İndus savaşı

İndus Muharebesi
Tarih24 Kasım 1221
Bölgeİndus Nehri, şimdiki Pakistan
SonuçMoğol zaferi
Taraflar
Moğol İmparatorluğu Harezmşahlar Devleti
Komutanlar ve liderler
Cengiz Han
Bela Noyan		 Celaleddin Harezmşah
Emineddin Melik  †
Güçler
30.000[1] 50.000[2]
Kayıplar
Bilinmiyor Tümü imha edildi

İndus Muharebesi Harezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında 1221 yılında yapılan son savaştır.

Arka Plan

Cengiz Han ve ordusu Semerkant ve Buharayı istila ederek ele geçirdikten sonra birçok şehre saldırı düzenlemiştir. Alaaddin Muhammedi yakalatmak için Cebe Noyan, Sübedey ve Tohuçar Noyan emrinde müfreze göndermiş, başkent Gürgençi zaptetmek ve Celaleddin Harezmşah ortadan kaldırmak içinse Cuci komutasında güçlü bir ordu sevketmiştir. Fakat Celaleddin Harezmşah, kuşatma başlamadan önce şehirden ayrılmış, Doğu İran yolu üzerinden Afganistana ulaşmayı ve orda ordusunu güçlendirerek Moğollar üzerine saldırmayı planlamıştır. Gazneye vardığında Emineddin Melik onu 50.000 kişilik bir orduyla karşıladı.[3] Daha sonra Sultan İgrak ve Gurlu emirlerin de Celaleddin Harezmşahın yanında yeralmasıyla ordu daha da kuvvetlendi. Afganistanda Harezm ordusunun Celaleddin komutasında yeniden toparlandığı haberini alan Cengiz Han, ordusuyla birlikte güneye doğru hareket ederek karşısına çıkan şehirleri istila etmeye devam etti. Şiki Kutugu Noyan komutasında 30.000 kişilik bir Moğol ordusunu Celaleddin üzerine saldırıya gönderdi ve yapılan Pervan Muharebesinde Moğol ordusu hezimete uğradı. Güney'e doğru geri çekilmeye başlayan Celaleddin Harezmşah, Hindistan yolu üzerindeyken Emineddin Melik ve Sultan İgnak arasında çıkan anlaşmazlık yüzünden Gurlular Harezm ordusundan ayrıldılar.[4] Cengiz Han, Celaleddin Harezmşah üzerine gönderilen ordunun aldığı mağlubiyeti öğrenince olaya bizzat kendisi el atmış, savaşın yapıldığı yere giderek Moğol komutanına savaş sırasında yaptığı taktik hatalarını göstermiştir. Ardından dağılan orduyu toplayarak Celaleddin Harezmşah üzerine yürümüş ve onu ordusuyla birlikte İndus Nehri kenarında yakalamıştır.

Savaş

Moğol ordusundan kaçan Celaleddin Harezmşah'ın İndus Nehrini geçişini izleyen Cengiz Han'ı tasvir eden el yazması

Şafakla beraber tüm cepheyi kaplayan Moğollar, savaş düzeninde sıralanmışlardı. Cengiz Han 10.000 zırhlı süvari alayıyla merkezden arkada kalmıştı. Bu süvarileri hemen savaşa sokmak istemediği için ihtiyat kuvveti olarak kullanmayı planlamıştır. Bela Noyan komutasındaki Moğol kıtalarını ise Harezm ordusunu arkadan kuşatabilmek için dağların teşkil ettiği engelleri aşarak ilerlemesini emretmiştir.

