İthalat kotası
İthalat kotası, belirli bir zaman diliminde ithal edilebilecek mal miktarına uygulanan fiziki kısıtlama.
İthalat kotası, serbest ticaret koşullarında ithal edilebilecek mal miktarını kısıtlamaktadır. Ticaret ve refah etkileri olan bir kısıtlama olan ithalat kotası, yurtiçi tarım veya sanayi kesimini korumak ya da ödemeler bilançosu açıklarını kapatmak gibi nedenlerle kullanılır.
Mamul malların ithalatına kota uygulaması, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarıyla düzenlenmiştir. DTÖ kuralları, ithalat kotalarının kademeli olarak ithalat tarifesine dönüştürülmesini öngörmektedir. Ancak DTÖ'nün düzenlemelerine rağmen ithalat kotaları, özellikle gelişmiş ülkeler tarafından yerli üreticileri korumak amacıyla tarım ürünleri ticaretine uygulanmaktadır.
Kota türleri
Üç farklı kota türü vardır:[1]
- Global Kota : Hükümet sadece ithal mal hacmini belirler, ithalatın hangi ülkeden ve kimler tarafından yapılacağına karışmaz
- Tahsisli İthal Kotası : Lisans sistemi uygulanır. Her bir ithalat lisansı, ilgili malın toplam ithalat kotasını ve ilgili ithalatçının ithal edebileceği mal miktarını göstermektedir. İthalat lisansları hükümetler tarafından belirli bir tutar karşılığında ithalatçılara satılabilir veya hükümetler lisansları dilediği ithalatçıya verebilir. Bu durumda, ithalatın kısıtlamasından doğan kazanç ithalat lisansına sahip olan ithalatçıya aittir.
- Gümrük Tarife Kotaları : İkili tarife sistemi uygulanarak kotalar yumuşatılır. Belirli miktarda mal yürürlükteki gümrük tarifesinden ithal edilirken bu miktar dolduğunda tarifeler yükseltilir.