Biyolüminesans

Bu madde yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları içermektedir. Yanlışları ve bozuklukları gidererek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. NOT: Gerekli değişiklikler yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır.

Bir denizanasının biyolüminesans

Biyolüminesans, canlı bir organizma tarafından kimyasal bir reaksiyon esnasında kimyasal enerjinin ışık enerjisine dönüştürülerek ışık üretilmesi ve ışık yayılmasıdır.

İsmi Yunanca "bios" (“yaşam”) ve Latince "lumen" (“ışık”) kelimelerinin birleşiminden gelmektedir. Biyolüminesans büyük organizmalar üzerinde yaşayan, ortak yaşar organizmalar tarafından yapılabilir. Enzimle katalizlenen kemilüminesans reaksiyonu ile yapılır. Luciferin (bir pigment) luciferaz (bir enzim) tarafından oksitlenir ve çoğu olayda ATP de kullanılır. Kimyasal reaksiyon hücre içi veya dışı olarak meydana gelir. Bakterilerde biyolüminesans anlatımı lux operon denilen bir operonla konrol edilir.

Olgunu özellikleri

Biyolüminesans bir çeşit lüminesanstır ya da “soğuk ışık yayılımı; Işığın %20 den azı termal radyasyona neden olur. Bu floresans, fosforesans veya ışıgın geri yansıtılması ile karıştırılmamalıdır. Derin deniz canlılarının yüzde doksanı biyolüminesans yapmaktadır. Çoğu deniz canlısı suda en güçlü olan mavi ve yeşil dalga boylarında ışık yayar. Deniz canlıları dışında biyolüminesans pek görülmez fakat daha çeşitli renkler görülür. En iyi bilinen kara biyolüminesansını ateşböceği ve Yeni Zelanda parlak kurtları yapar. Başka böcekler, larvalar, kurtlar, eklem bacaklılar ve hatta mantarların biyolüminesans yaptığı belirlenmiştir.

Biyolüminesans adaptasyonu

Dört ana biyolüminesansın evrimleşme teorisi vardır;

• Kamuflaj
• Çekicilik
• Uzaklaştırma
• İletişim

Kamuflaj

Cookiecutter köpek balıkları biyolüminesansı kamuflaj için kullanırlar, ama vucutlarının alt kısımları karanlık kalır tuna ve uskumru balıkları gibi yırtıcı balıklara küçük bir balıkmış gibi görünür. Küçük balık sandıkları ava gittiklerinde köpek balığı tarafından ısırılırlar.

Çekicilik

Fener balığı gibi derin deniz balıkları avlarının dikkatini çekmek için biyolüminesans kullanırlar. Başından sarkan uzantı ile küçük balıkları saldırabileceği yakınlığa çeker. Dinoflagellalar ilginç bir yol kullanırlar. Bir yırtıcı plankton fark ettiğinde ışık yayar ve daha büyük yırtıcıları çeker dinoflagellanın peşindeki avcının aklını karışıtırır. Eşlerin çekimi içinde Biyolüminesans kullanılır. Çifleşme döneminde ateş böcekleri karınlarından periyodik olarak ışık yayarlar. Feromon olarak deniz canlılarından küçük bir kabuklu ostracod lar kullanır. Bal mantarı sporlarını yaymak için böcekleri çekmek için biyolüminesans yapar.

Uzaklaştırma

Bazı mürekkep balıkları ve kabuklular Biyolüminesanslı kimyasal karışımları mürekkep gibi yayarlar. Ve bu yolla mürekkep balığı ve kabuklu avcının aklını karıştırıp kaçabilir .

İletişim

Biyolüminesans bakteriler arası iletişimde önemli role sahiptir.

Dış bağlantılar

• Edith Widder: Biyoluminesansın tuhaf ve harika dünyası - TED
• Biyolüminesans: Işıldayan Canlılar, Biyolojik Işıldama - Bilim ve Teknik
• Yaşayan, Biyolojik Işık: Biyolüminesans - Açık Bilim