Hansel ve Gretel (opera)
 |
Bu sayfanın veya bölümün Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Eğer sayfanın Türkçeye çevrilmesi en fazla 2 hafta içinde gerçekleşmezse, bu sayfa veya bölüm silinme sürecine girecektir. |
| Hansel ve Gretel | |
|---|---|
.jpg) Los Angeles BeauzArts Tiyatrosu sahnelenmesi afişi, yak. 1936-1941 | |
| Özgün ismi: | Hansel und Gretel |
| Müzik: | Engelbert Humperdinck |
| Libretto: | Adelheid Wette |
| Galası: | 23 Aralık 1873 |
| İlk gösterim yeri: | Hoftheater, Weimar, Almanya |
| Oyuncular: | * Baba. Peter: süpürge yapıcısı, Hansel ve Gretel'in babası- bariton
|
Hansel ve Gretel, bestelerini Engelbert Humperdinck'nin yaptığı 3 perdelik bir operadır. Bu operanın janrı Almanca "Märchenoper (peri masali operası)" olarak verilmektedir ama genellikle bir "çocuk operasi" niteliği taşımaktadır. Librettosu Alman folklor masalları toplayıcısı Grimm Kardeşler'in aynı isimli bir masalından uyarlanarak, bestecinin kardeşi olan Adelheid Wette tarafından Almanca olarak hazırlanmıştır. Operanın prömiyeri 23 Aralık 1873 tarihinde Almanya'da Weimar kentinde bulunan Hofteater'da yapılmış ve bu ilk gösterimde orkestra şefliğini Richard Strauss yapmıştır.
Hazırlanma ve yapımlamalar
Humperdick'e bu operayi hazirlamak icin ilk ilham kendi cocuklari icin Noel doneminde "Hansel ve Gretel" masalaina dayanan cocuk sarkilari besteleyen kizkardesinin bu sarkilari Humperdinck'e gostermesi ile gelmistir. Humperdinck bu operanin hazirlanmasi icin 1891-1892 doneminde Frankfurt'da yogun calismalar yapti.[1] Hazirladigi opera eserinden bulunan muzik ve sarki parcalari birkac revizyondan gecti. Bu hazirlama sirasinda Humperdick Alman folklor sarkilarini da incelyip eserine bu folklor eserlerinde ilham aldigi muziksel parcalari da isledi. Gunumuzde bu opera eseri folklor parcalarina dayanan muzik besteleri (ornegin Aksam Uyku Duasi - Abendsegen) hala cok ragbettedir.
Hansel ve Gretel operasinin promiyer temsili 26 Aralik 1893'de Hoftheater, Weimar'da yapildi ve bu temsilde orketra sefi unlu Alman bestecisi Richard Strauss'di. Ikinci yapimlanmasi Hamburg promiyeri olarak 25 Eylul 1894'de yapildi ve bu ysahnelenmede orkestra sefi diger bir unlu Alman besteci olan Gustav Mahler olmustu. Almanya disinda ilk sahnelenmesi 16 Kasim 1894'de Basel, İsviçre'de oldu. Ingilizce konusan ulkelerde premiyerleri 26 Aralik 1894'de Daly Tiyatrosu, Londra, İngiltere; 8 Ekim 1895'de New York, ABD'de ve 6 Nisan 1907'de Princess's Tiyatrosu, Melbourne, Avustralya'da yapıldı. İngilizce konuşulan ülkelerde eserin yapimlanmasi cok kerre kullanilan libretto metni Ingilizce ceviridir.
Eser Almanca "Märchenoper (peri masali operasi)" olarak nitelenmistir. Gunumuzde bir "cocuk operasi" olarak syapimlanip sahnelenmektedir. Ozellik ilk temsilinin yapildigi Noel yortusundan bir gun sonra (26 Aralik'ta) oldugu gibi, Noel yortusu eglencelerinin bir parcasi olarak Aralik sonlarinda sahnelenmesi bir gelenek haline gelmistir.
