Haşmet

Şair Haşmet, Haşmet bin Abbas, (ö. 1768, Rodos) - Osmanlı divan şairi.

Latifeleri, hicivleri ile tanınan bir şairdir. Devrin ünlü şairi ve devlet adamı Koca Ragıp Paşa'nın himayesinde yetişmişti. Ragıp Paşa ve Fıtnat Hanım ile yakın dostluk kurdu. Şiirleri ile olduğu gibi bu üçlünün arasındaki günümüze kadar ulaşan şakalaşmalar ile hatırlanır.

Yaşamı

18. yüzyılda İstanbul'da dünyaya geldi. Doğum yılı kesin olarak bilinmez, 1720-1730 arasında doğmuş olduğu tahmin edilir[1]. Kazasker Abbas Efendi'nin oğludur.[2]. Asıl Adı Mehmet idi.

İlköğrenimini babasından aldıktan sonra medrese öğrenimi gördü, müderrislik yaptı. Gençlik çağlarında Koca Ragıp Paşa'ın himayesini kazandı. Şairliğin yanı sıra ok atmada, kılıç ve tüfek kullanmada ustalaştı[1]. Müderrislikte derecceler alarak ilerledi.

Şiirleri bazı kimselerin hatırlarını incittiğinden önce İstinye'de babasının yalısında ikamete memur edildi; sonra Bursa'ya (1759) sürüldü. Altı yıl kadar kaldığı Bursa'da şehrin önde gelen sanatçı ve bilim adamlarını etrafında topladı. Bu dönemde dost olduğu İmamzade Said Efendi, Haşmet'in şiirlerini toplayıp divan şeklinde düzenlemeyi üstlendi.

Şair, Bursa’dan sonra İzmir'e ve Rodos'a sürülmüş; 1768'de sürgünde iken hayatını kaybetmiştir. Mezarı, Rodos’ta Murad Reis Türbesi civarındadır.[3]

Eserleri

Beyit sayısı üçbini bulan bir Divan'ı vardır. Haşmet'in Divanı'nda yer alan şiirler, şair Bursa'dayken arkadaşı İmamzade tarafından bir araya getirilmiş olanlardır.

Sened-i Şuara, Koca Ragıp Paşa adına yazılmış bir eserdir; şiirin faziletlerini anlatır. Haşmet, bu eserde Arap dili ve edebiyatı ile dini ilimler konusundaki bilgilerini ve sanat gücünü ortaya koymuştur.

En önemli eserlerinden birisi, Sûr-nâme (Vilâdet-nâme) adlı mensur-nazım eserdir. Bu eser, III. Mustafa’nın kızı Hibetulah ‘ın doğumunu kutlamak için Koca Ragıp Paşa’nın isteği üzerine kaleme alınmıştır. III. Mustafa'dan önceki iki padişah (I. Mahmut ve III. Osman)'ın çocukları olmamıştı. Bu nedenle, Mustafa'nın 1759'da doğan kızı Hibetullah için, çağının birçok şairi tarihler düşürmüşler, kutlama manzumeleri yazmışlardı. Olayın doğurduğu genel sevinç ve yapılan eğlenceler Sûr-nâme'de oldukça canlı bir dille anlatılmıştır.[2]. Eserde olaylar günlere göre değil fıkralara, makalalere ve yapılan eğlencelere göre gruplandırılarak anlatıldığından yazılış ve tertip itibariyle de diğer Sur-nâme’lerden ayrılmaktadır.

Şairin, İntisâbü'l-mülük adlı küçük eseri III. Mustafa'yı övmek için yazılmıştır. Hâb-nâme, Vâkıa-nâme adlarını da taşıyan bu eser, Padişah III. Mustafa’nın 1757 yılında tahta cülus ettiği günün gecesi Haşmet’in görmüş gibi hayal ettiği bazı olayları konu edinmektedir.

Dört eseri de “Haşmet Külliyatı” adıyla 1994'te yayımlanmıştır.[4]

Kaynakça

  1. 1 2 Mehmet Arslan, İ. Hakkı Aksoyak, Haşmet Külliyatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kütür Eserleri, ISBN 978-975-17-3408-2
  2. 1 2 Sedat Yüksel, Koca Ragıp Paşa’nın Sanatında ve Yaşantısında Haşmet'in ve Fitnat'in Yerleri, Türkoloji Dergisi, Ankara Üniversitesi, Cilt 7, Sayı 1, 1977
  3. ↑ Şair Haşmet’in mezarı, Yunanistadaosmanleserleri.com sitesi, Erişim tarihi: 28.05.2012
  4. ↑ Mustafa Aslan, Haşmet Külliyatı’nın Değerlendirmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 7, Yıl:1996
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.