İnversiyon

Bir kromozomda inversiyon

İnversiyon, kromozomda bir parçanın 180⁰ ters dönerek tekrar aynı kromozoma bağlanması şeklinde görülen kromozom anomalilerindendir.

Kromozomun birinde kendiliğinden meydana gelen bir katlanma sonucu bir ilmek oluşur ve bu noktalardan kopmayı takiben tekrar ters yönde aynı kromozoma bağlanır. Kromozomun gen sayısı ve özelliği aynı olmasına rağmen diziliş sırası değişmiştir. Bu tür bir inversiyonda kromozomun sentromeri ters dönen parçaya ait ise, buna "perisentrik inversiyon" denir. Fakat sentromer ters dönen parça içinde değilse bu da "parasentrik inversiyon" olayıdır. İnversiyonlu kromozomlar gametlere dağılabilirler. Fakat fertil gametlerin oluşması ancak mayoz bölünmede homolog kromozomların çiftler oluşturması ile mümkündür.

İnversiyona uğramış kromozomlar normal homologları ile sinapsisle teşkil ederken düzensizliklerinin ortaya çıkmasına nedendir. Çünkü böyle heterozigotik homologlarda allel genler nokta nokta karşılıklı gelmek isteyeceklerdir. Böylece homolog çift uygun bir şekil alarak yan yana gelir ve bir halka oluştururlar. Homolog çiftin inversiyonlu üyesi bir yönde halka teşkil ettiğinde normal üyesi onun tersi yönünde halka oluşturur.

İnversiyon olayının krossingover olayını engelleyici etki yaptığı düşünülmektedir. Fakat gerçekte krossingoveri tamamen ortadan kaldırmak değil, onun fiziksel oluşum sıklığını azaltıcı etkiye sahiptir. Ters dönen parça yeterince büyük ise halka içinde homolog çiftin kromatidleri arasında çaprazlamalar ve krossingover görülebilir. Parasentrik inversiyonlu kromozom çifti halkasında meydana gelen krossingover sonucu sentromerden yoksun, yani asentrik veya iki tane sentromer taşıyan disentrik kromozom parçaları oluşur.

Sitogenetikte en çok 9. kromozom inversiyonu görülür, ve karyotipi (46,XY, inv(9)(p11q12)) şeklinde gösterilir.

Ayrıca bakınız

• Kromozom anomalileri

Dış bağlantılar

• İnversiyon üzerine animasyon
• Hava Kirliliğini Artıran Sıcaklık İnversiyonu