1969 Kırıkkalespor-Tarsus İdman Yurdu maçı

Maçın oynandığı Fikret Karabudak Stadyumu, günümüzde de Kırıkkalespor tarafından hala kullanılmaktadır.

25 Haziran 1969 tarihinde Kırıkkalespor ve Tarsus İdman Yurdu takımları arasında oynanan 3. Lig karşılaşmasında çıkan olaylar sonucunda 4 kişinin ölümü, yüzlerce kişinin yaralanması sonucunda, Türk futbol tarihinin en olaylı 2. maçı olarak tarihe geçen futbol karşılaşmasıdır.[1][2][2][3]

8 Haziran'da iki takım arasında oynanması gereken maç oyuncular arasında çıkan kavga nedeniyle 25 Haziran tarihine ertelendi. 1968-69 Türkiye 3. Futbol Ligi Kırmızı Grup şampiyonunun belirleneceği maçta ev sahibi Kırıkkalespor'a galibiyet, konuk takıma ise beraberlik yarıyordu. İlk yarısı golsüz eşitlikle sona eren maç, iki takımın ikinci yarıda karşılıklı attıkları gollerle 1-1 berabere devam etmekteydi. Maçın 87. dakikasında ev sahibi Kırıkkalespor bir penaltı vuruşu kazandı. Ancak bu penaltıyı gole çeviremeyince maç 1-1 eşitlikle tamamlandı ve Kırıkkalespor şampiyonluğu kaybetti. Kırıkkalespor kalecisi Salih'in, Tarsus İdman Yurdu'nun golünü atan Erol'a yumruk atmasıyla başlayan olaylar, Kırıkkalesporlu taraftarlarında karışmasıyla büyüdü. Kırıkkalespor bu olaylar neticesinde 1 yıl saha kapatma cezası aldı.

Arka plan

8 Haziran 1969 tarihinde Kırıkkalespor ile Tarsus İdman Yurdu takımları arasında oynanması gereken maç, karşılaşma öncesinde ısınmak için sahaya çıkan iki ekibin oyuncuları arasında kavgalar çıkması nedeniyle 25 Haziran'a ertelendi.[4][5] Olayların ardından, Tarsus İdman Yurdu kulübü maçın başka bir yerde oynanmasını, Kırıkkalespor ise Kırıkkale'de oynanmasını talep etti. Federasyon ise maçın Kırıkkale'de oynanacağını açıkladı.[5] Federasyona göre ise, 21 Haziran'da Ankara'da Sanayi Barbaros takımı ile maç yapacak olan Tarsus İdman Yurdu, birkaç gün sonra da aynı şehrin ilçe takımı olan Kırıkkalespor ile oynayıp, ligde kalan son maçını da kendi evinde Amasyaspor ile oynayacaktı. Böylece iki defa Ankara deplasmanına çıkmak zorunda kalmayacaktı. Ancak maçın asıl oynanması gereken tarih olan 8 Haziran'da Kırıkkalespor'un şampiyonluk iddiası o kadar net değildi. Makina ve Kimya Endüstrisi'nin silah ve cephane fabrikaları bulunan ve şehirdeki erkek nüfusunun %70'inin ruhsatsız silah taşıdığı Kırıkkale'de[5], 25 Haziran tarihine gelindiğinde ise daha gergin bir ortam hakimdi. Maça 2 gün kala şehirde devamlı olarak maçla ilgili anonslar yapılmaktaydı. Tarsusluları korkutmak için devamlı olarak geceden sabaha kadar sokaklarda silahlarla ateş edildi.[5][6][7] Ayrıca Kırıkkale-Ankara arası yolların kenarındaki yüksek tepelere Tarsuslulara ölüm yazıları yazıldı.[1]

İki takım arasında oynanacak bu erteleme maçı için, dönemin Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak İçişleri Bakanlığı'na bir yazı yazarak olayların çıkma ihtimaline karşı önlemler alınmasını talep etti.[8]

