Flört (müzik grubu)
Flört | |
---|---|
Köken | İstanbul, Türkiye |
Tarzlar | Rock |
Etkin yılları | 2000 - günümüz |
Plak şirketi |
Ağdaş Müzik |
Resmî sitesi | flortmuzik.com |
Üyeler |
Fethi Ozan Kotra Çağatay Kehribar Hakan Çağlar Ata Akdağ |
Flört, 2000 yılında İstanbul’da kurulmuş Türk Rock grubudur. Ozan Kotra, Ata Akdağ, Çağatay Kehribar ve Hakan Çağlar (Timsah)’dan oluşmaktadır.
Tarihçe
1991-1998: Kuruluş, Bekarlar, Atlantis ve FT Stüdyoları dönemi
Flört’ün temellerini oluşturan Bekarlar 1991’de kurulmuşsa da, grubun tarihi 1989 yılına, Ozan Kotra ve Ata Akdağ’ın lise döneminde tanışmalarına dek götürülebilir. Efsanevi The Beatles grubuna duydukları ilgi ve merak bu iki gencin yollarını kesiştirmiş, grup kurma ve şarkı yazarlığına giden yolda ilk adımları atmalarını sağlamıştır. Türk müzik gruplarına dair yayınladığı inceleme ve kitaplarla bilinen Münir Tireli bu tanışmayı şöyle anlatır: “Grubun öyküsü, aynı okulda okuyan Ozan Kotra ve Ata Akdağ'ın 1989 senesinde TRT'de izledikleri bir İzzet Öz programı (muhtemelen Teleskop) akabinde tanışmaları ile başlar. Bu programda, İzzet Öz, Beatles'ın Come Together şarkısını yayınlamış ve dimağlarında bu şarkının tesirini yaşayan iki genç insanın tanışmasına vesile olmuştu.”[1] 1989 yılı, aynı zamanda Ata Akdağ’ın babasını bir trafik kazasında kaybettiği yıldır. Flört ilk albümde yer alan “Onun Adı Hasan” şarkısı bu trajik olaya ithafen yazılmıştır.[2]
Ellerindeki The Beatles albümlerini birbirlerine dinleten Ozan Kotra ve Ata Akdağ birkaç yıl süren amatör müziksever konumlarını ilerletmek istemiş ve 1991 yılında, semt ve okul arkadaşları gitarist Barış Bölükbaşı ve davulcu Armağan Atar (Armi) ile bir araya gelip Bekarlar grubunu kurmuştur. Sahneye ilk kez bir düğün salonunda, o dönem gençler arasında çok popüler olan çay partisi etkinliklerinden birinde çıkan Bekarlar grubu, yerli ve yabancı rock’n roll şarkılardan oluşan bir repertuara sahiptir.[1] Bu ilk deneyler sırasında bile grup üyeleri kendi bestelerini yapmaktan geri durmamışlar ve çıktıkları her sahnede bunları seslendirmişlerdir.
Pendik ve çevresinde prova ve kayıt yapmanın zorlukları nedeniyle Kadıköy’de uygun çalışma ortamı arayan grup, Kadıköy Atlantis stüdyosunun bodrum katında bir oda kiralamış ve provalarına burada devam etmiştir. Türk hard rock grubu Akbaba üyelerinin işlettiği Atlantis Stüdyosu, Bekarlar’ın ilk yarı-profesyonel demo kayıtlarını yaptığı yer olmuştur. Burada edindikleri çevre ve deneyim sayesinde Göztepe Parkı ve Taksim Meydanı’nda düzenlenen rock festivallerinde sahne alan Bekarlar, bunun yanı sıra bazı barlarda da çalmaya başlamıştır. Grubun Avrupa yakasındaki ilk deneyimi Güven Erkin Erkal’ın Ortaköy La Nuit 88 adlı barda organize ettiği Elvis Gecesi’dir. Bu dönemde davulcu Armağan Atar’ın ailesiyle Akçay’a taşınması, grubun devamlılığını olumsuz etkilese de, Taksim Bilsak’da düzenli olarak sahne almaya başlamışlardır. Bilsak 5. Kat günleri sonrasında Armağan Atar’ın bir trafik kazasında vefat ettiği haberini alan grup üyeleri bir süre bocalamış, ancak yollarına, yine Pendikli bir müzisyen olan Vedat Malgara ile devam etme kararı almıştır. Beyoğlu Gitanes barda uzun süre sahne alan grup giderek profesyonelleşmiş ve bestelerini daha da geliştirecek olanaklar ararken, tesadüfen karşılarına çıkan Mazhar Alanson’un kendilerini Fuat Güner’in stüdyosu FT’ye yönlendirmesi ile aradıkları çıkışı bulmuştur.
Levent’te bulunan FT stüdyosu Bekarlar için yepyeni bir deneyim olmuştur. O güne dek sadece rock kökenli müzisyenlerin içinde vakit geçiren grup elemanları, şimdi pop ve pop-rock türünde faaliyet gösteren şarkıcı ve grupların albüm kayıtlarını da gözlemleme olanağı bulmuştur. Türk popüler müzik piyasasına yön veren sanatçıların kayıtlarını yaptığı bu profesyonel stüdyo, hem yeni bir çevre edinmelerini sağlamış hem de grup üyelerini, büyük saygı duydukları Fuat Güner’le vokal ve prozodi alanında çalışma ve şarkı yazarlığında ilerleme olanağına kavuşturmuştur. O güne dek yarı-profesyonel bir müzik kariyeri sürdüren Bekarlar, Fuat Güner’in boş vakitlerinde kendilerine öğrettiği bilgilerle artık tam profesyonel olma yoluna girmişlerdir. Flört ilk albümde yer alan “Yalnızlık Mevsimi” de bu süreçte yazılmış, besteleme aşamasında Fuat Güner’in de önemli katkıları olmuştur.
