Elektrot

Elektrot, birden fazla devrenin yan yana getirilmesiyle oluşan ve bu devreler arasındaki potansiyel farkını ölçmeye yarayan düzenektir. Kullanış amacına göre yassı levha biçiminde olabildikleri gibi küre, halka ya da çok ince silindir (iğne) biçiminde de yapılmaktadırlar. Bulundukları ortamda oluşan elektrik yüklerinin sürekli olarak hareketlerini sağlayan elektrotlar böylece, elektrik akımının iletilmesinde, bir üretecin kutupları gibi davranırlar. (-) işaretli elektrota katot; (+) işaretli elektroda ise anot denir. Bu nedenle katot, ortamda oluşan (+) yüklü iyonları (katyon); anot ise (-) yüklü iyonları (anyon) çeker. Akımın iletilmesi için zıt işaretli iki elektrotun uyun biçimde yerleştirilmesi gerekir. Kaynak elektrotları da aym işlemi gören metal çubuklardır. Kaynatılacak olan metal parçasıysa öteki elektrotu oluşturur. İki elektrot arasında büyük elektrik gerilimi nedeniyle elektrik akımı bir kıvılcım atlama (ark) biçiminde geçer ve sonuçta elektrik enerjisi yüksek ısı enerjisine dönüşerek metali ve elektrotu eritir.

Ark lambalarındaki karbon çubuklara da elektrot denildiği gibi, ısıtıcı lambaların elektrikli bağlantıları da elektrot ismiyle tanınır. Üretecin (+) kutbuna bağlı olan elektrota anot denir. Katotta indirgenme olayı meydan gelir. Üretecin (-) kutbuna bağlı elektrota da katot denir. Anotta daima bir yükseltgenme olayı meydana gelir. Elektron veren element yükseltgenir. Elektron alan element indirgenir.

Elektrot, bir fizik terimi olmakla birlikte kökeni Fransızca'ya aittir. Elektrolitin içinde iki adet iletken çubuk bulunmaktadır. Bunların isimleri anot ve katottur ayrıca her biri elektrot demektir. Anot (+) kutbuna bağlı olan elektrot,  katot ise (-) kutbuna bağlı elektrottur. Her ikisi de üreteçe bağlı çalışır. Anotta her zaman yükseltgenme olayı oluşur. Çünkü elektron veren elemenlerde yükseltgenme olur.  Katotta ise indirgenme vardır, sebebi de elektron aldığı içindir.

Sadece ark oluşumunu sağlayan elektrotlar iki çeşittir.  Bunlar; Karbon elektrotlar ve Tungsten elektrotlardır.

Kısaca tanımlamak gerekirse:

Karbon Elektrotlar: Dışı bakır kaplı ve dairesel kesitli olan elektrotlardır.  Kendi içlerinde amorf,  grafit ve elektro grafit olmak üzere üç çeşide ayrılabilir.

Tungsten Elektrotlar: Koruyucu olarak gaz atmosferi altında yapılan kaynak tiplerinde kullanılan elektrot çeşididir.  Örneğin;  Argontrk kaynakları ya da ark atomu gibi.

Hem ark oluşumunu sağlayan hem de ilave metal olarak kullanılan elektrotlar da Örtüsüz elektrotlar ve Örtülü elektrotlar olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Bunlardan da kısaca bahsedecek olursak;

Örtüsüz Elektrotlar: Haddeleme veya çekme yöntemiyle elde edilen tellerden oluşur.

Bunlar da küçük iki gruba ayrılır.  Çıplak elektrotlar ve Özlü elektrotlar.

Örtülü Elektrotlar: Çıplak olan telin üzerine presleme veya doldurma şeklinde örtü geçirilmiş olan elektrotlardır.  Bu elektrotlar önemli iki bölümden oluşmaktadır.  Bunlar da elektrot çekirdeği ve elektrot örtüsüdür. Elektrot örtüsünün birçok faydası bulunmaktadır. Örtülü elektrotlarda yapılan kaynakların kalitesi örtü kalınlığına ve örtü kalitesine göre değişim göstermektedir.

Elektrotlar örtü kalınlığına göre üç gruba ayrılabilirler. Bunlar:

Ayrıca yapılan malzeme çeşidine göre de yapılacak olan işlemlere göre de yine 6 grupta incelenebilir.  Bunlar ise;

Alüminyum ve alaşımlarının kaynak elektrotları

Yarı hücre, iletken bir elektrot ile onun etrafındaki iletken elektrolit ve bunları ayıran Helmholtz çift tabakası ndan oluşur.

Elektroerozyon metal aşındırma işlemi takım görevini yapan bir elektrot ile iş parçası arasında meydana gelen kıvılcım ların yardımıyla gerçekleştirilir. Faraday sabiti Elektrolitik sistemlerde, elektrot yüzeyinde toplanan kimyasal madde miktarını hesaplamada kullanılır. Simgesi F'dir KAYNAK ELEKTROTLARI: Kaynaklı birleştirmenin en önemli elemanlarından birisidir. İki parçanın birleştirilmesinde dolgu metali olarak görev yapar. Erimeyen elektrotların çoğu karbon, tungsten ve wolfram elementlerinden yapılmıştır. Ark teşekkülü için kullanılır. Eriyen elektrotlar ise birleştirilecek parçaların yapısında veya onlara çok yakın bileşikte olmalıdır. Eriyen elektrotlar ince, orta, kalın kesitlerde olabilirler ayrıca çıplak veya örtülü şekilde kullanılırlar. Çıplak elektrotların ark teşekkülünde güçlük çıkarmaları, yalnız doğru akımla çalışmaları, oksijen ve azot gazlarını absorbe etmeleri ve oksitlenmeleri nedeniyle kullanırken birçok mahsurlar doğururlar. Bu nedenle elektrot üzerindeki örtünün şu faydaları vardır. 1. Ark kolay tutuşur 2. Koruyucu ga z oluşturur hava ile teması keser. 3. Kaynak üzerinde örtü meydana getirir. 4. Kaynağın yavaş soğumasını sağlar. 5. İlave alaşımlama yapar. 6. Erimiş metalin oksitini alır. Örtülü elektrotların bileşimi çok değişiktir. En önemlileri Rutil Tip Elektrotlar : Bu elektrotların örtüsünün büyük bir kısmı titanyum -oksit (TiO) ten meydana gelmiştir. Bu iyi bir curuf oluşturma özelliğine sahiptir. Kararlı bir ark oluşturur. Sıçrama kayıpları azdır. Kaynak dikişinin mekanik özelliği yapı çeliği için uygundur. Ama yüksek çekme dayanımları vermez. Çünkü kaynak metalinde 25- 30ml/100 gr gibi yayılmış hidrojen içerir. Bu elektrotlar hem doğru akımda hem de alternatif akımda kullanılırlar. Acemi kaynakçı bile bu elektrotla kaynak yapabilir. Bazik Tip Elektrotlar : Bu elektrotun örtüsünde kalsiyum ve diğer toprak alkali metaller bulunur. Bu elektrotlar doğru akımda artı kutba bağlı olarak kaynak edilirler. Bazı tipleri alternatif akımda da kullanılır. İyi bir aralık doldurma kabiliyetleri vardır. Örtüsünün bileşi minde hidrojen bulunmadığından kaynak dikişinde hidrojen miktarı çok çok azdır. Mekanik özellikleri bu yüzden daha yüksektir. Sıfır derecenin altındaki şartlarda bile sünek kaynak dikişi sağlarlar. Bazik elektrotların örtüleri nem kapıcı olduğundan kuru yerlerde depolanmalıdırlar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/25/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.