Asaf Derviş Paşa
Asaf Derviş Paşa (d. 1868, İstanbul - ö. 6 Haziran 1928, İstanbul), Türkiye'de modern kadın hekimliğinin kurucusu olarak tanınan cerrah.
Yaşamı
1893'te Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi (Askeri Tıbbiye) yüzbaşı rütbesiyle bitirdi. Haydarpaşa ve Beylerbeyi hastanelerinde staj yaptıktan sonra Trablusgarp'taki Süvari Alayı tabipliğine getirildi. On ay sonra İstanbul'a dönerek adli tıp müderris muavini oldu. 1894'te Abdülhamid'in iradesiyle Tophane Müşiri ve Askeri Mektepler Nazırı Mustafa Zeki Paşa'nın seçtiği beş kişilik bir grupla Berlin'e gönderildi. Orada Tıp Fakültesi'ni bitirdi. Prof. Robert von Olshausen'in kliniğinde asistan olarak çalışıp kadın doğum uzmanlığına yükseldi. Beş yıl sonra, Aralık 1899'da Türkiye'ye döndü ve Gülhane Askeri Tababet Tatbikat Mektebi ve Hastanesi'nde açılan kadın-doğum kliniğinin ilk muallimi oldu. 1900'de Kadırga'daki Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'nin kadın doğum muallimliğini de üstlendi. Manken üzerinde dersler veren Asaf Derviş Paşa, koğuşları da septik ve aseptik olarak ikiye ayırarak, hekimlere asepsi ve antisepsiyi çağdaş bir biçimde öğretti. 1902'de fahri olarak Askeri Tıbbiye ve Şişli Etfal Hastanesi kadın hastalıkları şefliklerine getirildi. 1909'da Haydarpaşa'daki askeri ve sivil tıbbiyelerin birleştirilmesiyle kurulan Tıp Fakültesi muallimliğine atandı ve askerlikten muaf sayıldı. Şark Orduları müşterek sıhhiye müfettişliği, Sıhhiye Dairesi müşavirliği ve İstanbul hastaneleri müfettişliği yaptı. Mütareke yıllarında, sonradan Türk Hekimleri Dostluk ve Yardım Cemiyeti adını alan Etibba Muhadenet ve Teavün Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk başkanı seçildi.[1] Savaştan sonra, ölünceye değin Tıp Fakültesi'ndeki görevini sürdürdü.
Asaf Derviş Paşa, Türkiye'de kadın sağlığı alanında, sağlıksız koşullarda yapılan düşüklere ve ihmal edilen doğumlara karşı başarılı bir mücadele vermiştir. Üç cilt olarak hazırladığı Kadın Hastalıkları adlı yapıtının ancak birinci cildi basılabilmiştir (1926).[2]
Asaf Derviş, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ilk biçimi olan ve 1890'larda Askeri Tıbbiye'de temeli atılan gizli İttihad-ı Osmani Cemiyeti'nin kurucularındandı. Asaf Bey örgütün saymanıydı. 2001-02 yılları arasında Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Kemal Derviş'in amcasıdır.[3][4]
Kaynakça
- ↑ Berk, Mehmet Kamil (1939). "Türk Hekimleri Dostluk ve Yardım Cemiyetinin Kuruluşuna Dair Hatıralar". Poliklinik Dergisi. http://www.bilimtarihi.org/pdfs/turk_hekimleri.pdf. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.
- ↑ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
- ↑ Kemal Dervis sülaleden reformist çıktı, Sabah, 14 Temmuz 2001
- ↑ Kemal çok inatçıdır, ekonomiyi o kurtarır, Milliyet, 7 Haziran 2001