Biyoyararlanım

Farmakolojide, biyoyararlanım ilaçların temel farmakokinetik özelliklerinden birisidir ve uygulanan ilaç miktarının sistemik dolaşıma geçen oranını belirtmek üzere kullanılır. Tanım olarak diyebiliriz ki intravenöz olarak verilen bir ilacın biyoyararlanımı % 100 dür. Buna rağmen başka yollardan ilaç verildiğinde (örneğin oral olarak) biyoyararlanımı tam olmayan emilim ve ilk geçiş etkisi nedeniyle düşer.

Bir ilacın biyoyararlanımını hesaplamak için hem i.v. hem de diğer yollarla ilacın verilmesinden sonra yapılan ölçümlerle plazma konsantrasyonu / zaman grafiği oluşturulmalıdır.

Bilimsel olarak biyoyararlanım Fharfi ile belirtilir.

Örnek olarak oral yoldan verilen bir ilacın mutlak biyoyararlanımı şu şeklide hesaplanır:

$F = \frac{[AUC]_{oral}*doz_{iv}}{[AUC]_{iv}*doz_{oral}}$

Böylece i.v. verilen ilacın biyoyararlanımı 1 iken (F=1) diğer yollarla verildiğinde biyoyararlanım birden düşük olur.

Relatif biyoyararlanımda ise aynı ilacın değişik bir formulasyonla verilmesi sonucu ortaya çıkan biyoyararlanım farkları ortaya konulur .

$Relativ F = \frac{[AUC]_{A}*doz_{B}}{[AUC]_{B}*doz_{A}}$