Ahmed Şah Mesud
Ahmed Şah Mesud (1 Eylül 1953 - 9 Eylül 2001), Kabil'in kuzeyindeki Penşir Vadisi'nde bulunan Cangalak’ta bir askerin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası, Kral Zahir Şah’ın ordusunda albay olarak görev yapıyordu. Çocukluğunun büyük bölümü Kabil’de geçti. Ardından bir Fransız Lisesi olan İstiklal’e kaydoldu. Sonra Kabil Politeknik Okulu’nda mimarlık okudu. Ancak okulu bitirme şansı bulamadı. 1970’li yıllarda İslami harekete katıldı. Kabil Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Burhaneddin Rabbani’den etkilendi. 1973 yılında İslami hareketin ileri gelenleri arasına katıldı. 1974 yılında diğer liderler gibi Kral Davud rejiminin baskıları sonucu Pakistan’a gitti. 1975 yılında Davud yönetimini devirmek için yeniden ülkesine döndü. Kendisinden istendiği gibi Penşir Vadisi’ndeki Roka bölgesini ele geçirdi. Ancak ordunun müdahalesi sonucu yeniden Pakistan’a kaçtı. 1978 yılında Konar bölgesinde halkı komünistlere karşı silahlandırdı. 1979 yılında Penşir’e döndüğünde Sovyet işgaline karşı başlatılan cihadın ünlü komutanlarından biri oldu. Mesud, Sovyetlere karşı askeri başarıları ile ülke çapında ün salmaya başladı. Batılı gözlemciler Mesud’u “Yetenekli Stratejiysen” ve “Hindikuş’un Napolyon’u” diye tanımlıyorlardı. Ruslar 10 yıl süren işgalleri sırasında 80 km uzunluğundaki Penşir Vadisi’ne girmeye çalıştılarsa da bunda başarılı olamadılar. Penşir Vadisi onlar için kabusa dönüştü. Ruslar en sonunda 1989 Şubat’ında Afganistan’dan yenilmiş olarak geri çekildiler.
Ahmet Şah Mesud, bu kez Kabil’deki Necibullah’ın başkanlığını yaptığı komünist hükümete karşı savaşmaya başladı. 1992 yılının Nisan ayında Özbek General Raşid Dostum’la anlaşarak Kabil’i ele geçirdi. Bu Mesud’un hayatındaki en büyük başarı oldu. Ahmet Şah Mesud Savunma Bakanlığı’na getirildi. Askerleri Kabil’in savunmasını üstlendi. Ancak birkaç kez el değiştiren Afgan hükümeti, Hizb-i İslami grubunun lideri Hikmetyar’la olan iktidar mücadelesi yüzünden Afganistan’da güvenli bir ortam sağlamada muvaffak olamadı. Kısa bir sürede Kabil tekrar savaş alanına döndü. 1994’te Afganistan’ın güneyindeki Kandahar’da ortaya çıkan Taliban örgütü, Kabil’e doğru ilerlerken en büyük direnişi Mesud gösterdi. Taliban yıllarca Kabil kapılarında kaldı. Taliban birlikleri silah kullanmadan arka arkaya vilayetleri ele geçirdi. Taliban yönetimine karşı olan gruplar 1998’de Kuzey İttifak adı altında birleştiler ve Mesud’u lider olarak seçtiler. Bu kez çatışmalar ülkenin kuzeyinde yoğunlaşmaya başladı. Şah Mesud, yeniden Penşir Vadisi’ne çekildi.
Afgan komutan, 9 Eylül 2001 tarihinde Penşir Vadisi’ndeki Hoca Bahauddin köyünde kendisiyle röportaj yapmak isteyen Belçika pasaportlu ve Fas asıllı iki kişinin intihar saldırısı sonucu hayatını kaybetti.