Broken Hill
| Broken Hill | |
 |
|
  Broken Hill |
|
| Koordinatlar: 31°57′G 141°20′D / 31.95°G 141.333°D | |
| Ülke |  Avustralya |
|---|---|
| Eyalet |  Yeni Güney Galler |
| Nüfus (2006) | |
| - Toplam | 18.854 |
| Zaman dilimi | ACST (UTC+09:30) |
| - Yaz (YSU) | ACDT (UTC+10:30) |
Broken Hill, Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaletinin batı kesiminde madencilik kenti. Main Barrier Sıradağlarının doğu yamacında ve Güney Avustralya eyaleti sınırının 50 km doğusunda yer alır.
Tarihçe
Silver City (Gümüş Şehir) olarak bilinen Silver Hill, dünyanın en zengin gümüş, kurşun ve çinko yataklarını barındırır. Sıcak ve yarı kurak bir iklim içinde bulunan yöreyi 1844'te keşfeden Charles Sturt, buradaki tümsek sırta Broken Hill adını verdi. 1883'te gümüş ve kurşun bulunduktan sonra yerleşim başladı. Kentte madencilik, 1885'te kurulan Broken Hill Proprietary Company Ltd. (BHP) ile birlikte gelişti. (Şirket, 1939'da Broken Hill'deki işlerini tasfiye etmesine karşın, günümüzde Dünya'nın en büyük madencilik kuruluşu durumundadır.) Broken Hill, 1888'de belediye, 1907'de de kent oldu. 1925'te 18 işçi sendikasının bir araya gelmesiyle oluşturulan Barrier Sanayi Konseyi (Barrier Industrial Council) kent yönetimine ilişkin konularda önemli ölçüde söz sahibidir.
Ekonomi
Dünyanın önde gelen kurşun ihracatçılarından biri olan Avustralya'nın kurşun üretiminin dörtte üçünden fazlası Broken Hill'de gerçekleşmektedir. Ham cevher kentte işlemden geçirildikten sonra konsantre kurşun arıtılmak üzere gemiyle Güney Avustralya'daki Port Pirie'ye (Pirie limanı) gönderilir. Konstantre çinko ise ergitme ve arıtma işlemleri için trenle Cockle Creek'e ya da Port Pirie'ye gönderilir; bazen de doğrudan Tasmanya'ya satılır. Gerek konsantre kurşun, gerek konsantre çinko, sülfürik asit üretiminde kullanılan sülfür kaynaklarıdır. Batı Darling otlatma alanının da merkezi olan kentin ticari ilişkileri daha çok Güney Avustralya'yladır.
Ulaşım
Broken Hill, Yeni Güney Galler Üniversitesi'ne bağlı yüksekokulu, hastaneleri, otelleri ve alışveriş merkeziyle modern bir kent görünümündedir. Avustralya'nın bellibaşlı kentlerine hava ve demir yollarıyla bağlanan Broken Hill, Silver City ve Barrier karayollarının kesiştiği yerdedir.
Kentin su gereksinimi 113 km doğudaki Darling Nehrinden karşılanır. Eski maden ocaklarının çevresinde oluşan kumların rüzgarla sürüklenmesinin yol açtığı çölleşmeyi durdurmak amacıyla, kentin çevresinde bir yeşilkuşak geliştirme çalışmaları yürütülmektedir. Darling Nehri kıyısındaki Menindee Gölleri 16.000 ha genişliğinde bir eğlence ve dinlenme alanı oluşturur.
Broken Hill Savaşı
Broken Hill, maden rezervleri ve sanayisinin yanı sıra tarihe Broken Hill Savaşı (veya Olayı) adıyla geçen çatışmayla da anılır. Avustralya, I. Dünya Savaşı'nda Britanya'nın yanında savaşa girmiş ve Osmanlı topraklarına asker göndermişti. Osmanlı Padişahı Sultan Reşat, imparatorluğa savaş açan düşmana karşı dünya Müslümanlarına cihat çağrısı yaptı. İngilizler tarafından Kuzeybatı Hindistan'dan (bugünkü Pakistan) Avustralya'ya getirilmiş deveci grubundan kasap Molla Abdullah ve seyyar dondurmacı Gül Muhammet adlı Urduca konuşan iki Müslüman Hint[1] işçi içinde bulundukları yaşam koşullarının da etkisiyle padişahın çağrısına uyarak Broken Hill kasabasının 4 km dışında, savaşa sevk edilen askerleri taşıyan trenin geçeceği yola pusu kurmak için hazırlandılar.
Molla Abdullah ve Gül Muhammet, Gül'ün dondurma tezgahının kırmızı kumaşından hazırladıkları ay-yıldızlı bir Osmanlı bayrağı ve silahları ile düzenleyecekleri saldırı için treni beklemeye başladılar.[2] 1 Ocak 1915 sabahı, asker sevkiyatı yapılan tren yerine yeni yıl kutlaması için Silverton'a pikniğe giden 1200 sivili taşıyan bir tren, Molla Abdullah ve Gül Muhammed tarafından silahlı saldırıya uğradı. Saldırıda 4 kişi ölürken 6 yolcu da yaralandı.
Saldırıdan sonra, olay yerine gelen polis ekipleri iki saldırgan için sürek avı başlattı. Bir süre sonra iki Afgan, kasabanın batısındaki alçak tepelikte kuşatıldı. Gül Muhammet ve Molla Abdullah ateşe devam etti. 3 saat süren çatışma sırasında da 69 yaşındaki Jim Craig isabet alarak öldü. Saat 13.00'te Molla Abdullah bir sivilin tüfeğinden ateşlenen kurşunla can verdi. Yaralanan Gül Muhammet ise kaldırıldığı Broken Hill hastanesinde öldü. Molla Abdullah ve Gül Muhammet yanlarında taşıdıkları Türk bayrağı nedeniyle önceleri Türk sanılmışlar, ancak daha sonra gerçek kimlikleri ortaya çıkarılmıştır.
Kaynakça
- ↑ Kahraman dondurmacı düşmana karşı, Haluk Şahin, Radikal, 03/04/2005
- ↑ Dünyanın dibine düştüm, Can Dündar, Milliyet Pazar, 28/2/2005