1994-98 arası devam eden FT dönemi, aynı zamanda Vedat Malgara’yla yolların ayrıldığı ve Hakan Çağlar (Timsah)’ın gruba dahil olduğu dönemdir. Bir yandan Bekarlar projesini maddi yönden besleyebilmek için çeşitli mekanlarda pop müzik şarkıcılarına eşlik eden, diğer yandan düzenli olarak yeni besteler üreten grup üyeleri, tüm bu süreç içinde albüm yapacak kadar yeterli bir birikime sahip olmanın ve profesyonel kariyerlerine iyi bir başlangıç yapmanın yollarını aramıştır. Ancak 90lı yılların Türk müzik sektörü rock müziğe ve bilhassa da idealist gruplara sıcak bakmadığı için, bekledikleri sonuca ulaşmada büyük zorluklar yaşamışlardır. Sonraki dönemde Flört grubunun gitaristi olarak tanıyacağımız Çağatay Kehribar’ın Ozan Kotra’yla tanışması da bu döneme rastlar. 1996’da, ortak bir arkadaşları olan bas gitarist Ozan Özkök’ün evinde tanışan Ozan Kotra ve Çağatay Kehribar’ın birlikte çeşitli sahne ve kayıt deneyimleri olmuştur. Ozan Kotra, Bekarlar grubunun mücadelesini ve müzik endüstrisine girişini şu şekilde anlatır: “Bekarlar harika bir gruptu. Harika şarkıları vardı. Çok gençtik ve hayallerimiz vardı. Fuat ağabey (Fuat Güner) ile şarkılarımızı çalışıyor ve onları kaydediyorduk. 90’lı yılların pek de tarzımız olmayan müzik piyasasında, kendi şarkılarımızla hiçbir plak şirketi bize albüm yapmıyordu. Yirmi üç yaşındaydık ve yıllardır uğraşıyorduk. Karşımıza Prestij şirketinin teklifi çıkınca, Hilmi ağabeyin de muhteşem performansıyla, sadece kulaktan dolma bilgimizle, kendi yaptığımız rock&roll’u birleştirip, pek de umudumuz olmayan o meşhur albümü yaptık.”[3]
1998 yılında Prestij Müzik’le tanışma, henüz kitlesel olamayan, ancak İstanbul’daki takipçilerinin sevip benimsediği Bekarlar grubunun ismen de olsa sonunu getirmiş ve grup üyeleri için bambaşka bir dönemin kapısını açmıştır.
1998-2000: Kim Bunlar dönemi
Yakın bir dostlarının önerisi, biraz da onu kırmamak adına Prestij Müzik’le alınan randevuya giden Bekarlar grubu üyeleri, yapımcı Hilmi Topaloğlu’yla görüşmenin ardından, sonraki albümlerde bestelerinin de yer alması şartını öne sürerek, tamamen türkülerin rock formatında yorumlanmasından oluşan bir ilk albüm kaydetme konusunda anlaşmıştır. Bekarlar ismi konusunda da ısrarcı olan grup üyeleri, pop müzik sektörünü elinde tutan bu dev firmayı bu konuda ikna edememiştir. Hakan Çağlar isim değişikliği konusunda duyduğu üzüntüyü şöyle dile getirmiştir: “Düşüncesiz bir ebeveynin çocuğun neler çekeceğini öngörmeden umarsızca koyduğu kötü bir isim seçimiydi adeta bizim için.”[4]
Grup hem ilk albümlerinin içeriği konusunda hem de isim konusunda başlangıçta umdukları sonucu bulamadığı için, türkülerden oluşan ''Atabarı/Dağlar Kızı Reyhan'' albümünün aranje ve stüdyo sürecine Prestij Müzik’ten hiç kimseyi dahil etmeme kararı almış ve en azından türkülerin yorumlanması konusunda kendi müzikal fikirlerini uygulama olanağı bulmuştur. Şarkı seçiminden aranjeye, stüdyo sürecinden klibin yayınlanmasına kadar 2 ay gibi çok kısa sayılabilecek bir sürede tüm projeyi tamamlayan grup üyeleri, 1998 sonbaharında Kim Bunlar adıyla müzik piyasasına giriş yapmışlardır. Ana vokalde Barış Bölükbaşı’nı gördüğümüz, hard rock öğeleriyle dolu “Atabarı” klibi kısa zamanda büyük bir ilgi görmüş, klip Kral TV Top 10 listesinin zirvesine yerleşmiştir. Yapımcı Hilmi Topaloğlu sözünü tutmuş, elindeki tüm medya ve promosyon gücünü kullanarak Kim Bunlar’ı tüm Türkiye’de tanınır hale getirmiştir. Peşinden gelen, Ozan Kotra’nın ana vokal olduğu “Dağlar Kızı Reyhan” klibiyle de bu ünü perçinleyen Kim Bunlar, çok satan ve çok tanınan bir gruptur artık. Ancak satış grafiği ve tanınırlık oranı konser dinleyicisi anlamında karşılığını bulamamış, gruba ait bestelerin yokluğu kalıcı bir dinleyici kitlesinin oluşmasını engellemiştir. Bu duruma son vermek için bestelerden oluşan ikinci albümün kaydedilmesi, sadece türkü yorumlayan bir gruptan fazlası olduklarını göstermek isteyen grup üyeleri için kaçınılmaz hale gelmiştir.