Maç günü

1968-69 3. Lig Kırmızı Grup şampiyonunu belirleyecek olan maçta[9], Kırıkkalespor, Tarsus İdman Yurdu'nu yenmesi durumunda şampiyon olacaktı. Tarsus İdman Yurdu'na ise şampiyonluk için beraberlik yetiyordu.[5] Maçı izlemek üzere yaklaşık 15 otobüs[7] Tarsus İdman Yurdu taraftarı Kırıkkale'ye geldi.[1] Tarsus taraftarına bilet vermeyi uygun görmeyen Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü, güvenlik garantisi verilince yaklaşık 450 bilet ayırdı. Maç için şehre gelen Tarsus kafilesi stadın hemen yakınındaki çıraklık merkezine yerleştirildi.

O tarihte yaklaşık 130 bin nüfuslu[10] bir ilçe olan Kırıkkale'de 2.000 seyirci kapasiteli stadyumda yaklaşık 10.000 taraftar vardı.[7][8][9][11] Maç saatinin 17'ye alınmasıyla birlikte, o dönemde MKE fabrikalarında çalışan çok sayıda işçinin de maçı izlemesi sağlandı.[5] Yaklaşık 500 kişiden oluşan[12] Tarsuslu taraftar topluluğu, 200 kişilik misafir takım tribününe sığdırıldı.[1] Maçtan önce Tarsusluları simgeleyen özel tabutlar yaptıran Kırıkkalespor taraftarları, bu tabutları bir gece önceden şehirde sonrasında ise maç sırasında stadyumda elden ele dolaştırdılar.[1][5][6] Maç başladığında, konuk takım taraftarlarının olduğu tribünlere Kırıkkalespor taraftarlarınca atılan taşlar sonucunda 6 Tarsus İY taraftarı başından yaralanarak hastaneye kaldırıldı. Bu sırada iki-üç el silah sesi duyuldu.[7] Bu olaylarla birlikte iki takım taraftarları arasındaki tansiyon yükseldi.[7] Ankara'dan gelen 450 toplum polisi ve bir bölük jandarma ise konuk takım taraftarlarının etrafında güvenlik önlemleri almıştı.[7][8]

Ertuğrul Dilek'in yönettiği mücadelenin ilk yarısı yoğun Kırıkkalespor atakları, hep savunmada olan Tarsus İdman Yurdu şeklinde başladı ve golsüz eşitlikle sona erdi. İkinci yarının başlaması ile birlikte Tarsus İdman Yurdu 55. dakikada Zafer ile bir gol buldu. Bu gole Kırıkkalespor 57. dakikada Büyük Erol ile yanıt vererek maçı eşitledi.[7] Maç 1-1 devam ederken, 87. dakikada ceza sahasında düşürülen Kırıkkalesporlu oyuncu için hakem penaltı kararı verdi. Tarsus İdman Yurdulu oyuncuların büyük itirazları ve uzun bir duraklamadan sonra penaltı Kırıkkalesporlu Burhan tarafından kullanıldı ancak golle sonuçlanmadı.[7] Tarsus İdman Yurdu ile berabere kalan Kırıkkalespor şampiyonluğu rakibine kaptırmış oldu.[7][9]

Sonrası

Maçın bitimiyle birlikte Tarsus İdman Yurdu teknik direktörü Ali Beratlıgil ve yedek futbolcular, Kırıkkalespor taraftarlarının attıkları taşlara maruz kaldılar.[7] Saha içerisinde her iki takım oyuncuları da soyunma odasına doğru giderken, Kırıkkalespor kalecisi Salih, Tarsus İdman Yurdu'nun golünü atan Erol'a arkadan yumruk atınca, ilk maçın ertelenmesine neden olan durum gibi her iki takımın oyuncuları birbirleri ile kavga etmeye başladılar.[11] İki takım oyuncularına polis jop ile müdahale etti. Ancak bu durum olayların bitmesine engel olmadı.[7] Futbolcuların birbirleriyle kavga etmesi üzerine Kırıkkalespor taraftarları da tel örgüleri aşarak sahadaki olaylara karıştı.[7][11]

