Gulaş
Gulaş (Macarca: Gulyás), Macaristan'ın geleneksel yemeklerinden biridir. Genellikle dana eti, soğan, kırmızı biber ve biberden yapılır. Gulaşın kökeni, 9. yy'da Macar çobanların yediği bir haşlama yemeğidir. Yemeğin adı, Macarcada "sığır güden kişi, çoban" anlamına gelir.
9. yy'da Macar çobanlar, sürüleri otlatmaya götürmeden önce yola çıkarken, yanlarına taşıyabilecekleri yiyecekler alırdı. Kuşbaşı etleri soğan ve diğer tat vericilerle birlikte ağır ateşte yağı eminceye dek pişirir, daha sonra yemeği kurutur ve koyun işkembesinden yapılan tulumlarda saklardı. Kurutulmuş haldeki yiyeceğin yenilecek kadarına su katarak, yemek ya da çorba şeklinde hazırlardı.
Günümüzde gulaşın vazgeçilmez baharatı kabul edilen kırmızı biber, yemeğe 18. yy'da eklenmeye başlandı. Klasik "tencere gulaşı", soğanla kuşbaşı doğranmış sığır ya da koyun etinin domuz yağında kızartılmasıyla yapılır. Bu yemeğe tamamlayıcı olarak, sarımsak, kimyon, domates, yeşil biber ve patates de konulur.
Macaristan'a özgü bir başka yemek olan székely gulyás da domates, soğan, kimyon ve ekşi krema katılarak yapılan bir tür domuz ve salamura lahana haşlamasıdır. (Sauerkraut)
Ayrıca, Macaristan'da gulaş benzeri Pörkölt adı verilen bir yemek de yapılır. Bunlara benzer yemekler, Macaristan dışında, Kuzeydoğu İtalya'dan Karpatlar'a eski Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ülkelerinde yaygın olarak pişirilir.
Kaynak
- Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi, Cilt 10.
- İngilizce Wikipedia 6 Mart 2008 tarihli Gulasch maddesi