1999 yılında Prestij Müzik’le yakın ilişkileri olan prodüktör Yıldıray Gürgen’le anlaşan Kim Bunlar, sadece pop-arabesk türünün yaratıcısı olarak tanıdıkları bu yetenekli müzik adamının aynı zamanda büyük bir rock ve alternatif müzik tutkunu olduğunu keşfedince, kendileri adına da çok yenilikçi ve sürprizlerle dolu bir stüdyo süreci içine girmiştir. Münir Tireli’nin anlatımıyla: “Prestij patronları grubun fazla deneysel bir albüm hazırlamasını önlemek üzere Yıldıray Gürgen'i aranjör olarak başlarına getirdiler. Öte yandan Prestij patronları, ticari işleri ile tanıdıkları Gürgen'in de deneysel açılımlara hazır olduğundan bihaberdiler.”[1]
Erekli Tunç Stüdyosunda 2 inç makara banda kaydedilen, punk, rock, Brit pop, progresif ve deneysel öğeler taşıyan ''Ve Kim Bunlar'' albümü, yapımcı şirketin vizyonuyla örtüşmediği için gerekli destek verilmemiş ve arkasında durulmamıştır. Kral TV formatına uygun olmayan “Topaç Enişte” klibi de içerdiği punk öğeler yüzünden zamanının ilerisinde bir duruş sergilenmesine neden olmuş ve grubun ilk albümde yakaladığı kitlesel beğeni oranı düşmüştür. Albümdeki tek türkü yorumu olan “Arabamın Atları”na çekilen klip de bu gidişatı değiştirememiştir. Albüm tanıtımı için kliplendirilen son şarkı olan “Efkarlar Yalan Bugün” de Türk rock tınılarıyla surf müzik öğelerini harmanlayan özgün bir çalışmadır. Tam da bu nedenle alternatif müzikseverlerin ilgisini cezbeden Kim Bunlar grubu, Kemancı barda her haftasonu düzenli olarak sahne almaya başlamış ve Kim Bunlar adını aldıktan sonra belki de ilk kez belirli bir takipçi kitlesi tarafından izlenir olmuştur. Yine de şirketin albüm promosyonunu durdurması, arabesk ve pop müziğin kalesi konumundaki Prestij Müzik içinde kendi görüşlerini aktarabilecekleri uygun kafa yapısında çalışanlar bulunmaması gibi nedenler neticesinde grubun memnuniyetsizliği günden güne artmıştır. Grup içinde, ne pahasına olursa olsun Prestij Müzik’le yolların ayrılması görüşü hakimdir. Ozan Kotra yıllar sonra o günleri şöyle anlatmaktadır: “Kim Bunlar albümü analog olarak kaydedildi ve çok büyük para harcandı. Ama harcanan o kadar paraya rağmen 1999’da o albümle intihar ettik. Kim Bunlar’ın o dandik paketini televizyonda gördüğümüzde yastıkların altına saklanıyorduk. Kadın programlarında türkülerle rock’n roll çalmak enayilikti. O ismi silmeye, Kim Bunlar’ı öldürmeye karar verdik. Ama kurtulmak 10 yılımızı aldı.”[5]
2000 yılının ortalarında Ozan Kotra, Ata Akdağ, Barış Bölükbaşı ve Hakan Çağlar (Timsah) dörtlüsü yapımcı Hilmi Topaloğlu’yla bir toplantı yapmış ve firmadan ayrılma kararlarının kesin olduğunu bildirmişlerdir. Hilmi Topaloğlu çok yatırım yaptığı ve daha halen 3 yıllık kontrat altında olan Kim Bunlar ismini bir başka firmanın kullanmasına razı olmamış ve gruptan isim hakkı için tazminat talep etmiştir. Bu talebi ve yapımcının türkülerden oluşan yeni bir albüm teklifini geri çeviren grup üyeleri, Kim Bunlar ismini bir daha kullanmayacaklarına dair sözleşme imzalayarak Prestij Müzik’le bağlarını koparmıştır.[1]
Yıllar süren yapım şirketlerine gidip gelmeler ve devamında Prestij Müzik ortamının yarattığı hayal kırıklıkları grup üyelerini hayli yormuş ve geçici bir karamsarlığa yol açmıştır. Bu dönemde gitarist Barış Bölükbaşı gruptan temelli ayrılmak istediğini beyan etmiştir. Ozan Kotra, Ata Akdağ ve Hakan Çağlar ise yeni bir isim ve yeni bir sound anlayışı ile yola devam kararı almıştır. Bekarlar gibi, Kim Bunlar ismi de tarihin sayfalarına karışmış, grup üyeleri bir sonraki evre için hazırlıklara başlamıştır.
2000- günümüz: Flört dönemi
Flört kurucu dörtlü ile ilk albüm
Kim Bunlar ismini ve sürecin sonunda 10 yıllık gitaristlerini kaybeden Kotra, Akdağ ve Çağlar üçlüsü yeni bir gitarist arayışının daha henüz başındayken, grubun kurulduğu Pendik’te, kadim dostları müzisyen Okay Barış’ın evinde bir toplantı gerçekleşir. Önceden Akdağ ve Çağlar’ın olumlu görüşünü alan Kotra, toplantıda Çağatay Kehribar’a yeni bir oluşum içinde olduklarını ve kendilerine katılmak isteyip istemediğini sorar. Çağatay Kehribar’ın yanıtı olumludur, böylece Flört’ün kurucu dörtlüsü tamamlanmış olur.
Flört grubu, tarihsel açıdan Bekarlar ve Kim Bunlar’ın devamı gibi gözükse de, ilk albümleri için ortaya yeni besteler önerilmeye başlandığı andan itibaren, farklı bir yola girildiğine dair emareler vardır: İlk albüm için herhangi bir cover şarkı düşünülmez, albüme girecek şarkıların tamamı Flört bestelerinden oluşacaktır. Şarkı sözlerinde, yaşadıkları hayata ve dünya meselelerine olan bakış da hayli belirgindir. Dağınık, alelacele bir araya getirilmiş gibi duran bir yapıdan ziyade, sound ve duruş açısından birbiriyle ilintili bir koleksiyon izlenimi vermektedir. Tüm bu göstergelerin ışığında ''Flört'' albümü, grubun sonraki albümlerinde izleyeceği yolu dinleyiciye tanıtan, olgun bir ilk albüm olacak gibidir. 1991’de kurulan Bekarlar, yolculuğu sırasında çeşitli değişimler geçirse de, 10 yıldır aynı hedefe doğru yürümüş, benimsediği belli ilkeleri koruyarak Türkçe sözlü pop-rock müziğin önde gelen gruplarından biri olma hedefinden vazgeçmemiştir. Çağatay Kehribar, bu gruba adapte olmada sorun yaşayıp yaşamadığına dair soruyu şu şekilde yanıtlamıştır: “Olmuş bitmiş bir gruba dahil olmadım. Benim dahil olmamla oluşan bir yapıydı Flört, herkesin tarzı ve yetenekleri doğrultusunda gelişip olgunlaştığımız için böyle bir adaptasyon durumu olmadı desem yalan olmaz.”[6]
Flört dörtlüsü, geçmişteki gibi yine Unkapanı Plakçılar Çarşısı’nın yolunu aşındırmaya başlamıştır. Bu kez daha deneyimli ve tedbirli olan grup üyeleri, adı ne kadar büyük olursa olsun ideallerine zarar verebilecek bir yapımcıyla çalışmama kararındadırlar. Bu ruh hali içinde tanıştıkları Ağdaş Müzik’in sahibi Sait Ağdaş’la her konuda anlaşan Flört üyeleri, albüm kayıtları için yine Kadıköy Mixdown stüdyosunun yolunu tutar. Bekarlar döneminde şarkılarını sürekli analog ortamda kaydeden, Ve Kim Bunlar albümünde de aynı olanağı bulan grup, eldeki şartlar gereği Flört albümünde bu kez dijital kayıt teknolojisini denemiştir.