Tarsus İdman Yurdu futbolcularını orta sahada toplayan Ankara Toplum Polisi, yağan taş ve tuğlalara engel olmakta güçlük çekti. Stat dışında silah sesleri duyulmaya başlandı. Toplum polisleri konuk takım futbolcularını kaçırarak soyunma odalarına ulaştırdılar.[7] Buna rağmen soyunma odası kapıları ve pencereler taşlandı. Polis, kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı bomba kullandı, atılan bombaları alan Kırıkkalesporlu taraftarlar tekrar soyunma odalarına attı ve konuk takım futbolcuları boğulma tehlikesi geçirdi.[11] Toplum polisi kalabalığın dağıtılabilmesi için silah kullanma yetkisi istemesine rağmen, baş komiser Yılmaz Karahan silah kullanılmasına izin vermedi. Soyunma odalarına kurşun, taş gibi cisimlerin atılmaya devam edilmesi üzerine baş komiser Yılmaz Karahan silah kullanma yetkisi verdi. Çıkan kavga silahlı çatışmaya dönüştü.[13] Stadyumun soyunma odalarına yangın çıktı. 61. Piyade Alayı'na bağlı askerler stada ulaşıp kontrolü ele aldı. Olayların yaşandığı günün gecesinde stadın arkasına yanaşan askeri reolara Tarsuslu seyirciler ve sporcular bindirildi. Tarsuslu taraftarları ve futbolcuları kaçıran askeri vasıtalar, Kırıkkalespor taraftarlarınca tutulan yolda taşlandı. Teknik direktör Ali Beratlıgil bu esnada başından yaralandı. Tarsuslu futbolcuları ve taraftarları alaya getiren otobüsler kullanılmaz hale geldi. Tarsus İdman Yurdu'nun kamp yaptığı otel güvenlik amacıyla polis çemberine alındı. Tarsus İdman Yurdu kafilesine Ulukışla'ya kadar Ankara emniyetine bağlı ekipler refakat etti.[12]

Sonuçları

Çıkan olaylar neticesinde 4 kişi öldü. Aralarında bir hamile kadın, 16 toplum polisi, 6 er, 1 teğmen, 1 jandarma astsubayın ve Emniyet Amiri Fevzi Erzaim'in de bulunduğu[11] yüzlerce kişi de yaralandı. Çıkan çatışmada hafif yaralananlar Kırıkkale'de ki hastanelere kaldırılırken, ağır yaralananlar Ankara'daki hastanelere kaldırıldı. Yaralıların sayısının artması sebebiyle Ankara Valisi Kızılay'dan yardım istedi. Kızılay ise kan merkezini faaliyete geçirdi ve Ankara Radyosu'ndan yapılan çağrılarla halktan yaralılar için kan bağışında bulunmaları istendi.[14] Çıkan olayların Tarsus'ta duyulmasının ardından, Tarsus'ta birçok kişi sokaklara indi. Dönemin Mersin Valisi Nihat Oğuz Bor'un halkı yatıştırmasıyla sokaklara inen Tarsus halkı her hangi bir olay çıkarmadan gece geç saatlerde dağıldılar.[14]

Kırıkkalespor - Tarsus İdman Yurdu maçı, Kayserispor - Sivasspor maçının ardından Türk spor tarihinin en kanlı ikinci spor karşılaşması oldu. Bu sonuca göre şampiyonluğu Tarsus İdman Yurdu'na kaptıran Kırıkkalespor taraftarları, kavgayı stat dışına taşıdı. Olaylar esnasında askeri cephaneliğe saldıran halkı Ankara'dan gelen iki bölük jandarma durdurdu.[1][11] Olaylar esnasında Kırıkkalespor taraftarları ilçe kaymakamının ve Tarsuslu taraftarların araçlarını tahrip ettiler. Olaylarda yaralanan ve hastaneye kaldırılan Tarsuslu taraftara saldırmak isteyen Kırıkkalespor taraftarları hastane camlarını kırdılar.[12] 26 Haziran tarihinde ilçedeki asayiş sağlandı. Hastaneye yatırılan yaralılardan çıkan kurşunların 7.65 mm çapında olduğu ve Kırıkkale marka tabancalarda kullanıldığı tespit edildi. Çıkan mermilerin polisle çatışan taraftarlara ait olduğu, polisin 9 mm çapında mermi kullandığı açıklandı.[12] Olaylardan sonra ruhsatsız silah taşımak, adam öldürmeye teşebbüs ve polisle çatışmaya girmek suçlarından adliyeye sevk edilen 11 kişiden 5'i tutuklanırken 6'sı serbest bırakıldı.[12]

