Efendi

Başlığın diğer anlamları için Efendi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Efendi (Arapça: أفندي Afandī ; Farsça: آفندی ); Bizans'ta bir saygı unvanı olan Orta Yunanca'dan "avthéntis" (otantik) kökünden türetilmiş, bey, üstad, hazret anlamında bir kelimedir.^[1] Hanımlar için "hanımefendi" olarak kullanılır.

Günlük kullanım

17. yüzyılda Ayıntab şehri mahkeme kayıtlarında ünvanlar^[2][3]

Ünvanlar	1656–1660	1689–1693	Değişiklik
Seyyid	342	878	157%
Molla	382	624	63%
El-Hâc	2,409	2,509	4%
Beg	573	377	34% –
Çelebi	1,485	990	33% –
Efendi	909	609	33% –

Eskiden şehzadeler, din adamları, eğitim görmüş kişiler için özel adlardan sonra kullanılan unvan. Günümüzde ise bey unvanından farklı olarak özel adlardan sonra kullanılan ikinci derecede bir unvandır.

Bunun dışında 'efendi', aşağıdaki cümlelerde kullanıldığı gibi değişik anlamları da içermektedir.

Hoca Efendi minareden düştü. (okumuş adam)

O kızın babası efendi bir adamdır. (saygıdeğer, çelebi)

Efendilik bende kalsın. (kibarlık, terbiye, ağırbaşlılık)

Bizim efendi kırkından sonra azdı. (koca)

Kapıcı Mehmet Efendi gazeteleri getirdi mi? (bey denmeyecek kişilere verilen 2. derecedeki unvan)

Peygamber Efendimiz her zaman sahabelerine danışırdı. (saygın, sözü dinlenir)

Köpek efendisinin arkasından seyirtti. (sahip)

Hizmetçi kız efendisinin terliklerini getirdi. (evin sahibi erkek)

Efendiler gibi yaşayabilirdi ama o başka bir hayat seçti. (varlıklı, refah içinde)

Buyurun efendim. (saygı)

Kaynakça

1. http://www.nisanyansozluk.com/?k=efendi
2. Hülya Canbakal, Brill Publishing, Society and Politics in an Ottoman Town, Ayntab in the 17th Century (2007)
3. Demetrius Cantemir, The History of the Growth and Decay of the Othman Empire, (London: J.J. and P. Knapton, 1734–35), I: 44; Ettore Rossi, “‘Çelebi’ Kelimesi Hakkında EbùÍ u'ùd"a Atfedilen Bir Fetva,” Türk Dili Ara{tırmaları Yıllı<ı Belleten, (1954): 12–13.