Ağdaş Müzik, iç yapılanmasının getirdiği koşullar nedeniyle, müzik endüstrisine yıldız üreten bir yapım şirketinden ziyade, dağıtımcılık yönüyle ön plana çıkan bir şirkettir. Flört üyeleriyse Prestij Müzik’te kazandıkları deneyimi bu yeni oluşuma aktarmış ve Ağdaş Müzik’in eksik kaldığı konularda inisiyatif alarak bu açığı kapatmıştır. Bu katkının ilk belirtileri albüm kartonetindeki fotoğraflar ve video kliplerdeki genel havadır. Sırasıyla “Denize Doğru”, “Yalnızlık Mevsimi” ve “Yola Devam” şarkılarını kliplendiren Flört üyeleri, her üç klipte de profesyonel bir grup imajı çizilmesinde önemli rol oynamışlardır. Gerek kartonet ve gerekse kliplerdeki duruş, albümün içeriğiyle uyumlu, Kim Bunlar dönemiyle kıyaslanamayacak kadar olgun ve ne istediğini bilen bir grup görüntüsü vermektedir. İleriki yıllarda giderek değerlenecek olan “Rasta Baba” ve “Onun Adı Hasan” gibi Flört klasiklerini de barındıran albüm, Çağatay Kehribar’ın da kendine has gitar dokunuşları sayesinde, müzik dinleyicisinin yepyeni bir oluşumla karşılaştığını kanıtlar niteliktedir.
Flört sound ve imaj açısından derli toplu bir ilk albüm olma özelliği taşısa da, gerek Ağdaş Müzik’in promosyon departmanı bulunmayışı ve gerekse Türk rock gruplarının sektörde hala istenen desteği bulamaması neticesinde beklenen sıçramayı yapamamıştır. Deneyim ve müzikalite kuruluş döneminin kat be kat üzerindeyse de, Flört, grup elemanları için hala dışarıdan edindikleri maddi kaynaklarla yaşatmaya ve büyütmeye çalıştıkları bir projedir. Bekarlar döneminde sadece demo kayıtlar yapılmış, Kim Bunlar ismi ve beraberinde kazandıkları dinleyicinin önemli bir bölümü kaybedilmiştir. Bu nedenle Flört, maddi kazanç ve dinleyici kitlesi açısından geçmişin mirasını yiyen bir grup değil, geleceğe yatırım yapılan ‘yeni bir oluşum’ sayılmalıdır. Promosyon yetersizliği, bestelerin çalınmasına uygun sahne bulmanın zorluğu, geçmiş yılların getirdiği yorgunluk ve albüm sürecinde yaşanan gerilimler neticesinde grupta bazı kopuşlar yaşanmıştır. Üniversite öğrenimine başlayan Ata Akdağ, 2001 yılının ortalarında gruptan ayrılmıştır. Akdağ’ı Hakan Çağlar takip etmiş ve yaklaşık 1 yıl süren Flört kurucu dörtlü dönemi sona ermiştir.[1] Ozan Kotra ve Çağatay Kehribar ise bu ayrılıklara rağmen yine ‘yola devam’ kararı almış, Akdağ ve Çağlar’dan doğan boşluğu doldurarak hem ilk albümü tanıtmanın hem de ikinci albümün hazırlıklarına koyulmanın çarelerini aramaya başlamışlardır.
Ayrılıklar sonrası Cemiyette Pişiyoruz dönemi
Bu dönemin ilk icraatleri, Kotra ve Kehribar’ın ilk albüm kliplerini TV kanallarında yayınlatma girişimleri ve yeni Flört şarkılarını Kehribar’ın ev stüdyosunda şekillendirme çabalarıdır. Dijital kayıt teknolojisindeki bilgisini ilerleten Kehribar, ortakları arasında yapımcı Gazanfer Dirlik’in de olduğu Yıldız-2 stüdyosunda ses mühendisi olarak çalışmaya başlamıştır. Yola Devam klibini izleyen Gazanfer Dirlik, grubun çok kaliteli bir müzik yaptığını düşünmüş ve yeni bir albüm için birlikte çalışmaya sıcak bakmıştır.
Albüm kayıtlarına girildiğinde grubun davulcu ve klavyecisi yoktur. Hakan Çağlar müziğe ara vermiş, üniversitede aldığı sanat eğitiminden gelen birikimle sinema ve reklam sektöründe dekor ve heykel çalışmalarına başlamıştır. Ata Akdağ ise YTÜ Müzik ve Sahne Sanatları bölümünde eğitimini devam ettirmektedir. Bu süreçte Çağlar ve Akdağ’ın grup çalışmalarına katılamayacakları kesinleştiği için, Kotra ve Kehribar, aralarında davulcu Bülent Ay’ın da yer aldığı pek çok eşlik müzisyeni ile Cemiyette Pişiyoruz albümünü tamamlamıştır. Albüm kapağında dörtlü bir görüntü çizilse de, resmi üye sıfatına sahip olanlar sadece Kotra ve Kehribar’dır.[7]
2003’de yayınlanan ''Cemiyette Pişiyoruz'' albümünün çıkış şarkısı, albüme adını veren “Cemiyette Pişiyoruz” olmuştur. TV ve radyolarda oldukça ses getiren bu şarkı neticesinde BKM’den 40 konserlik bir turne teklifi alan Flört grubu, Ozan Kotra’nın Mart ayında aniden askere alınmasıyla promosyonu ve turne programını durdurmak zorunda kalmıştır. Bu dönemde ilginç bir olay da yaşanmış, önceden ayarlanmış bir konseri iptal etmemek adına ve Çağatay Kehribar’ın solistliğinde, Çamlıca Kız Lisesi’nde Kotra’sız bir Flört konseri gerçekleşmiştir. Kotra’nın askerlik döneminde Kehribar, Gazanfer Dirlik’in stüdyosundan ayrılarak Uğur Bayar’a ait Bayar Akustik stüdyosuna geçiş yapmıştır. Kotra ise Eylül ayında askerden dönerek seslendirme sektörüne girmiş ve dublaj yönetmeni olarak çalışmaya başlamıştır. Bu dönemde albüm promosyonu ve diğer grup faaliyetlerinin askıda olduğu yaklaşık 1 yıllık bir sürece girilmiştir. “İstanbul”, “Bir Tek Sen Gelmedin” ve “Bu Havalarda Dönme Bana” gibi değerli Flört klasiklerini barındıran Cemiyette Pişiyoruz albümünün promosyon ve sahne sürecinin kesintiye uğraması, albümün geniş dinleyici kitlesi tarafından keşfedilmesinin ileriki yıllara ertelenmesine neden olmuştur.