Olaylarda kurşunlanarak ölenlerden işçi Nevzat Özgür ile öğretmen Fevzi Düzen'in 25, yine kurşun sonucu ölen Hanifi Teksat'ın 14 ve karmaşa esnasında otomobilin altında kalarak hayatını kaybeden Durmuş Varan'ın da 16 yaşında oldukları tespit edildi.[12] Maçta çıkan olaylardan hafif yaralarla kurtulan ve Ankara'ya giden İbrahim Güleryüz isimli bir Tarsuslu ise Aydınlıkevler'de bir cinayete kurban gitti.[12] Olaylarda hayatını kaybeden Nevzat Özgür'ün cenazesi Delice ilçesinin Çongar Köyü'nde, Hanifi Teksat ile Fevzi Düzen'in cenazeleri ise Kırıkkale'de defnedildi.[12][15] Olaylar esnasında Kırıkkalespor taraftarlarından korunmaları amacıyla jandarma tarafından piyade alayına götürülen yaklaşık 500 Tarsus taraftarı, 26 Haziran tarihinde gece yarısında 12 otobüs, 3 taksi ile polis ve jandarma nezaretinde şehrin arka yollarından çıkarılarak Tarsus'a gönderildi.[12] Tarsus'a dönen Tarsus İdman Yurdu futbolcuları, Tarsus'ta büyük bir kalabalık tarafından karşılandı.[16]

Olaylar neticesinde Türkiye Futbol Federasyonu, dönemin Beden Terbiyesi Genel Müdürü olan Ulvi Yenal başkanlığında toplandı.[17] 7 saat süren toplantının ardından şu kararlar alındı:

Tepkiler ve yorumlar

Olayların ardından dönemin CHP Merkez Yönetim Kurulu üyeleri; Gaziantep Milletvekili Ali İhsan Göğüş, İstanbul Milletvekili Orhan Birgit ve Sakarya Milletvekili Hayrettin Uysal meclis başkanlığına önerge vererek, "spor işlerinin yürütülmesi ve hükumet sorumluluğu" konusunda Başbakan Süleyman Demirel hakkında gensoru açılmasını istediler.[12] Milletvekilleri önergede olayların sorumlusunun siyasi iktidar olduğunu ve halkla polisi karşı karşıya getirerek kan akmasına sebep olduklarını iddia ettiler.[12] Olayların ardından dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ise Nasıl ki, okullardan vâki şikayeti okulları kapayarak önleyemezsek bu gibi olaylara bakarak da spordan vazgeçemeyeceğimiz tabiidir açıklamasını yaptı.[12] Yine dönemin İçişleri Bakanı Faruk Sükan ise, "toplum polisinin kurşun yağmuru altında görevini yaptığını" söyledi.[12] Olaylar esnasında yaralanarak hastaneye kaldırılan dönemin Toplum Polisi Müdür Yardımcısı Ferdi Erzaim ise; Bana göre olay Kırıkkalespor'un penaltıyı atamamasından çıktı. Penaltıyı atsalardı, Kırıkkalespor şampiyon olacak, bu kavga da çıkmayacaktı açıklamasını yaptı.[12] Dönemin Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal ise; "çıkan olayların utanç verici olduğunu, kısa vadeli tedbirler yönetmelikler üzerinde değişiklik yapılarak cezaların yeniden düzenleneceğini, uzun vadede ise 3. Lig'in bundan sonra nasıl organize edileceğini değerlendireceklerini" açıkladı.[18] Yenal, ayrıca liglerin iptal edilmesi gerektiğini belirtti.[19]