Roller
| Rol | Ses | İlk gösterim rolleri, 23 Aralık 1893 (Orkestra şefi: Richard Strauss) |
|---|---|---|
| Baba. Peter, süpürge yapıcısı, Hansel ve Gretel'in babasi ,[2] | Bariton | Ferdinand Wiedey |
| Anne. Peter'in karisi, Hansel ve Gretel'in annesi | Mezzo-soprano | Luise Tibelti |
| Hansel | mezzo-soprano | Ida Schubert |
| Gretel | soprano | Marie Kayser |
| Cadi. Zencefilli coreklerden yapilmis kulubenin sahibi | mezzo-soprano,[3] | Hermine Finck |
| Kum satıcı. Uyku perisi | soprano | Frl. Hartwig |
| Şebnem perisi | soprano | Frl. Hartwig[4] |
| Yankılar korosu | 2 soprano, 2 alto | |
| Cocuklar korosu | ||
| Bale (14 melek) | ||
Konu özeti
.jpg)
İ. Perde
1. sahne
Evde
Çok mütavazı bir fakir evinin tek odasında Hansel ve Gretel çalışmaktadırlar. Hansel bir süpürge yapmaktadır. Gretel bir yün çorap örmektedir ve örmekte iken de bir şarkı mırıldanmaktadır. Hansel kızkardeşini alaya almak için aynı şarkıyı ne kadar karnı aç olduğu ve annelerinin eve dönmesini ne kadar beklediğini anlatan şekilde değiştirerek söylemeye başlar. Gretel kardeşine kendini alaya almamasını istefigi söyler. Hansel'i babasının nasıl "İnsanların hayatî ihtiyaçları ne kadar çok olursa tanrı da o kadar onlara elini uzatıp yardım eder." diye devamlı nasihat ettiğini hatırlatır. Hansel boş laflarain yenilip karın doyurmayacağını ileri sürüp şikayetine devam eder. Gretel onu biraz sevindirmek için bir gün önce komsdlarının annesine bir çömlek dolusu süt verdiğini ve annesinin bugün bundan muhallebi yapmayı planladığını kardeşine ifşa eder. Hansel bu habere çok sevinir ve hemen süt çömleğini bularak sütun üstünde toplanmış bir parça kaymağı parmağı ile alır ve afiyetle yer. Gretel kardeşinin bu düşüncesiz bencilliğini kızar ve onu azarlar. Hansel'i isini yapmasını devama etmesiiçim uyarır. Hansel artık süpürge yapmaktan bıktığını biraz da dans etmek istediğini bildirir. Gretel'de bunu kabullenir ve iki çocuk oda etrafında dans etmeye başlarlar.
2. sahne
Anne sahneye girer. Çocuklarının işlerinin başında olmadıklarını görünce onlar gayet kızıp onları azarlar, Onları biraz pataklamak için eline bir değnek alır ama bir hata ile salladği değnekle süt dolu çömleği yere yukar ve süt her yere dökülüp ziyan olur. Kızgısı daha da artan anne iki çocuğunu yakında bulunan büyülü "Ilsestein" ormanına oaradan çilek toplamaya göndermeye karar verir. Fakat onlar evden ayrılıp gittikten sonra anne çocuklarını besleyemeyip aç bırakacak kadar fakir olduklarından yakınmaya başlar ve Tanrı'ya kendilerine yardım etmedi için yalvarmaya başlar.
3. sahne
Uzaktan Baba'nın kendinin ne kadar aç olduğundan yakinan konulu bir şarkı söyleyerek gelmekte olduğu duyulur. Çok geçmeden evinin kapısını hızla açar ve karısına çok seviçle sarılır. Arkasında bulunan torbadan ailesine sanki bir bayram ziyafeti sağlayacak yiyecek maddelerini birer birer çıkartıp karısına gösterir: jambon, tereyağı, un, sosisler, 14 yumurta, kuru fasulya ve bir küçük kavanoz kahve. Karısına ormanın dışında bulunan kasabaya gittiğini ve o kasabada yakinda yapılacak bir festival için her hane evin baştan aşağı süpürülüp temişlenmesi gerektiğini öğrenmiştir. Bunun için yapıp kasabaya getirmiş olduğu süpürgeler iyi bir pazar bulmuş ve gayet yüksek fiyat getirmişlerdir.
