ABD'de insan hakları

ABD'de insan hakları, ABD Anayasası ve anayasada yapılan değişikliklerle korunur.[1][2]

Britanya Amerikası'ndaki On Üç Koloni'de köleliğin kaldırılması amaçlı ilk insan hakları kuruluşu Anthony Benezet tarafından 1775 yılında kuruldu. Bundan bir yıl sonra Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'nde "kanıta ihtiyaç duymayan" tüm insanların eşit yaratıldığı, herkesin eşit ve elinden alınamaz hakları olduğu, bunların arasında yaşam, özgürlük ve mutlu olma hakkı olduğu gerçeğine dayanılarak sivil özgürlükler savunuldu.[3] Bu görüşe göre temel haklar hükümet tarafından verilmez, insanların yaradılışından kaynaklanır ve ellerinden alınamaz.[4]

Bu prensiplere dayanılarak hazırlanan Amerikan Anayasası 1787 yılında çok sayıda insan hakkı ve özgürlüğünü koruyan bir cumhuriyet yarattı. Bu haklar ve özgürlükler ABD Haklar Bildirgesi'yle düzenlendi ve bunun ardından zaman içerisinde toplumda meydana gelen değişikliklerle uygulamaya kondu. Kölelik anayasal olarak 1865 yılında kaldırıldı, kadınlara 1920 yılında oy hakkı verildi.

20. yüzyılda ABD Birleşmiş Milletler'in kuruluşunda ve Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi'nin yaratılışında aktif rol aldı.[5] Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi, ABD Haklar Bildirgesi temel alınarak yazılmıştır.[6]

Bunlara rağmen ABD günümüzde çeşitli insan haklarını ihlal etmektedir. ABD hükümeti bir kişinin ülkeye giriş veya çıkış yapmasını ulusal güvenlik veya dış politika gibi çeşitli sebeplerden dolayı yasaklayabilmekte ve böylece beyannamedeki hareket özgürlüğü hakkını ihlal etmektedir.[7] Terörizmle Savaş sırasında ihlaller meydana gelmiş, ABD Silahlı Kuvvetleri ve CIA'in işkence uygulaması çeşitli kaynaklar tarafından dile getirilmiş ve kınanmıştır.[8][9] Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri buna bir örnektir. Guantanamo Kampı da insan hakları konusunda tartışmalara neden olmuştur. Uluslararası Af Örgütü raporlarında durumu bir "insan hakları skandalı" olarak nitelemiştir.[10] Ülkede CIA tarafından yürütülen MKULTRA projesi gibi etik olmayan insan deneyleri de devlet tarafından yapılmıştır.[11]

Kaynakça

  1. ↑ Lauren, Paul Gordon (2007). "A Human Rights Lens on U.S. History: Human Rights at Home and Human Rights Abroad". In Soohoo, Cynthia; Albisa, Catherine; Davis, Martha F.. Bringing Human Rights Home: Portraits of the Movement. III. Praeger Publishers. p. 4. ISBN 0275988244.
  2. ↑ Brennan, William, J., ed. Schwartz, Bernard, The Burger Court: counter-revolution or confirmation?, Oxford University Press US, 1998,ISBN 0-19-512259-3, page 10
  3. ↑ ABD Bağımsızlık Bildirgesi
  4. ↑ Henkin, Louis; Rosenthal, Albert J. (1990). Constitutionalism and rights: the influence of the United States constitution abroad. Columbia University Press. pp. 2–3. ISBN 0231065701.
  5. ↑ Ignatieff, Michael (2005). "Introduction: American Exceptionalism and Human Rights". American Exceptionalism and Human Rights. Princeton University Press. ISBN 0691116482.
  6. ↑ National Coordinating Committee for UDHR (1998). "Drafting and Adoption: The Universal Declaration of Human Rights". Franklin and Eleanor Roosevelt Institute. 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130120045717/http://www.udhr.org/history/overview.htm. Erişim tarihi: 02-07-2008.
  7. ↑ See Haig v. Agee, Passport Act of 1926, Şablon:USC and the Personal Responsibility and Work Opportunity Act of 1996
  8. ↑ "CIA's Harsh Interrogation Techniques Described". 2005-11-18. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151017040556/http://abcnews.go.com/WNT/Investigation/story?id=1322866. Erişim tarihi: 2007-05-27.
  9. ↑ "Conclusions and recommendations of the Committee against Torture" (PDF). The United Nations Committee against Torture. 2006-05-19. 2006-12-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20061211164104/http://www.ohchr.org/english/bodies/cat/docs/AdvanceVersions/CAT.C.USA.CO.2.pdf. Erişim tarihi: 2007-06-02.
  10. ↑ "Guantánamo Bay - a human rights scandal". Amnesty International. 2006-02-06 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20060206065717/http://web.amnesty.org/pages/guantanamobay-index-eng. Erişim tarihi: 2006-03-15.
  11. ↑ "Project MKULTRA, the CIA's Program of Research into Behavioral Modification. Joint Hearing before the Select Committee on Intelligence and the Subcommittee on Health and Scientific Research of the Committee on Human Resources, United State Senate, Ninety-Fifth Congress, First Session". U.S. Government Printing Office (copy hosted at the New York Times website). August 8, 1977. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151116145649/http://www.nytimes.com/packages/pdf/national/13inmate_ProjectMKULTRA.pdf. Erişim tarihi: 2010-04-18.
This article is issued from Vikipedi - version of the 6/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.