öne sürerek yaptığı çağrı üzerine SSCB birlikleri Afganistan'a girdi. Yönetime ve SSCB birliklerine karşı direnişe geçen kimi Afgan aşiretleri bir süre sonra Pakistan'ın ve Amerika Birleşik Devletleri'nin denetimine girdi.^[4] Afganistan'ın özellikle Pakistan sınırına yakın kimi bölgelerinin ellerinde tutan Afgan Mücahitleri olarak adlandırılan muhalif güçler, sayıları 110.000 olduğu ileri sürülen SSCB birliklerine ve yönetime karşı hareketlerinin sürdürdüler.

1986'da B. Karmal, Devrim Konseyi Başkanlığını ve ADHP Genel Sekreterliği görevini Muhammed Necibullah'a devretti. 1987'de bir yandan savaş sürerken öte yandan Mart ve Eylül aylarında Birleşmiş Milletler aracılığı ile Afganistan ve Pakistan başkanları arasında resmi olmayan görüşmeler başladı. 15 Haziran 1987'de Afganistan hükümeti tek yanlı ateşkes ilan etti. 15 Ocak 1988'e kadar süren ateşkes sırasında mücahit saldırıları yoğunlaştı. Bu arada Afgan hükümetinin hazırladığı bir programa uygun olarak SSCB'nin askeri güçleri 1988'de çekilmeye başladı. Ancak hükümet güçleriyle mücahitler arasındaki çatışmalar kesilmedi. Afgan Hükümeti, 1992 yılında devrilene dek mücahitler ile mücadeleye devam etti.

Kaynakça

1. "1987 Anayasası". afghan-web.com/. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150312171359/http://www.afghan-web.com:80/history/const/const1987.html. Erişim tarihi: 2011-04-13  (madde 8).
2. Afghanistan: Politics, Economics, and Society: Revolution, Resistance, Intervention; page 128
3. Rasanayagam 2005, ss. 70–71.
4. Kabul's prison of death BBC, February 27, 2006