Canlı
Canlı ya da Organizma; biyoloji ve ekolojide, fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdüren basit yapılı moleküllerin veya karmaşık organlar sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.
Canlılar; çevreye uyum sağlama ve üreme, kalıtım gibi ortak özelliklere sahip doğal varlıklar grubunun ve "yaşam"ın temel öğeleridir.
Köken bilimi
Canlı sözcüğü Farsça'dan Türkçe'ye geçmiş olan[1] "can" sözcüğünden türemiştir. "Can" yaşama, yaşam anlamındadır. Buna sahip olanlar ise canlıdır, yani "yaşayan"dır.[1] Organizma ise araç/alet anlamındaki Yunanca "ὄργανον (organon)" sözcüğünden gelir.[2]
Canlıların sınıflandırılması
Evrende birçok canlı vardır ve bilim insanlarının bunların her birini tek tek incelemesi mümkün değildir. Bu yüzden, canlılar sınıflara ayrılırlar. Canlıların belirli özellikleri göz önüne alınarak yapılan gruplandırmaya sınıflandırma veya biyosistematik denir. Sınıflandırmayı inceleyen bilim dalına sistematik (taksonomi) denir. Canlılar temel olarak 6 grupta sınıflandırılır.
Canlıların ortak özellikleri
- Hücresel yapı.
- Beslenme.
- Solunum.
- Çoğalma
- Hareket.
- Metabolizma.
- Büyüme.
- Çevresel uyarılara tepki.
- Sindirim.
- Boşaltım.
- Homeostazi (iç denge)
Bütün canlılarda bu özelliklerin hepsi görülmektedir.
Ayrıca bakınız
- Canlılar alemi
- Canlılarda beslenme
- Canlılarda davranış
- Canlılarda çoğalma
- Adaptasyon