Başlık parası
Başlık Parası (yaygın adıyla Başlık), evliliğin onaylanması için, güvey ya da akrabaları tarafından kadının akrabalarına yapılan, toplumlara göre değişen hukuksal ve toplumsal uygulamaları içeren hediye niteliğinde ödeme.
İşlevi
Başlık uygulaması kadının satın alınması gibi görülmekte ise de, aslında tarafların kendi aralarında hakların aktarılması ile ilgili bir anlaşmadır.[1] Ekonomileri geleneksel tür tarım ve hayvancılığa bağlı kültürlerde, aile bireylerinin tümü üretime katılmak zorundadır. Evlenecek ergen kız, kendi üretim biriminden ayrılıp erkeğin üretim birimine katıldığından, kız tarafında bir işgücü kaybı söz konusu olur. Başlık, bu işgücü kaybını karşılamak üzere erkek tarafının verdiği para, taşınır ya da taşınmaz malları -ender olarak da hizmet- kapsar.
Başlık verme, çoğu durumda ekonomik olduğu kadar toplumsal ve simgesel bir ilişki biçimidir. Eğer zaten akraba değillerse, birbirlerinden kız alıp veren iki ailenin karşılıklı ilişkilerinin bir parçası olarak aralarındaki dostluğu pekiştirir. Hem geline iyi davranılacağı konusunda bir güvence, hem de bir anlamda, onun yokluğuna karşı ailesine ödenen bir tazminattır.
Başlığın türü ve miktarı, evlenecek kızın özelliklerine, ailevi durumuna ve erkek tarafının ekonomik gücüne göre değişir. Ödeme mal ya da ender olarak hizmet biçiminde olabileceği gibi, bir seferde ya da uzun bir zaman boyunca düzenli aralıklarla da yapılabilir. Verilen mallar belirli miktardan hayvandan silaha, kumaş, içki, yiyecek, para ve hatta kadına kadar çeşitlilik gösterir.
Dünyanın geleneksel yaşam sürdüren birçok ülkesinde görülen bu uygulama, evliliği yasallaştırma yolu olarak en çok Asya ve Afrika'da geçerlidir.
Eleştirisi
Geleneksel topluluklarda başlık parası olağan karşılansa da aileler arasindaki birlikteliği sadece üretim araçlari ve para uzerinden tanimlamak eksik bir analiz olur [2]. Bireyselliği medeni hukuk sistemi ile koruyan toplumlarda bireylerin haklari ve ozgürlükleri üretim araci olma ozelliklerinin üstünde gelir. Başka bir şekilde açiklamak gerekirse; evliliğin aileye ekonomik manada yarar/zarar sağlayacak/verecek olması üzerinden bir kadına evlilik konusunda dayatma yapılamaz. Başlık parası kavramını sadece ekonomik bir değer olarak aciklamaya calışmak bireylerin haklarına yapilacak saldırıları meşrulaştırması açısından eleştiriye tabii tutulabilir [3].
Ayrıca
Kaynakça
- ↑ İlkel Toplumlarda Başlık Parası ve Geleneği
- ↑ Marx on gender and the family a summary
- ↑ [http://dergipark.ulakbim.gov.tr/maruifd/article/viewFile/1012002032/1012001716 Günümüz Türk Toplumunda Dinsellik ve Kadın]