Karl (Teschen Dükü)
Arşidük Karl (d. 5 Eylül 1771, Floransa-ö. 30 Nisan 1847, Viyana), Avusturya arşidükü (Erzherzog), Teschen Dükü, askeri reformcu ve kuramcı. Napoléon döneminde Fransa'ya karşı zafer kazanabilen az sayıdaki müttefik komutanından biridir. 1800'lerin ilk yıllarında modernleştirdiği Avusturya ordusu Napoléon'un yenilgiye uğratılmasında (1813-15) önemli rol oynamıştır.
Kutsal Roma-Germen imparatoru II. Leopold'un (hükümdarlığı 1790-92) üçüncü oğluydu. Gençlik yıllarını İtalya'da geçirdi. Devrimci Fransız yönetimine karşı 1792'de başlayan savaşa katıldı; Jemmapes, Neerwinden, Wattignies ve Fleurus savaşlarına katıldı, 1793'te Aldenhoven ve Neerwinden'de Fransız ordularını yenilgiye uğrattı. Aynı yıl Avusturya Felemenki'nin genel valiliğine atandı. 1796'da Avusturya Ren Ordusu'nun başkomutanlığına ve Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu ordusunda da mareşalliğe getirildi. 1796'da çıktığı seferde Jean-Baptiste Jourdan ve Jean Victor Marie Moreau adlı Fransız komutanları yenerek Ren Nehrinin öbür yakasına çekilmek zorunda bıraktı ve Avrupa'nın en iyi komutanlarından biri olduğunu kanıtladı. Fransa'ya karşı gene Ren cephesinde komuta ettiği II. Koalisyon Savaşları'nda da (1798-1802) Jourdan ve André Masséna'yı yenilgiye uğrattı. Ama Avusturya'nın Hohenlinden'deki yenilgisinden (1800) sonra Moreau'nun Viyana'ya doğru ilerlemesine engel olamadı. 1805 Savaşı'nda İtalya'daki Avusturya ordusuna komuta eden Karl, Masséna'ya karşı Caldiero'da bir zafer daha kazandıysa da Avusturya ordusunun Almanya'da uğradığı yenilgiler Napoléon'un savaşı kazanmasını sağladı.
Lunéville Antlaşması'ndan (9 Şubat 1801) sonra Avusturya Savaş Kurulu (Hofkriegsrat) başkanlığına ve başkomutanlığına getirilen Karl Avusturya'nın eski askerlik sistemini değiştirmeye yönelik kapsamlı bir reform programını yürürlüğe koydu. Program halkın silahlandırılmasını ilkesinin benimsenmesini, Fransız askeri örgütlenme biçimi ile taktiklerinden yararlanılmasını ve askeri akademilerin kurulmasını öngörüyordu. Yapı değişikliğini tamamlamamış olmasına karşın oldukça güçlenen Avusturya ordusu Karl'ın komutası altında Napoléon'u hayatında ilk kez Aspern-Essling'de bozguna uğrattı.[1] Ama Wagram Çarpışması'nda (1809) Avusturya yenildi.
Aynı yıl görevinden ayrılan Karl bundan sonra Napoléon'un ordularına karşı savaşmadı.
Askeri konulardaki yapıtları arasında özellikle üç ciltlik Grundsätze der Strategie erläutert durch die Darstellung des Feldzuges von 1796 in Deutschland (1814; 1796 Almanya Seferi Işığında Strateji İlkeleri) çağdaşları üzerinde büyük etkisi oldu. Savaş alanlarındaki saldırgan ve cesur uygulamalarının tersine stratejik konumların ve tedbirliliğin önemini vurgulayan yapıtları, kendi döneminde bile yeni bir sav getirmekten çok uzaktı.