Flört üçlüsü ve analog kayda dönüş
2005’i 2006’ya bağlayan yılbaşı Flört için yeni bir milat olmuştur. Gaziantep’te, kadim dostları Okay Barış’ın da yer aldığı bir iş gezisinde buluşan Kotra ve Kehribar, tarihi bir hamamda aldıkları kararla grubun yeniden harekete geçmesini sağlamışlardır.[8] Müziğe başladıkları erken dönemde analog kayıt teknolojisine aşina olan grup üyeleri, sektörü hızla ele geçiren dijital teknolojiden istedikleri verimi alamamış ve yeni Flört albümünün analog ekipmanla kaydedilmesi kararını almışlardır. Kehribar’ın çalıştığı Bayar Akustik stüdyosunda bulunan Tascam MSR-24 teyp ve Tac Magnum analog mikser de bu başlangıç için gerekli şartları sağlamaktadır.
O günlerde Hakan Çağlar’ın tekrar müziğe döndüğü ve Taksimdeki bir barda davul çaldığı bilgisine ulaşan Kotra ve Kehribar, derhal bağlantıyı kurarak Çağlar’ı yeni albüm kadrosuna dahil etmiş ve grubun küllerinden doğacağı albümlere imza atacak olan Flört üçlüsü böylece bir araya gelmiştir. Kadıköy’deki prova stüdyolarında yeni albüm şarkılarını aranje etmeye başlayan grup, stüdyonun ve grup üyelerinin müsait oldukları zamanlarda, ağırlıklı olarak da geceleri çalışmaktadır. Geceyarılarına dek sarkan mesainin giderek yorucu olmaya başlaması neticesinde, daha verimli bir çalışma ortamının sağlanması ihtiyacı doğmuştur. Ozan Kotra prova ve kayıtlar için farklı stüdyolarda bölünmek yerine, gruba ait bir stüdyo kurma önerisini getirmiş ve Üsküdar’daki Bay Papağan Stüdyosu’nun temelleri de böylelikle atılmıştır.
Stüdyonun iç mimarisi, yalıtımı ve ekipman temini gibi alışılmış sorunlar yanında, uzun zamandır kullanılmadığı için çalışmayan analog teyp cihazlarının tamiri, üzerine ses kaydı yapılacak makara bant arayışı, analog teybin dönüş hızındaki hatalar nedeniyle kayıtta akort farklılıkları ve teknik nedenlerden dolayı bazı şarkıların silbaştan çalınması gibi pek çok problemle boğuşan grup üyeleri, arzu ettikleri soundu yakalayana dek bu sorunların çözülmesi yolunda emek sarf etmişlerdir.[5] Nihayet stüdyodaki tüm cihazları çalışır vaziyete getiren Flört, yaklaşık 4 yıl süren bu deney ve arayışlar sonucunda, mükemmel olana dek defalarca kez çaldıkları Demli albümünü bitirmişlerdir. Mastering için yurtdışı seçeneklerini gözden geçiren grup üyeleri, Sound dergisinde “Türkiye’de Analog Mastering” başlıklı bir yazıya rastlamış ve mastering konusundaki önemli isimlerden biri olan Barış Büyük’le de bu vesileyle tanışmışlardır. Flört müziğine ilgi ve saygıyla yaklaşan Barış Büyük projeyi oldukça sahiplenmiş ve gerek sound konusunda, gerekse grubun plak firmaları ile olan bağlantılarında önemli roller üstlenmiştir. Önceki yapımcıları Gazanfer Dirlik’in mali sorunlar yaşaması nedeniyle yeni bir yapımcı arayışına giren grup, Seyhan Müzik’le anlaşarak 2010 yılında yeni albümü dinleyicisine sunmuştur.
Kayıt, miks ve mastering aşamalarının tamamen analog olarak gerçekleştirildiği ''Demli'' albümü hem sound alanındaki başarısı, hem de içerdiği şarkıların kalitesiyle grubun tarihinde çok özel bir yer edinmiştir. Alternatif müzik dinleyicisinin ilgisini çeken “Eski Dostum” ve “Yüzüm Gözüm Şiş”, politik göndermelerle dolu “Uyanman Lazım” ve “Mutluyuz”, grubun pop alanında da iddialı olduğunu gösteren “Sevmez Olaydım”, 70lerden günümüze uzanan yerli progresif rock çizgisinden izler taşıyan “Toprak Ana” ve “Özledim” grubun ne kadar sağlam bir albüm inşa ettiğini kanıtlar niteliktedir.
Uzun süredir sahnelerden uzak kalan Flört, yeni albümün ilk konserini İstanbul Ghetto’da vermiş ve devamında 60’a yakın konserle Demli şarkılarını dinleyicisiyle buluşturmuştur. Grup üyeleri bu dönemde 30lu yaşların ortalarındadır, ancak hem alternatif müzik seven gençleri, hem de 70lerin Anadolu Pop’uyla büyümüş nesli kendilerine çekebilmiştir.
Kendine has bir dinleyici profili yakayan Flört, bu kez yeni bir albüm için 7 yıl beklemek niyetinde değildir. Bir sonraki albümün şarkıları bir bir ortaya çıkmaktadır. 1995 senesinde, yani Bekarlar zamanında yazılan “Lan Oğlum Böyle Olmaz” ilk adaylardan biri olmuştur. 2001’de yazılan “Dün TRT’de İzledim” de albümün en güçlü şarkılarından biri olarak listeye girmiştir. Beste arşivinden çıkan bu iki şarkının yanı sıra yepyeni şarkılar da yazmaya koyulan grup üyeleri, yine tamamı analog teknolojiyle gerçekleştirilen ''Anadolu Beat'' albümünü 2012 yaz başında piyasaya sürmüştür.
Anadolu Beat grubun takipçileri tarafından büyük bir beğeniyle karşılanmasının yanı sıra, Flört’ü geniş bir dinleyici kitlesiyle de tanıştırmıştır. Halihazırda çok geniş bir yaş aralığına seslenen Flört, Dün TRT’de İzledim klibinin gördüğü ilgi sayesinde çocukların da severek dinlediği bir grup kimliği kazanmıştır. Basit ve akılda kalıcı melodileri, ilginç sözleri, renkli ve enerjik klibiyle öne çıkan Dün TRT’de İzledim Flört’ü popüler müzik sahasına taşıyan şarkılardan biri olmuştur. Albümün ikinci klibi “Biz” de büyük ilgi görmüş ve grubun vazgeçilmezleri arasına girmiştir. “Yine de Seni Seviyorum”, “Hala Çok Güzelsin” ve “Sevgiye Doğru” gibi değerli şarkıları da barındıran Anadolu Beat albümü, Flört’ün Türkçe sözlü pop-rock alanında artık önemli bir yer edindiğini kanıtlar niteliktedir.