Maçın orta hakemi Ertuğrul Dilek ise maçın normal bir havada geçtiğini ve olayların maçın bitişinden sonra Kırıkkalespor kalecisinin rakip takım santrforunu saha içinde kovalamasıyla başladığını ve toplum polisinin saha içine girerek cop kullanmasıyla olayların büyüdüğünü açıkladı.[15]

Olaylardan sonra Kırıkkalespor kulübü, 8 Haziran'da ertelenen maçta hükmen galip gelmeleri gerektiğini öne sürerek Danıştay'a başvuruda bulundu.[20]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 5 6 Adnan, Güllü (8 Eylül 2010). Futbol ve Toplum. Bizim Elbistan. 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140308222655/http://www.bizimelbistangazetesi.com/yazar.asp?yaziID=6980. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
  2. 1 2 "Türkiye'de sporun sorunları hakkında irdeleme ve çözüm önerileri raporu 20 Ocak 2011". Sporhukuku.org. 24 Ocak 2011. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110724234504/http://www.sporhukuku.org/dosyalar/tbmm-rapor.pdf. Erişim tarihi: 5 Şubat 2015.
  3. ↑ "Makus tarihi futbolun". NTVMSNBC. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131105122011/http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/228797.asp. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.
  4. ↑ "Kırıkkale - Tars. İ.Y. maçı futbolcuların birbirlerine girmeleri yüzünden tehir edildi". Cumhuriyet: s. 7. 9 Haziran 1969.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 "Olacağı belliydi". Milliyet: s. 1-11. 27 Haziran 1969.
  6. 1 2 "Kırıkkale - Tarsus". Milliyet: s. 11. 26 Haziran 1969.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 "Kırıkkale'de maç sonrası: 3 ölü". Hürriyet. 26 Haziran 1969. s. 1-9.
  8. 1 2 3 "Kırıkkale'de harp oldu". Günaydın. 26 Haziran 1969. http://cdn.gecmisgazete.com/assets/uploads/kirikkale-de-harp-oldu-53aaab9d8e32f.png.
  9. 1 2 3 "Türk futbolunda üzücü olaylar". Milliyet: s. 12. 30 Aralık 1969.
  10. ↑ "1970 Genel Nüfus Sayımı Veri Tabanı". Rapor.tuik.gov.tr. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/TeR8Q. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
  11. 1 2 3 4 5 6 "Kırıkkale-Tarsus maçında 4 ölü 45 yaralı var". Milliyet: s. 1. 26 Haziran 1969.
  12. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 "Yakalanan 11 kişi mahkemeye verildi.". Milliyet. 27 Haziran 1969. s. 1-11.
  13. ↑ "Maç mı Savaş mı?". Cumhuriyet: s. 1. 26 Haziran 1969.
  14. 1 2 "Maç mı, savaş mı? (devamı)". Cumhuriyet: s. 7. 26 Haziran 1969.
  15. 1 2 "Kırıkkale'de beş kişi tevkif edildi (devamı)". Cumhuriyet: s. 7. 27 Haziran 1969.
  16. ↑ "Toplum polisine sevgi gösterisi". Milliyet: s. 12. 28 Haziran 1969.
  17. 1 2 3 4 "Kırıkkale sahası 1 yıl kapandı". Milliyet: s. 10. 30 Haziran 1969.
  18. 1 2 "Ulvi Yenal: "Kırıkkalede çıkan olaylar utanç vericidir" dedi". Milliyet: s. 12. 27 Haziran 1969.
  19. ↑ "Kırıkkale'de beş kişi tevkif edildi". Cumhuriyet: s. 1. 27 Haziran 1969.
  20. ↑ "Kırıkkalespor Danıştaya başvurdu". Milliyet: s. 10. 1 Temmuz 1969.
This article is issued from Vikipedi - version of the 11/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.