İlyas Efendiyev
İlyas Efendiyev (26 Mayıs 1914, Füzuli - 3 Ekim 1996, Bakü) Azeri şair.
İlyas Muhammed oğlu Efendiyev 26 Mayıs 1914'de Qaryaginde (şimdiki Füzuli şehri) tanınmış ve saygın tüccar ailesinde doğdu. Nesillerce okumuş ruhani ve zengin tüccar ailesinden çıkmış babası Muhammed 1884 yılında doğdu. Onun anne ve babası tüm Karabağ'da bilinen, fakire, yoksula el tutan, iyi ve asil bir toplum idiler. Bu ailenin bir kolu tüccar soyuna mensup olup alım işleriyle meşgul olmuştur. Diğer kolu ise ruhani eğitimi almış, bilgili hoca ve ulemadan ibaretti.
Yazarın babası Muhammed Efendiyev bu ailenin ticaretle uğraşan koluna mensup olmuştur. O, 7-8 yaşında iken babası vefat etmiş, annesi kocaya gitmeyerek tüm ömrünü dört küçük oğlu ile bir kızı yetiştirip ulaştırmaya geçirdi. Muhammed Efendiyev köyde beş yıllık Rus-Tatar okulunu mükemmel fiyatlarla bitirmiş, Rus dilini mükemmel öğrenmiştir. Okulu bitirdikten sonra Qaryaginə taşınarak damadının yanında tarım aletleri satan mağazada çalıştı. Bir süre sonra o ticaretle bağımsız meşgul olmuştur. O, Rusya'nın çeşitli şehirleriyle, Tebriz ve İstanbul'da ticaret ilişkilerine girmiş, birkaç meslektaşı ile birlikte mal getirip satarak servet sahibi olmuş ve büyük saygı kazanmıştır. 1920 yılında Azerbaycan Bolşevikler tarafından işgal edildikten sonra Muhammed çeşitli işletme kontrollerinde çalışmıştır.
Eserleri:
Piyesler
"İntizar" (1940 yıllar-Yazıcı Mehdi Hüseyin'le birlikte yazmıştır.)
"Işıklı yollar" (1947)
"Bahar suları" (1948)
"Atayevlər ailesi" (1954)
"Sen hep benimlesin" veya "Boy çiçeği" (1964)
"Benim günahım" (1967)
"Ateşli çölden gelmiş şeytan"
"On liralık lüstr"
"Bize inan"
"Sahabeler" (1968)
"Yok olmuş gündelikler" (1969)
"Şarkı dağlarda kaldı" (1971)
"Garip oğlan" (1973)
"Bağlardan gelen ses" (1976)
"Kristal sarayda"
"Şeyh Hiyabani" (1986)
"Bizim garip taleyimiz" (1988)
"Sevgililerin cehennemde vüsalı" (1989)
"Tenha iydə ağacı" (1991)
"Akıllılar ve deliler" (1992)
"Hükümdar ve kızı" (1994)
Çocuk hikayeleri
"Ceyran avı"
"İlginç olay"
"Korur"
"Leylak ağacı"
"İz ile"
"Avcının masalı"
"Zemide bir turaç seslenirdi"
Hikayeler
"Köyden mektuplar" kitabından
"Qızbəs puana"
"Qarımış oğlan"
"Mirza İman"
"Kama hikayesi"
"Aydınlık geceler" kitabından
"Beklenmeyen sevgi"
"Apardı seller Saranı"
"Durna"
"Kahraman ile bülbülün masalı"
"Küçük bir manzume"
"İhtiyar tarını çaldı"
"Yarım kalmış portre hakkında şarkı"
"Karı dağ"
"Hikayeler" kitabından
"Görüş"
"Gülaçar"
"Su değirmeni"
"Sen ey büyük yaratan" kitabından
"Yusuf ve Esfir"
"Vezir Allahverdi Han ve Behlul Danende"
"Sen ey büyük yaratan"
"Abidin uykusu"
"Hayatın sonsuz uyumu"
"Saksağan"
"İsa-Musa"
Çeşitli illerin hikayeleri
"Berlin'de bir gece"
"Qəhrəmanımın nişanlısı"
"Balıkçılar"
"Gül satan"
"Genç yolcu"
"Bahar bulutları"
"Hançer"
"Yaylaq komşumuz"
"Kentten gelen avcı"
"Yün atkı"
"Qırçı ve kırmızı çiçek"
"Tufandan sonra"
"Samed Vurgun hakkında hikaye"
"Taş çit"
Anlatılar
"Köyden mektuplar" (1939)
"Aydınlık geceler" (1945)
"Toprağın sahibi"
"Kaçak Süleyman'ın ölümü '
"Han kızı Gülsənubərlə tarzən Sadıqcanın masalı"
"Üçatılan" (1981) - (otobiyografik eserdir.)
Romanlar
"Söyüdlü ark" (1958)
"Körpüsalanlar" (1960)
"Geriye bakma, ihtiyar" (1980) (otobiyografik eserdir)
"Han çınar"
"Dağlar arkasında üç dost" (1963)
"Sarıköynəklə Valehin masalı" (1976-1978)