Harezm cephesi ise aynı şekilde savaş düzenine girmiş, sağ kanada Emineddin Melik, merkez ve sol kanada ise Celaleddin Harezmşah komuta etmektedir. Ordunun sağ kolunu İndus Nehri, sol kolunu ise dağ silsilesi korumaktadır. Ordunun sağ kanadını ani olarak saldırıya geçiren Celaleddin bununla birlikte savaşı başlatan taraf olmuştur. Şiddetli saldırı karşısında gerilemeye başlayan Moğol ordusu Han'ın komutası altında toparlanarak karşı tarafı püskürtmeyi başarmıştır. Bunun üzerine Celaleddin, Emineddin Melik tarafından komuta edilen sağ kanada takviye birlik gönderebilmek için merkezden taburlar ayırmıştır. Daha sonra da merkezi kuvvetlendirmek için dağ yamacında bulunan birliklerden birkaç süvari bölüğü ayırmıştır. Bunun ardından Moğol ordusunun merkezine saldırıya geçen Celaleddin Harezmşah, Moğolların sert direnişiyle karşılaşmıştır. Cengiz Han ise Harezm ordusunun sol kanadının neredeyse tamamen seyreldiğini fark etmekteydi. Bela Noyan'ın dağları geçerek Harezm ordusunu arkadan kuşatmasını bekliyordu. Binbir zorlukla aşılan dağ yolundan sarkarak Harezm ordusuna arkadan saldıran Bela Noyan'ı takip eden Cengiz Han, zırhlı süvarileriyle zor durumdaki merkez yerine Emineddin Melik komutasındaki sağ kanada saldırarak Harezm ordusunu ikiye bölmüştür. Bu çevirme harekatı karşısında ağır hezimete uğrayan Celaleddin Harezmşah, kurtarabildiği 700 kadar adamını sahile doğru geri çekmiştir.

Ordusunun tamamen dağıldığının farkında olan Celaleddin Harezmşah, nehir kenarına geldiğinde annesi ile hanımlarının "Allah aşkına bizi öldür ama esir verme" diye gözyaşı dökerek feryat etmeleri üzerine, askerlerine onları nehre atmalarını emretmiş ve nehirde boğuluşlarını hazin bir şekilde izlemiştir.[5] Ardından yorgun olmayan bir binek atını alarak, yanında kılıcı ve oku ile hayvanı nehre atlamaya mecbur etti. Nehrin sert akıntısına rağmen sahilin karşı kıyısına çıkmayı başardığını gören Cengiz Han, onu takip etmek isteyen askerlerini engelleyerek Celaleddin hakkında

“ Böyle bir babanın oğlu bahtiyardır. Su ve ateş gibi iki bela girdabından kendini kurtarıp sahile vardı. ”

demiştir.[6]

Sonuçları

Savaşın yapıldığı ertesi gün sultanın takibi için Bela Noyan komutasında bir tümen nehrin karşı sahiline gönderdi. Bela Noyan'ın Multan ve Lahoru alt üst etmesine rağmen Sultan Celaleddin, Delhi yolunda izini tekrar kaybettirmeyi başarmıştır. Sultan Celaleddin daha sonra Moğollarla mücadelesine devam etti fakat o an için Cengiz Han, onun işini kesinlikle bitirdiği ve Harezmlar Devleti'ne tamamıyla hakim olduğu kanaatindeydi.

Kaynakça

  1. ↑ Trevor N. Dupuy and R. Ernest Dupuy, The Harper Encyclopedia of Military History, (Harper Collins Publishers, 1993), 366.
  2. ↑ Trevor N. Dupuy and R. Ernest Dupuy, The Harper Encyclopedia of Military History, 366.
  3. ↑ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,Tarih-i Cihan Güşa,c.II,s.110-111
  4. ↑ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,Tarih-i Cihan Güşa,c.II,s.113
  5. ↑ Muhammed bin Ahmed an-Nezevi,Siratü's Sultan Celaleddin Mengüberti,s. 83-84
  6. ↑ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,Tarih-i Cihan Güşa,c.II,s.116

Koordinatlar: 24°18′43″K 67°45′49″D / 24.312059°K 67.763672°D / 24.312059; 67.763672

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.