Bağdaştırma
- Bağdaşıklık ile karıştırılmamalıdır.
Bağdaştırma, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlama bürünmesi.[1] Bağdaştırmalara daha çok isim ve sıfat tamlamalarında rastlanır; bununla birlikte fiillerde, edatlarda ve bağlaçlarda da görülür. Tamlamayı meydana getiren sözcüklerin teker teker anlamlarına bakıldığında, sözcük öbeğinin kolektif anlamından oldukça farklı olduğu görülür.
Alışılmış bağdaştırma
Alışılmış bağdaştırmalar, adından da anlaşılacağı üzere, günlük kullanımda sık rastlanan ve genellikle görünen anlamını yansıtan sözcük öbekleridir:
- çavdar ekmeği, çatlak bardak, su böreği
- Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
- Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
Alışılmamış bağdaştırma
Alışılmamış bağdaştırmalarda sözcükler sıra dışı anlamlarda kullanılır. Bu tür kullanımlara gündelik konuşmada pek rastlanmaz, hatta kullanımı kulağa tuhaf gelebilir; ancak şiir gibi edebî eserlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki kalın yazılmış sözcük grupları alışılmamış bağdaştırmalara örnektir:
- Kurudu artık otlar, bitmiyor tazeleri
- Birikinti sularda yaprak cenazeleri[1]
- Hicabın çığlığına takılır özlemlerim
- Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu
- Dışarıda gürül gürül akan bir dünya
Kaynakça
- 1 2 Bağdaştırma e-okul, MEB. Erişim: 25 Ekim 2014