Glukokortikoid reseptörü
Glukokortikoid reseptör (GR), steroid reseptörler ailesine bağlı, 98 kD'luk sitoplazmik bir proteindir[1]. Glukokortikoidler etkilerini glükokortikoid reseptörlerini aktive ederek gösterirler.
Glukokortikoid reseptörü insanda NR3C1 geni tarafından sentezlenir. NR3C1 geni 5. kromozomdadır ve 9 ekzondan oluşmaktadır. Ekzon 1 ve ekzon 2'nin bir kısmında 5’UTR, ekzon 9'da 3’UTR bulunmaktadır.
Ortamda herhangi bir glükokortikoid hormon yokken, glukokortikoid reseptör (GR) hücre sitoplazmasında bazı proteinlere (hsp90, hsp70, FKBP2) bağlı halde bulunmaktadır. Bu proteinler, reseptörün inaktif haldeyken nükleusa geçmesini engellemektedir. Herhangi bir glukokortikoidin (kortizol) bağlanması, bu proteinlerin reseptörden ayrılmasına ve böylece reseptörün aktive olmasına neden olur[2][3].
Aktif reseptörlerin "transaktivasyon" ve "transrepresyon" adı verilen 2 temel etki mekanizmaları bulunmaktadır. Transaktivasyonda aktif reseptör sitoplazmadan nükleusa geçer. Burada DNA'nın GRE (İngilizce: Glucocorticoid Response Element) bölümüne bağlanarak bazı genlerin ekspresyonunu arttırır veya azaltır. Transrepresyonda aktif reseptör sitoplazmadan nükleusa geçer. Burada NF-κB ve AP-1 gibi transkripsiyon faktörleri ile etkileşerek özellikle immün sistemle ilgili bazı genlerin ekspresyonunu baskılar anti-enflamatuar etki adlanıyor.
GR'in insanda 2 varyantı bulunmaktadır:hGRα ve hGRβ
Bu iki varyant aynı genden alternatif kesim mekanizmasıyla ekspresse olmaktadır. hGRβ'nın, hGRα üzerinde dominant negatif etkisi olduğu düşünülmektedir.
Kaynakça
- ↑ Zhang, Z., Burch, P.E., Cooney, A.J., Lanz, R.B., Pereira, F.A., Wu, J., Gibbs, R.A., Weinstock, G., and Wheeler, D.A., 2004. Genomic analysis of the nuclear receptor family: new insights into structure, regulation, and evolution from the rat genome. Genome Res. 14, 580-590.
- ↑ Buckingham J.C., 2006; Glucocorticoids: exemplars of multi-tasking; British Journal of Pharmacology 147.
- ↑ Hayashi R., Wada H., Ito K., Adcock I.M., 2004; Effects of glucocorticoids on gene transcription; European Journal of Pharmacology, Volume 500, Issues 1-3, 1, Pages 51-62.