Cerh ve Ta'dil
 |
Bu maddenin konusunun kayda değerlik yönergelerini (kişiler, kitaplar, organizasyonlar ve şirketler, okullar, müzik, web içeriği, filmler, tiyatro oyunları, TV programları) sağlamadığı düşünülmektedir.
Konudan bağımsız ve güvenilir kaynaklar kullanarak maddeyi geliştirebilir ve kayda değer olduğunu ispat edebilirsiniz. Maddenin kayda değerliği kanıtlanamazsa maddenin silme politikası gereğince hızlı silinmesi veya kayda değerliği tartışmalı ise silinmeye aday gösterilmesi yerinde olacaktır. Bu madde ekim 2016 tarihinden bu yana işaretli olarak durmaktadır. |
Cerh ve Ta'dil, Hadis rivayet eden ravîlerin dini ve bilimsel açıdan eleştirisini konu edinen ilimdir.[1] Hadis ravîleri tarih boyunca, hadislerin sonraki nesillere düzgün bir biçimde aktarılması için gayret sarf etmişlerdir. Zaman geçtikçe uydurma hadislerin ortaya çıkması ve rivayetlerin artmasıyla hadislerin doğruluğunu saptamak ve ravîleri inceleyebilmek maksadıyla bir sistemin ortaya konulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Temeli sahabe döneminde [2] ortaya atılan bu uygulamalar Hicri takvime göre ikinci asırda sistematik bir ilim halini almıştır.[3]
Cerh ve Ta'dil incelemesinden sonra ravîler iki bölüme ayrılırlar;
- Muaddel: Diğer adıyla Sikat grubu ravîler ta'dil edilmiş, arıtılmış grubu oluştururlar. Rivayetleri kabul görür.
- Mecruh: Cerh edilmiş ve rivayetleri kabul edilmemiş ravîlerdir. Zuafa grubunu oluştururlar.
Aynı zamanda bu incelemeden sonra da ravîler incelemenin tamamlanıp tamamlanmaması göre de ikiye ayrılır;
- Ma'ruf: Ravînin karakter ve hafızasına yönelik olumlu veya olumsuz kesin bir izlenime sahip olunduğu anlamına gelir.
- Mechul: Yalnızca tek ravînin veya güvenilirlikleri bilinmeyen birden çok ravînin kendisinden rivayet ettiği kişidir.[4]
Cerh ve Ta'dil
Cerh
Cerh; ravîlerin yalancılık ve fitne gibi uygunsuz durumlarını ve güvenilir ravîlere olan muhalefetleri dolayısıyla hem ravînin, hem rivayetinin reddedilmesi anlamına gelmektedir. Bir anlamda Cerh şahitliğin reddedilmesi anlamına gelmektedir.[5]
Cerh faaliyetinde alimler ravînin kişilik ve hafıza durumuna bakar. Bunlar terim olarak adalet (kişilik) ve zabt (hafıza) kavramlarıyla karşılanır. Hem adalet hem zabt ile ilgili kusurlar da kendi içerisinde beşe ayrılmaktadır.
- Adalet ile ilgili kusurlar; yalancılık, yalancılıkla itham, fisk, bid'at ve cehalet olarak sınıflandırılmıştır.
- Zabt ile ilgili kusurlar ise; çok yanılma, gaflet, vehm, sîka ravîye muhalefet ve hafıza bozukluğudur.
Ta'dil
Ta'dil kelime olarak ravînin rivayet ettiği hadisin geçerli olduğu ve kabul edildiğinin, kişilik ve hafıza açısından ravînin rivayete ehil olduğunu ifade etmektedir.[6]
Cerh ve Ta'dil Mertebeleri
Birçok alim Cerh mertebelerini kendi açısından yorumlamış olup, bir noktada kesişmişlerdir. Genel anlamda Cerh mertebeleri üçe ayrılmaktadır;
- 1. İhticâc : Rivayet hükmi konularda delil sayılır.[7]
- 2. İ'tibar : Rivayet tek başına delil olmaz, diğer kaynaklarca desteklendiği takdirde delil sayılır.[8]
- 3. Red : Ravînin rivayetinin hiçbir şekilde kullanılamayacağı anlamına gelir.[8]
Kaynakça
- ↑ Diyanet İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1988. s. 394, Cilt 07. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c07/c070277.pdf. Erişim tarihi: 02 Ekim 2016.
- ↑ M.Said Hatipoğlu - "Hz.Aişe'nin Hadis Tenkitçiliği" - A.Ü.İ.F.D. No:117 s.59-74
- ↑ H.İbrahim Turhan - "Cerh ve Tadil İlminin Hicri İlk İki Asırdaki Gelişim Seyri" (Yayımlanmamış doktora tezi) M.Ü.S.B.E. İstanbul-2014
- ↑ İsmail Çakan - "Hadis Usülü" M.Ü.İ.F.Y. s.101-102
- ↑ Mücteba Uğur Hadis Terimleri Sözlüğü" - TDV - Ankara 1992 s.44
- ↑ M.Emin Aşıkkutlu "Cerh ve Ta'dil"-D.İ.A. 7.cilt s.394
- ↑ Hatip El-Bağdadi - "El-Kifaye" s.20
- 1 2 İbn Hacer - "Nüzhet'ün Nazar" s.57