Peş peşe gelen Demli ve Anadolu Beat albümleri sayesinde Flört, uzun zamandır yakalamaya çalıştığı sounda ve dinleyici kitlesine kavuşmuş, 2000’de başlayan yolculuğun meyveleri toplanmaya başlanmıştır. Flört öncesinde, müzik alanında 10 yıllık bir öğrenme süreci geçiren grup üyeleri, 2001’den itibaren her yaptıkları albümde özenli ve özverili çalışarak grubun diskografisine değerli şarkılar bırakmayı başarmışlardır. Grubun konserlerinde yeni albüm şarkılarının yanı sıra, eski şarkılara da büyük rağbet olması bunun göstergesidir. Flört geç sayılabilecek bir sürede üne kavuşmuş, ancak geride bıraktığı şarkıların birer birer keşfedilmesiyle, her geçen gün dinleyici sayısını artırmıştır.
Tehlikeyle Flört filmi ve kurucu dörtlünün birleşmesi
Müzik üretimleri için kendi kurdukları Bay Papağan stüdyosunda uzun mesai harcayan grup üyeleri, sadece şarkı yazıp bestelemekle yetinmemiş, yeteneklerini sinema alanına da taşımaya karar vermişlerdir. 2012’nin Mart ayında vizyona çıkan ''Patlak Sokaklar: Gerzomat'' filminin müziklerini yapan Flört, bu dönemde kendi film projelerinin de startını vermiştir. ''Tehlikeyle Flört'' adını taşıyacak olan filmin senaryo yazarı olarak önce Tuna Kiremitçi düşünülmüştür.[9] Yönetmenlik koltuğuna ise tanınmış görüntü yönetmenlerinden Soykut Turan oturacaktır. Proje, var olan zorluklar neticesinde bir müddet rafa kalkmış, ancak Limon Yapım’la anlaşılması neticesinde tekrar gündeme gelmiştir. Bu kez senarist olarak Murat Özsoy düşünülmüş, yönetmenlik koltuğuna ise Murat Şenöy oturmuştur. Plak yapma hayalinin peşinde koşan 3 müzisyenin maceralı ve eğlenceli hikayesinin anlatıldığı film 1 Mayıs 2015’de vizyona girmiştir. Yönetmen Murat Şenöy projeye sıcak bakma gerekçesini şöyle anlatmaktadır: “Okudum hoşuma gitti. Hoşuma gitmesinin sebebi şuydu. Amaç edindikleri şey uğruna savaşıyor olmaları önemliydi. Baktığında bunlar hiçbir şey yapamaz dediğin tipler. Senin potansiyelin ne olursa olsun kendinde gördüğün potansiyel önemli ve o potansiyelle aslında sen her şeyi yapabilirsin fikri benim zaten hep hoşuma gidiyor.”[10]
Filmin oyuncu kadrosunda yer alan Fuat Güner de benzer duygular içinde, idealler uğruna mücadele etmenin önemini vurgulamaktadır: “Çıkış noktası da gerçeğin ta kendisi. Gerçekten albüm yapmak zordur. Size yatırım yapacak yapımcı bulamazsınız. Kapı kapı dolaşırsınız. Kendi kaynağınızı kendiniz yaratırsınız, yine de albümünüzü piyasaya çıkaracak yapımcı bulamazsınız. Yani filmde Flört'ün yaşadığı çaresizlik, normalde pek çok kişinin yaşadığı bir şey… Herkes istediği şey için sıkıntıyı göze almalı. Emek, sabır, ısrar olmadan olmuyor.”[11]
Sadece senaryonun içeriği değil, Flört’ün müziği ve samimi tavırları da oyuncu kadrosu üzerinde etkili olmuştur. Filmin önemli karakterlerinden birini canlandıran Mete Horozoğlu, projede yer alma nedenini şöyle ifade etmiştir: “Daha önce Flört'ü dinlememiştim ve grup üyelerini tanımıyordum. Kliplerini görünce 'Ne kadar sempatik adamlar, benim de çorbada tuzum olsun' dedim ve teklifi kabul ettim. 40 yıllık dost gibi olduk.”[12]
Grup üyelerinin “Müzikal olmayan, ama bol müzikli bir film”[13] diye niteledikleri Tehlikeyle Flört, gişede büyük bir ticari başarı yakalayamasa da, izleyici ve eleştirmenler tarafından beğeniyle karşılanmış, IMDB sitesinde 6,9/10 puan almıştır. Filmin, güncel siyasi olaylara göndermelerle dolu altmetni de dikkatlerden kaçmamıştır: “Tehlikeyle Flört, soygun komedisi ile sahte müzik grubu belgeseli karışımı gibi. Hollywood algısıyla donatılan hikaye kurgusuyla dikkat çekiyor. Anlamlı akıcılıktan destek alırken, Halkbank’ın meşhur ‘ayakkabı kutusunda saklanan para’ meselesine göndermelerle ilerliyor. İşin ‘bir tezgâh var’a kadar uzanması ise yerinde bir siyasi düzen eleştirisi getiriyor. Tiplemeler de buna eşlik ediyor. Bankanın günümüz Türkiye’sinde Arap şeyhlerine kıyak geçtiğinin ima edilmesi ise elbette ‘hınzır bir yaklaşım’ olarak adlandırılabilir.”[14]
Tehlikeyle Flört filmi, kurucu üye Ata Akdağ’ın gruba dönüş sürecinde önemli kilometre taşlarından biri olmuştur. Akdağ hem filmde rol almış, hem de post-prodüksiyon sürecinde grup üyeleriyle stüdyoda uzun bir üretim mesaisini paylaşmıştır. Bir yandan, grubun eski şarkılarının ağırlıklı olduğu Ekim 2014 çıkışlı ''Hücum Kayıtlar'' albümünün son düzeltmelerine katkıda bulunan Akdağ, grubun 2016’da yayınlanması düşünülen yeni albümünün kayıtlarında da vokali ve klavyesiyle grubun müziğine dahil olmaya başlamıştır. Nihayet, 12 Eylül 2015 İstanbul Bronx konserinde Flört kurucu dörtlüsüne kavuşmuş ve Ata Akdağ uzun bir aradan sonra ‘resmi üye’ sıfatıyla sahnedeki yerini almıştır.[15]
Ata Akdağ’ın gruba dönüşünü kutlamak ve yeni albüm öncesi dinleyicilerine hoş bir sürpriz yapmak isteyen Flört, ilk albümde yer alan bir Kotra & Akdağ bestesi olan “Onun Adı Hasan”ı yeniden düzenlemiş ve Kasım 2015’de şarkıyı kliplendirmiştir. Şarkı, 12 Aralık 2015’de single olarak da tüm dijital platformlarda dinleyiciye sunulmuştur.[16] 2014 yılında Pasaj Müzik etiketiyle yayınlanan ve birkaç yeni kayıt dışında, grubun eski şarkılarının internet versiyonları ve yeniden çalımlarını barındıran Hücum Kayıtlar albümü ise başarılı bir satış grafiği yakalamış, ancak Tehlikeyle Flört filmine harcanan uzun mesai yüzünden promosyonuna gerekli önem verilememiştir.
