Doğal Hayatı Koruma Derneği

Doğal Derneği ya da kısa adıyla DHKD, 1975 yılında kurulan, merkezi İstanbul'da olan bir Sivil toplum kuruluşu'dur. 1986'da "Kelaynak'tan haberler" adlı bir bülten yayımlayan DHKD, adını duyurmaya yönelik ilk kampanyasını Turkish Times (Türkiye'de yayımlanan bir İngilizce gazete)de gerçekleştirdi. Kuruluşundan 15 yıl sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla "kamu yararına çalışan dernek" statüsü kazandı.

Derneğin Logosu

b

Amacını; 'Türkiye'nin olağanüstü zengin bitki ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam alanlarının değerinin farkına varılması, koruma altına alınması' olarak belirleyen dernek bu amaçla; koruma projeleri yürütmekte; ilgili yasaların uygulanabilmesi için lobi faaliyetleri sürdürmekte; kamuoyu, yerel ya da merkezi yöneticiler ve şirketlerle işbirliği yapmaktadır.

== Etkinlikleri ==

• Köyceğiz, Dalyan İztuzu sahilinde yapımına başlanan büyük bir turizm kompleksinin inşaatı durduruldu ve 1988 yılında Dalyan "Köyceğiz-Dalyan Özel Koruma Bölgesi" olarak koruma altına alındı.
• Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından Kuşadası-Samandağ arasındaki kıyılarında 17 önemli deniz kaplumbağası üreme alanının belirlendiği bir araştırma yapıldı.
• Uluslararası Kuşları Koruma Derneği (ICBP) Türkiye de dahil olmak üzere Avrupa'nın Önemli Kuş Alanları'nı belirlemek amacıyla bir çalışma yaptı. Bu çalışmanın Türkiye bölümü DHKD tarafından gerçekleştirildi.
• Nesli tükenmekte olan Anadolu leoparını koruma altına aldı.
• Deniz kaplumbağası üreme alanları olarak büyük öneme sahip Fethiye-Göcek, Patara, Belek-Acısu ve Göksu Deltası kıyıları "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" ilan edildi.
• "Avrupa'nın Önemli Kuş Alanları" kitabı ve bu çalışmanın Türkiye bölümünü oluşturan "Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları" kitabı yayımlandı.
• Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Global 500 Çevre Ödülü ve Alman Turizm Acentaları Birliği Çevre Ödülü'nü aldı.
• Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları (ÖKA) Projesi'ne başladı. Bu proje sonunda Türkiye'de kuş türleri bakımından önemli bazı alanlar koruma altına alındı ve yeni ÖKA'lar belirlendi.
• Türkiye'deki bitki türleri ve bunların doğal yaşam alanlarını koruma çalışmalarına Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Yerli Üretim Projesi ile başladı. Köy düzeyinde kardelen üretimi ve ihracatını gerçekleştirilen proje, kırsal kalkınma ve doğa koruma çalışmalarında bir model oluşturdu.
• 1994 'te DHKD ikinci kez UNEP Global 500 ödülünü aldı.
• Göksu Deltası, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Sultan Sazlığı ve Manyas Gölü Ramsar alanı ilan edilmesinde büyük rol oynadı.
• İstanbul'da Atatürk Arboretumu içinde oluşturulan "Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Üretim ve Sergileme Alanı" oluşturuldu.
• Dilek Yarımadası Milli Park sınırları, Büyük Menderes Deltasını da içine alacak şekilde genişletildi (27.000 ha) ve Bafa Gölü Tabiat Parkı (12.000 ha) ilan edildi.
• Hacettepe Üniversitesi işbirliği ve 106 gönüllünün katkılarıyla Deniz Kaplumbağası Yuvalama Kumsalları Değerlendirme Projesi gerçekleştirildi.
• İstanbul'da Polonezköy'ün Tabiat Parkı olarak koruma altına alınmasını gerçekleştirdi.
• Konya-Ereğli Sazlıklarının (Akgöl) Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmesinde DHKD etkin bir rol oynadı.
• İstanbul, Şile ilçesi, Sofular Köyü iskele Mevkii'nde faaliyete geçmeye hazırlanan bir kum ocağının ruhsatı iptal edildi.
• Dünya Bankası Akdeniz Çevresi Teknik Yardım Programı desteğinde Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ile işbirliği içinde koruma amaçlı Belek Kıyı Yönetimi Planı hazırlandı.
• Bafa Gölü'nde Rosie Baldwin Doğa Gözlemevi açıldı.
• Belek-Kumköy ve 1997 yılında Akyatan kıyılarının Doğal Sit Alanı olarak koruma altına alınmasında etkin rol oynadı.
• 1996'da Soğanlı Bitkiler Yerli Üretim Projesi'nde pilot bölge olarak seçilen Dumlugöze Köyü'nde (Karaman) üretilen kardelenlerin ilk Hasat Bayramı gerçekleştirildi. O tarihten bu yana Dumlugöze Köyü'nde her yıl Haziran ayında Kardelen Hasat Festivali yapılıyor.
• Önemli Kuş Alanları Proje çalışmaları sonunda Türkiye'deki Önemli Kuş Alanları %68 oranında koruma altına alındı.
• Fauna&Flora International (FFI) ve İ.Ü. Eczacılık Fakültesi (ISTE) işbirliğinde dünyada ilk kez Önemli Bitki Alanları Pilot Proje çalışmalarına Türkiye'de başladı.
• 1998 Dünya Okyanus Yılı'nda, 1995-1997 yılları arasında yürütülen Doğu Akdeniz'de Balıkçılık Projesi Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından "Uygulanabilir Proje Modeli" seçildi. Bu proje aynı zamanda, Akdeniz'de trol balıkçılığı ve deniz kablumbağalarının tesadüfi avlanması konusunda balıkçıların da katılımıyla gerçekleştirilen ilk sistematik çalışmadır.
• Bir Akdeniz Foku Evlat Edinin Projesi ve kampanyasıyla DHKD 200 kişi ve kurumun desteği ve üyeliğini kazandı.
• Dört sulak alanın (Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü, Gediz Deltası ve Akyatan Gölü) daha, hükümet tarafından Ramsar alanı ilan edilmesini sağladı.
• Türkiye'de uluslararası standartlardaki ilk sulakalan yönetim planı olan Göksu Deltası Yönetim Planı T.C. Çevre Bakanlığı ile işbirliği içinde hazırlandı.
• Dalyan'da düzenlenen uluslararası toplantıda Uluslararası Akdeniz Deniz Kaplumbağası Koruma iletişim Ağı (Mediterranean Sea Turtle Conservation Network) kuruldu. 2000 yılında Kahire'de düzenlenen ikinci toplantıda İletişim Ağının geçici sekreteryalığını DHKD üstlendi.
• Uluabat Gölü'nü Koruma Projesi çalışmaları kapsamında Uluabat Gölü, Global Nature Fund tarafından "Yaşayan Göl" (Living Lake) ve dünyanın en önemli 17 sulak alanından biri ilan edildi.
• Küre Dağları, Milli Park ilan edildi.
• Çıralı Projesi, Dubai Belediyesi ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Komisyonu'nun (Habitat) "En iyi Uygulama Ödülü"nü aldı. Proje sonunda yerel halk ve DHKD Proje Sorumlusu işbirliğinde Ulupınar Çevre Koruma, Geliştirme ve işletme Kooperatifi kuruldu.
• Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)-Özel Koruma Alanları Bölgesel Faaliyet Merkezi (RAC/SPA), T.C.Çevre Bakanlığı ve DHKD işbirliğiyle Türkiye'de ilk defa Deniz ve Kıyı Koruma Alanları izleme Programlarının Oluşturulması ve Uygulanması Amacıyla Ulusal Eğitim Programı gerçekleştirildi.
• 'Doğadaki Ayak izlerimiz' kitabını yayımlandı.
• İ.Ü. Eczacılık Fakültesi ile işbirliği içinde Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları Proje

