Ötüğ
Ötüğ – Türk ve Altay halk kültüründe dua.[1] Yakarma, Tanrıya yalvarma, dileme, isteme. Ötüg veya Ötük olarak da söylenir. En yalın olarak, bir şeyin gerçekleşmesini ve kötü durumlardan korunmayı Tanrıdan istemek olarak tanımlanabilir. Ötümek (Ötüğmek, Ötükmek) “dua etmek” fiili ile de kullanılır.[2] Sözcük, Öt/Öd kökünden türemiştir. Zaman, zamanın geçişi ve yakarma anlamlarını içerir. Ahenkli ses çıkarmak manası vardır.
Sah
Sah; Türk ve Yakut halk inancında ve Sibirya şamanizminde ayinlerde ve dualarda kullanılan bir sözcük. “Amin” anlamına gelir. Sak veya Sag olarak da söylenir. Eski Türkçe’de ve Yakutça’da Tanrı anlamında kullanılmış. Daha sonra ise duaların sonunda "Tanrı Kabul Etsin" anlamında yinelenen bir sözcük haline dönüşmüştür. Sözcükde, dikkatlilik, tedbir, sağlamlık ve sağlık anlamları bulunur. Moğolca Sahıh sözcüğü korumak anlamı taşır. Türkçedeki Saklamak fiili ile aynı kökten gelir.
Ötüğ Örneği
Kuman Türkçesiyle Macaristana kadar ulaşmış olan ve Göktanrıya yakarış içeren bir kam ötüğü şöyledir:
- Bizim atamız kimsing kökte
- (Bizim atamız kimdir gökte)
- Sentlensing sening adıng
- (Yücelsin senin adın)
- Düşsün senin könglügüng
- (Hoş olsun senin gönlün)
- Neçik kim cerde alay kökte
- (Nice hem yerde tüm gökte)
- Bizing ekmeğimizni ber
- (Bize ekmeğimizi ver)
- Bizge büt bütün künde
- (Bize bütün günlerde)
- İlet bizing minimizni
- (İlet bizim benliğimizi)
- Neçik kim biz iyermiz
- (Nice biz boyun eğeriz)
- Bizge ötrü kelgenge
- (Bize emir geldiğinde)
- İletme bizi ol camanga
- (İletme bizi hiç kötülüğe)
- Kutkar bizi ol camannan
- (Kurtar bizi her kötülükten)
- Sen barsıng bu küçli
- (Sen varsın bu güçte)
- Bu çin iygi Tengri
- (Bu gerçeklikte yüce Tanrı)
Kaynakça
- ↑ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (Saytfa-387 / "ötüg")
- ↑ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)