Müzikal Çizgi ve Gelişim
Müzikal Etkilenmeler ve Flört soundunu oluşturan öğeler
Münir Tireli, Flört müziğine kaynaklık eden ana unsurları şöyle sıralamıştır: “Bu ekibin müzikal yolculuğunda önemli fundamentallerin bulunduğunu görüyoruz: Bunlardan ilki The Beatles idi. İkincisi anadolu pop harici Türk rock müziğinin yani kentli rock'ın öncüleri olan Mazhar Fuat Özkan'dı. MFÖ'nün vokal müziğinin kökeni ise hiç kuşkusuz Beatles'tı ve polifonik vokal bu grup için de vazgeçilmezdi. Üçüncüsü ise Türkiye'deki yerlileşme akımının en önemli aktörü olmasa da en tanınmışı olan Erkin Koray idi.”[1]
Müzik yazarı Mehmet Tez, Demli albümünden bahsettiği yazısında, grubun tınısı hakkında “Anadolu funk desem değil ama durumu belki biraz anlatıyor. Ya da şöyle söyleyeyim, Anadolu ezgileri söyleyen bir Cake düşünün.”[17] ifadelerini kullanmıştır.
Bir başka müzik yazarı Sadi Tirak ise Anadolu Beat albümüyle ilgili şu satırları yazmıştır: “Albümdeki tüm şarkılarda Anadolu rock, Anadolu pop, funk ve rock’n roll arasında tatlı bir trafik yaşanıyor. Flört iyi bir retro grubu.”[18]
Müzik eleştirmeni Murat Beşer de Anadolu Beat albümünde çizilen imaj hakkında şu betimlemelere başvurmuştur: “Müzikal ve görsel: Amerika’ya da benziyorlar, Steely Dan’e de ama en çok bu topraklar üzerinde doğup büyüyen insanlara… Derdiyoklar’ı andıran bir görüntünün MFÖ’den Hardal’a uzanan bir ruh taşıyorlar. Açık söylemeli; Flört bu ülkenin müzikal geçmişini, Anadolu popunu rock’ını en iyi süzen gruplardan biri.”[19]
Grup üyelerinden Ozan Kotra’nın Flört’ün tarzına dair getirdiği açıklama ise şu şekildedir: “Beat, çalış tarzımızı anlatan en iyi kelime. Çünkü yaptığımız müzik rock’n roll.”
Analog kayıt teknolojisinin kullanılması da Flört müziğini sektörde ayrıcalıklı bir yere oturtan unsurlar arasındadır. Gazeteci ve müzik yazarı Alper Bahçekapılı 2000ler Türkiye’sinde pek alışık olunmayan bu tercih hakkında şu görüşleri bildirmiştir: “Anadolu Beat’in tüm kayıtları analog olarak yapılmış. Bu neden önemli? Çünkü dijital şişirmeler yüzünden, araya hiçbir şey sokmayan analog kayıtların değerini unutmuşuz. Anadolu Beat 70’lerden kopup geliyor.”[20]
Güven Erkin Erkal da Anadolu Beat albüm kartoneti için yazdığı yazısında benzer bir noktaya işaret etmiştir: “Kısa bir sürede bir üst modelle yenilememiz üzere tasarlanmış arabalarımız, telefonlarımız, bilgisayarlarımız var. Tüketirken tükeniyoruz… Nasıl yaşıyorsak müziği de öyle dinliyor ve kaydediyoruz. Durmadan indiriyoruz. Flört bu gidişe yaptığı işi ve üslubuyla “Hop!” demiş bulunuyor.”[21]
Flört, kayıt teknolojisindeki tercihler ve dış görünüşe gösterilen özen yanında, ürettiği şarkıların samimiyeti ve gerçek hayatla olan güçlü bağları açısından da takdir edilmektedir. Gazeteci Ali Pektaş grubun bu yönlerine dair şu tespitleri yapmıştır: “Grup üyeleri sadece toplumsal sorunlarla değil, dünyanın sorunlarıyla da ilgilenen ve söyleyecek sözü olan müzisyenler… Özellikle son albümleri Anadolu Beat’deki neredeyse tüm şarkılar, günümüz insanını yaşadığı dünyayı ve kendi hayatını sorgulamaya davet ediyor.”
Fuat Güner'in prodüktör olarak sürece katılımı
Flört severler 2014 çıkışlı Hücum Kayıtlar ve 2015’de vizyona giren Tehlikeyle Flört filmi ile tanışırken, tamamı yeni şarkılardan oluşan bir albüm projesi de bu sürece paralel olarak yürümektedir. Kayıtlarına 2013 sonbaharında başlanan yeni albümdeki ilk sürpriz, grubun kurucu üyelerinden Ata Akdağ’ın 12 yıl aradan sonra ilk kez Flört kayıtlarında aktif olarak yer alması ve gruba büyük emekleri geçen usta isim Fuat Güner’in ilk kez resmi prodüktör sıfatıyla Flört müziğine dahil olmasıdır.[2] Ata Akdağ’ın gerek yeni albüm kayıtları ve gerekse film projesinde yer almasıyla Flört yeniden kurucu dörtlüsüne kavuşmuş, bunun yanı sıra Fuat Güner’in de prodüktör kimliğiyle sürece dahil olması grupta büyük heyecan yaratmıştır. 1994’den beri, vakit bulabildikçe grup üyelerine deneyimlerini aktaran Fuat Güner, bu kez ilk kez başından sonuna dek bir Flört albümünde grupla birlikte çalışmıştır. Kurucu dörtlünün ve Fuat Güner’in aynı projede bir araya gelmesi neticesinde kaydedilen yeni Flört albümünün 2016 yılı içinde Pasaj Müzik etiketiyle yayınlanması beklenmektedir.
