Berna Moran
Prof. Dr. Berna Moran (d. 23 Ocak 1921 - ö. 31 Ekim 1993)[1] Türkiye'de modern edebiyat eleştirisi alanında öncülerdendir. İstanbul’da doğdu. Ortaöğretimini Darüşşafaka ve Işık Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1941’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girdi. 1945’te mezun olarak aynı bölümde asistanlığa başladı. 1950-51 yılları arasında Birleşik Krallık'ta Cambridge Üniversitesi’nde doçentlik çalışması yaptı. 1956’da doçent, 1964’te profesör oldu. 1981’de emekli oldu. Moran, 1972’de yayımlanan Edebiyat Kuramları ve Eleştiri adlı yapıtıyla büyük ilgi gördü ve 1973 Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü’nü kazandı. Moran, daha sonra Birikim, Çağdaş Eleştiri gibi dergilerde yazdığı çeşitli incelemeleri Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış adlı incelemesine aldı. Türk romanının doğuşunu ve o dönemin toplumsal koşullarını Batılılaşma olgusu içinde inceleyen bu kitap Türk edebiyatı eleştirisi geleneğinin en önemli eserlerinden biri olarak karşılandı. Berna Moran, Kasım 1993’te hayata veda etti.
Kitapları
- Türklerle İlgili İngilizce Yayınlar Bibliyografyası (1964)
- Edebiyat Kuramları ve Eleştiri (1972) ISBN 975-470-704-9
- Bu kitabıyla, 1973 yılında Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü'nü aldı.
- Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış - 1: Ahmet Mithat'tan A. H. Tanpınar'a (1983): Edebiyatımızda romanın I. dönemi olarak ayırdığı ve ana sorunsal olarak Batılılaşmayı içeren eserlerden belli başlılarını incelediği çalışması (ISBN 975-470-054-0)
- Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış - 2: Sabahattin Ali'den Yusuf Atılgan'a (1990): II. dönem romanı olarak adlandırdığı Anadolu romanlarında başkaldırı öğesini incelediği ikinci kitap (ISBN 975-470-055-9)
- Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış - 3: Sevgi Soysal'dan Bilge Karasu'ya (1994): 12 Mart romanı diye adlandırılan eserlerle başlayıp 12 Eylül sürecini irdeleyen bazı eserleri değerlendirdiği ve vefatından kısa bir süre önce tamamladığı çalışması (ISBN 975-470-402-3)
- Edebiyat Üzerine (2004): Dergi ve gazetelerde yayınlanmış fakat eserlerine girmemiş makale ve röportajlardan oluşturulmuştur.