Devre mülk

Barnsdale Hall Hotel devre mülk locaları.Best Western Hotel temelde bir dizi ahşap çerçeveli şaledir.

Devre mülk, bir mülke ait kullanım haklarının belirlenmiş özel bir şekilde kullanılması için oluşturulmuş özelliktir. Bu özellikler genellikle kat mülkiyeti olarak bilinen kullanım hakkının birden fazla bölüme ayrılarak dağıtılmasıyla çözüm bulmuştur. Paylaşanlara mülkiyetin tüm özelliklerini kullanmak için belirli bir süre (genellikle her yıl hemen hemen aynı tarihlerde, bir hafta gibi) ayrılmıştır. Bölümlere sahip olanlar, temelde mülkiyet için aynı oranda hak talep edebilir, bu kullanma haklarını kiraya verebilir ya da kendileri kullanıp, kullandırabilirler.

Tarihi

Dönem "devre mülk" sistemi 1960'ların başında İngiltere'de keşfedilmiştir.^[1] Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın ardından tatil sisteminin genişlemesine yardımcı olarak oldukça popüler hale gelmiştir. Ayrıca sistem tatil evi paylaşımı (Vacation home sharing) olarak da bilinmektedir. Bu sistemde her mevsim için Avrupalı dört aile özel kullanım için tatil amaçlı bir ev satın alarak kullanmışlardır. Her aile mevsim boyunca eşit dönemlerde mülkiyeti eşit olarak kullanmıştır. Bu kavram çoğunlukla ortak mülkiyet üzerindeki güven faktörüne dayalı olmuş mülkler birbirlerine bağlı aileler tarafından kullanılmıştır. Ancak bu sistemde zamanla, aynı mülkü bir dönem içerisinde birden fazla aile kullandığından dolayı evler genellikle uzun süre boş kalmıştır.

İngiltere'de bir girişimci bölme işini bir adım daha ileriye götürerek mülkiyeti 1/50 oranında böldü, yılın geriye kalan iki haftasında ise taşınmazın onarımı, tadilatı ve geliştirilmesi için süre olarak ayırdı ve ücreti de aynı oranda paylaştırmış oldu. Bu sorunsuz başarılı iş girişimi Avrupa'da yaklaşık olarak on yıl kadar sürdü ve devre mülk (timeshare) olarak adlandırıldı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk devre mülk sistemi 1974 yılında "Caribbean International Corp." tarafından Florida eyâletinin güneydoğusundaki Broward ilinin (county) merkezi kenti olan Fort Lauderdale'de başlatıldı. Aslında bu mülkiyetler, 25 yıllık bir "tatil belgesi" olarak adlandırıldı ve satışa sunuldu. Sözleşme basit ve anlaşılırdı. 25 yıllık bir süre için alıcı ile satıcı arasında iki yatak odasından oluşan veya tek yatak odasından oluşan stüdyo tipi dairede belirtilen sezonlarda mülkiyeti koruma ve konaklama için yalnızca iki ek ücret ile anlaşma yapılıyordu. 1974 ile 1976 yıllarında ise, ABD'de bir mülk devre mülk sistemi ile 52 farklı kişiye yaklaşık olarak devre başına $3.500,00'a satılıyordu. Bu büyük kâr birçok girişimcinin dikkatini çekti. Kısa bir süre sonra Florida eyâleti, devre mülk sistemine düzenleme getiren ve bu tür mülklerin mülkiyet iş ve işlemleri ile işlem ücretlerini daha basit hale getiren Gerçek Emlak Komisyonu isimli yasayı yürürlüğe koydu. Bu durum artık haftalık tatil alan mülk sahibinin, mülk sahipleri birliği ile yaptığı anlaşmadaki (HOA (Başlar Sözleşmesi)) bakım ücretlerine ek olarak başka bir ücret daha ödemesi anlamına geliyordu. Ayrıca yasa fesih hakkı da tanıdığından dolayı, iptaller veya devre mülk anlaşmalarının iptali günümüze kadar devre mülk sektörünün önündeki en büyük engellerden birisi olmaya devam etmektedir.

Türkiye'de ise ilk devre mülk uygulaması, "devre mülk sistemi" sistemi adıyla Soytaş A.Ş. tarafından Muğla ili Bodrum ilçesi Turgutreis’te kurulan tatil köyü ile başlamıştır.^[2]

Kaynakça

1. Hapimag's Halcyon Days Developments (2002-07) Erixim tarihi 2008-01-18
2. Timeshare: Devre Mülk Sözleşmesi ve Devre Tatil Sözleşmesi TOK: a.g.e., s.2.