Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim
| Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim | |
|---|---|
|
Oyunun afişi | |
| Yazar | Paula Vogel |
| Karakterler |
Li'l Bit Peck Enişte |
| İlk gösterim |
16 Mart 1997 Vineyard Theatre New York |
| Ülke | ABD |
| Orijinal dil | İngilizce |
Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim (İngilizce How I Learned to Drive), ABD'li oyun yazarı Paula Vogel'in 1997'de yazdığı tiyatro oyunu. Oyun ilk defa 16 Mart 1997'de bir Off Broadway tiyatrosu olan Vineyard Theatre'da sahnelendi. Yazar bu oyunuyla 1998'de Drama Dalında Pulitzer Ödülü kazandı.
Oyunda Li'l Bit ile teyzesinin eşi Peck Enişte arasındaki gergin cinsel ilişki ele alınır. Bu ilişki, Li'l Bit'in çocukluk döneminden ergenliğine, üniversite yıllarına ve daha sonrasına uzanır. Oyunda araba kullanma metaforu üzerinden pedofili, ensest, kadın düşmanlığı gibi konular işlenir.
Özet
Li'l Bit 1960'larda Maryland kırsalında geniş bir ailede büyümektedir. Ufak yaşta hamile kalmış olan annesi, çok erken evlendirilmiş olan ve tanrı korkusuyla yaşayan büyükannesi, cinsiyet ayrımcılığı yapan umursamaz büyükbabası, savaş anılarının etkisinde kalan ve tedavi aşamasındaki bir alkolik olan Peck Enişte ve kocasının sorunlu davranışlarını görmezden gelen Mary Teyze ile birlikte yaşar. Li'l Bit 11 yaşına geldiğinde Peck Enişte'den sürücülük dersleri almaya başlar, ancak adam dersler sırasında küçük kızı taciz eder. Li'l Bit olanları anlayamayacak kadar küçük yaştadır. Annesi ise Peck'in yeğenine karşı sağlıksız bir ilgi duyduğunu fark eder, ancak hiçbir şey yapmaz.
Yıllar geçer ve Li'l Bit ergenlik dönemine girer. Oldukça zeki olmasına rağmen yaşıtları arasında sürekli büyük göğüsleriyle ilgi çeker. Bu sırada Peck genç kızı taciz etmeye devam etmekte, amatör stüdyosunda kızın fotoğraflarını çekmektedir. Li'l Bit bunlardan rahatsız olsa da, ailede sadece Peck ona iyi davranmakta ve kızın üniversiteye gitme planlarını desteklemektedir. Bu arada sürücülük dersleri devam eder ve Li'l Bit araba kullanmayı daha iyi öğrendikçe, evdeki hayatında mevcut olmayan kontrol duygusunu hissetmeye başlar.
Peck Li'l Bit'i birlikte olmaya ikna etmeye çalışır ancak kız gönülsüzce de olsa reddeder. Her ikisi de aile içinde "yabancı" gibidir ve bu sebeple genç kız adama karşı aslında bir tür bağlılık hissetmektedir. Li'l Bit üniversiteye gitmek için evden ayrılır, ancak Peck Enişte'den mektuplar ve hediyeler almaya başlar. On sekiz yaşını doldurduğunda Peck ile yüzleşir. Peck, artık reşit olan kızın kendisiyle birlikte olmayı kabul edeceğini hatta kendisiyle evleneceğini düşünmektedir. Li'l Bit onu reddeder ve ilişkilerini sona erdirir.
Oyun boyunca olanları anlatan bir yetişkin olan Li'l Bit sonunda üniversiteden uzaklaştırılmıştır. Peck Enişte ise yeniden alkole başlamış ve bu yüzden ölmüştür. Li'l Bit geçmişteki bu deneyimini gözden geçirir ve Peck'in hatalarını affeder. Adamın kendisine önemli bir şey kazandırdığı sonucuna varır: Araba sürerkenki özgürlük hissi.
Sahnelenme geçmişi
Oyunun ilk prodüksiyonu New York'taki Vineyard Theatre'da Mart 1997'de gerçekleştirildi. Mark Brokaw yönetimindeki bu sahnelemede Li'l Bit rolünde Mary-Louise Parker, Peck Enişte rolünde ise David Morse yer aldı. Her iki oyuncu ile yönetmen, 1996-1997 sezonundaki bu prodüksiyon ile Obie Ödülü'ne layık görüldü.
Türkiye'de ise ilk kez 2005-2006 tiyatro sezonunda Tiyatro Fora tarafından sergilenmiştir.
Ödüller
Oyun ve ilk prodüksiyon aşağıdaki ödülleri kazandı ya da aday gösterildi.[1]
| Ödül | Kategori | Sonuç |
|---|---|---|
| 1997 Outer Critics Circle Award | En iyi aktör, David Morse | Adaylık |
| En iyi aktris, Mary-Louise Parker | Adaylık | |
| En iyi Off-Broadway oyunu | Kazandı | |
| 1996-97 New York Drama Critics Award | En iyi oyun | Kazandı |
| 1997 Lucille Lortel Awards | En iyi oyun | Kazandı |
| En iyi aktris, Mary-Louise Parker | Kazandı | |
| En iyi aktör, David Morse | Kazandı | |
| En iyi yönetmen, Mark Brokaw | Kazandı | |
| 1997 Drama Desk Awards | En iyi oyun | Kazandı |
| En iyi aktör, David Morse | Kazandı | |
| En iyi yönetmen, Mark Brokaw | Kazandı | |
| 1998 Pulitzer Ödülü | Drama Dalında Pulitzer Ödülü | Kazandı |
| 1996-1997 Obie Ödülleri | En iyi oyun yazarı, Paula Vogel | Kazandı |
| En iyi aktris, Mary-Louise Parker | Kazandı | |
| En iyi aktör, David Morse | Kazandı | |
| En iyi yönetmen, Mark Brokaw | Kazandı | |
| 1997 Drama Critics' Circle Award | En iyi oyun, Paula Vogel | Kazandı |
Kaynaklar
- "How I Learned to Drive" (İngilizce). ThatTheatreSite. 2008. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150423001709/http://thattheatresite.com:80/library/showpages/show_549.html. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008.
- Paula Vogel (16 Nisan 1998) (transcript). Elizabeth Farnsworth ile. The NewsHour with Jim Lehrer. PBS. http://www.pbs.org/newshour/bb/entertainment/jan-june98/play_4-16.html. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008.
- ↑ "How I Learned to Drive". Lortel Archives. 17 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/5p3uAqJPt. Erişim tarihi: 17 Nisan 2010.