Grup Üyeleri
Aktif Üyeler
Ozan Kotra (2000- günümüz)– Bas, akustik gitar ve vokal
Ata Akdağ (2000-2001, 2015- günümüz)– Tuşlu çalgılar ve vokal
Çağatay Kehribar (2000- günümüz)– Elektrik gitar ve vokal
Hakan Çağlar (Timsah) (2000-2001, 2006- günümüz)– Davul ve vokal
Turne ve Stüdyo Müzisyenleri
Mert Topel (Tuşlu çalgılar)
Okay Barış (Tuşlu çalgılar)
Güneş Ünal (Tuşlu çalgılar)
Uğur İşgüder (Bas)
Bülent Ay (Davul)
Orkun Bagatur (Davul)
Barış Bölükbaşı (Akustik gitar & geri vokal)
Ümit Onartan (Soprano & Tenor sax)
Mehmet Çelik (Trompet)
Ersin Özer (Trombon)
Özer Arkun (Çello)
Şükrü Büyükçınar (Keman)
Özcan Büyük (Keman)
İbrahim Şentürker (Viyola)
Özgür Atasoy (Yan flüt)
Türker Çolak (Perküsyon)
Erkin Adlin (Divan)
Volkan Kemiksiz (Bağlama)
Diskografi
Stüdyo albümleri
- Flört (2001)
- Cemiyette Pişiyoruz (2003)
- Demli (2010)
- Anadolu Beat (2012) [22]
- Aşk Böyleymiş Meğer (2016)
Diğer stüdyo albümleri
- Dağlar Kızı Reyhan / Atabarı (1998, Kim Bunlar olarak)
- Ve Kim Bunlar (1999, Kim Bunlar olarak)
Toplama albümleri
- Hücum Kayıtlar (2014, eski şarkıların yeni kayıtları + yeni şarkılar)
Single'ları
- Onun Adı Hasan (2016, dijital single)
Katkıda bulunduğu albümler
- The Best of Prestij (1999, Kardeşlik Türküsü ve Atabarı ile, Kim Bunlar olarak)
- Pi Radio: Lottum Live VI (2012, "Mutluyuz" ve "Eski Dostum" ile)
Kaynaklar
- 1 2 3 4 5 6 "Flört Tarihçesi". Flört Resmî Sitesi. 11 Nisan 2016. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150520013304/http://www.flortmuzik.com:80/tarihce.htm. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- 1 2 "Flört Röportajı - Semender Sanat". semendersanat. 11 Nisan 2016. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123224/http://semendersanat.blogspot.com.tr/2016/02/flort-roportaj-i-semender-sanat.html. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "FLÖRT RÖPORTAJI". Best FM. 11 Nisan 2016. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123230/http://www.bestfm.com.tr/Article.aspx?ID=144. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört Rockoza Röportajı". rockoza.com. 14 Ağustos 2012. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150502193739/http://www.rockoza.com:80/2012/12/flort-rockoza-roportaj.html. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- 1 2 "Analog gerçek gerisi yalan". Hürriyet Gazetesi. 2 Haziran 2012. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123236/http://www.hurriyet.com.tr/analog-gercek-gerisi-yalan-20675449. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Çağatay Kehribar Röportajı". turkgitar.net. 2 Şubat 2014. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150403114502/http://turkgitar.net/index.php/roportajlar/item/554-cagatay-kehribar-roportaji. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört Müzik - Cemiyette Pişiyoruz". Flört Resmî Sitesi. 11 Nisan 2016. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160408142654/http://www.flortmuzik.com/album4.htm. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört'ün ilk röportajı SözMüzik.Com'da.". sozmuzik.com. 21 Temmuz 2010. 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140704040252/http://sozmuzik.com/index.php?name=News&file=article&sid=1855. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "“Tehlikeyle Flört!” geliyor". Milliyet Gazetesi. 6 Kasım 2012. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150109181945/http://www.milliyetsanat.com:80/haberler/sinema/-tehlikeyle-flort---geliyor/568. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Murat Şenöy Röportajı Bölüm 1". fikrisinema.com. 11 Nisan 2016. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160331092557/http://fikrisinema.com/murat-senoy-roportaji-bolum-1/. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Grup olarak “Asabiyiz”". Akşam Gazetesi. 19 Nisan 2015. 14 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151214082717/http://www.aksam.com.tr/pazar/grup-olarak--e2-80-9casabiyiz-e2-80-9d/haber-399274. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Mete Horozoğlu, 'Tehlikeyle Flört' filminde!". haber.star.com. 6 Nisan 2015. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150811114912/http://haber.star.com.tr/sinema/mete-horozoglu-tehlikeyle-flort-filminde/haber-1017953. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Bir rock grubunun çileli hikâyesi beyazperdede!". habervizyonu.com. 17 Mart 2015. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305133259/http://habervizyonu.com/2015/03/17/bir-rock-grubunun-cileli-hikayesi-beyazperdede/. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Rock ruhu nitelikli komediyle sunuluyor". Habertürk. 1 Mayıs 2015. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150507123721/http://www.haberturk.com:80/kultur-sanat/haber/1072525-rock-ruhu-nitelikli-komediyle-sunuluyor. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört 15 yıl sonra tam kadro!". aydinlikgazete.com. 8 Ağustos 2015. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151219033831/http://www.aydinlikgazete.com/kultursanat/flort-15-yil-sonra-tam-kadro-h75150.html. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört'ten yeni single 'Onun Adı Hasan'". milliyetsanat.com. 16 Kasım 2015. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123254/http://www.milliyetsanat.com/haberler/muzik/flort-ten-yeni-single-onun-adi-hasan-/6080. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Rock’çılar popçulara yetişti". Milliyet Gazetesi. 29 Ağustos 2010. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123258/http://www.milliyet.com.tr/Yazar.aspx?aType=YazarDetayPrint&ArticleID=1282208. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Müzik Sadi TİRAK". Hürriyet Gazetesi. 2 Eylül 2012. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123305/http://www.hurriyet.com.tr/muzik-21361838. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Vitrindeki Albümler". Cumhuriyet Gazetesi. 24 Haziran 2012. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417123311/http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/2012/6/24/16.xhtml. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Bu yıl 'Yora'yla 'Flört' edin". Sabah Gazetesi. 16 Haziran 2012. 22 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121122080409/http://www.sabah.com.tr:80/Cumartesi/2012/06/16/bu-yil-yorayla-flort-edin. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Yeniden Yetmişlere!". Yavuz Hakan Tok. 3 Aralık 2012. 18 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150318221139/http://yavuzhakantok.blogspot.com.tr/2012/12/yeniden-yetmislere.html. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
- ↑ "Flört'ten yeni albüm: "Anadolu Beat"". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120615194134/http://www.dreamtv.com.tr:80/haberler/5217. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.