çalışmaları sırasında Türkiye ve bilim dünyası için yeni 40 bitki türü belirlendi.

• DHKD ve WWF işbirliği, ilgili ulusal ve uluslararası tarafların katılımıyla ilk Deniz Koruma Alanları Çalıştayı düzenlendi. Çalıştayda Türkiye'de Deniz Koruma Alanları kavramının hukuksal boyutları tartışıldı ve T.C. Çevre Bakanlığı koordinasyonunda Deniz Koruma Alanları Çalışma Grubu oluşturuldu.
• "Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları" kitabı yayımlandı.
• Soğanlı bitkiler Yerli Üretim Projesi kapsamında pilot bölge olarak seçilen Karaman'ın Dumlugöze Köyü ve çevresindeki iki köyde (Koçaşlı ve Daran) toplam 4 ton'dan fazla kardelen soğanı üretildi. Bu çiçek soğanı üretimi ve ihracatıyla yöreye toplam 15.687 Dolar ek gelir sağlandı.
• İstanbul’da Ömerli Su Toplama Havzasının güneydoğusuna inşa edilen Formula 1 tesislerinin havzanın doğal alanları üzerinde olumsuz etkisini göstermek amacıyla Ömerli Havzası/Formula 1 Projesi yürütüldü. Bu projede F1 tesislerinin havzanın doğal fundalık, mera ve sulak alanı ekosistemlerinde meydana getirdiği/getireceği tahribatı belirlemek üzere alanın doğal bitki örtüsü tanıtan ve önemini vurgulayan bir rapor hazırlandı. Bu rapor temel alınarak “Formula 1 Flora 0 Kampanyası” yürütüldü.

Yönetim

Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin yönetim kurulu şu isimlerden oluşmaktadır:

• Yönetim Kurulu Başkanı

Prof.Dr. Neriman Özhatay - İ.Ü.Eczacılık Fakültesi Ana Bilim Dalı Başkanı

• Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Fatih Orbay - Gazeteci, Fotoğraf Sanatçısı, Yapımcı

• Yönetim Kurulu Sekreter Üye

Av. Uğur Uruşak - Avukat

• Yönetim Kurulu Sayman Üye

Mahmut Nüvit Doksatlı - Mimar

• Yönetim Kurulu Üyesi

İhsan Çayıroğlu - Eczacı

• Yönetim Kurulu Üyesi

Zeki Çerçioğlu - Bankacı

• Yönetim Kurulu Üyesi

Gülru Hotinli - Ekonomist, Eğitim Danışmanı

Gönüllülük temelinde çalışan DHKD'nin birçok tamamlanmamış projesi bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

• DHKD Resmi sitesi