Kari koca bu şanslı durumu sevinçle kutlamakta iken birden baba cöcuklarınin etrafta olmadığını görüp karisdan Hansel ve Gretel'in nerede olduğunu sorar. Karısı onlari çilek toplamak için "İlsenstein" ormanına gönderdiğini bildirir. Bu haber kocasını çok telaşlandırır. Karısına ormanda yaşıyan çok kötü bir cadının bulunduğu ve bu cadının zencefilli çöreklerden yapılmış evine küçük çocukları çörekler, kekler ve tatlılar ile evine çekerek evinde bulunan fırına itip orada onları zencefilli çoreğe dönüştürdüğü rivayetelerinin herkesxe bilindiğini karısına açıklar. Karısı bundan çok korkarak çocuklarını bulup geri getirmek için hemen hazırlanıp kocası ile birlikte ormanın yolunu tutar.
II. Perde
Bu perdedeki 1. Sahne ile 2. Sahne arasidan bir enstrumental aralik muzigi bulunmaktadir ve bazi yapimlanmalar icin bu iki sahnenin ardina ardina hic aralik verilmeden sahnelenmesine imkan saglamaktadir.
1. sahne
Ormanda gun batimi zamani.
Gretel bir demet yabamni cicek toplamaitir ve bu demeti elinde sallayarak kendi kendine sarki soyleyip ormanda ilerlemektedir. Hansel ormenin tabaninda cilek bulmak icin cilek arayip bulmaya gayret etmektedir. Gretel co=icieklerdenden bir y=tac yapmaya baslar ve cu taci Hansel'in basina gecirmeyi hedef almistir. Fakat Hansel erkek cocuklarin cicekten tac giymediklerini belirtir ve cicekten taci kizkardesinin basina gecirir. Hansel kizkardesin bu cicek taci ile Ormanin Kralice'sine benzedigini soylker. Gretel eger bu dogru ise erkek kardesinin kendine guzle bir ccik buketini vermesi hediye olarak da vermesi gerektigini Hansel'e soyler. Hansel ona bir kucuk sepetteki topladigi cilekeleri hediye olarak sunarr. Civarda bir guguk kusunun sesi duyulur. Cocuklar oturarak sepetteki cilekleri yemeye baslalrlar. Fakat cok gecmeden sepette cok az cilek kaldigunu anlalar ve sepetteki kalan cikekleri kimin yiyecegi uzerine munakasa ve cekismeye baslarlar. Hansel kucuk sepeti eline gciri ve sepeti agzina getirerek sepette kalan tum cilekleri kendi agzina attmayi basarir.
Gretel kardesinin bu bencilligine kizmistir. Amnnesinin elleri bos donerlerse bundan hic hoalanmiyacagini kardesine soyler. Kendisi de tekrar orman in tabaninda yeniden cilek aramaya koyulur. Gaakt hava karamistir ve ormanin taanindan hci birsye bulunamsi imkansizlasmistir. Hansel bu sefer geri donmek icin ormanda donus yolunu bulmaya calisir ama izleri kaybolmustur. Hava gittikce karardikca ormani bir icne sis kapalr ve bu cocuklar icin cok korkutucu olmaya baslar. Cocuklar birden sisi biraz ayrildigini kucuk gir kisinin kendilerine dogru yaklasip geldigini hissederler. Hansel "Kim var orada" diye bagirir ve ormandan "orada" yankisi geri gelir. Hansel Gretel'in korkusunu teselli etmeye calisir. Faakt birdenbire kucuk bir adam orman icinde yakinda kendini gosterir. Gretel gayet korkup ciglik cigliga bagirmaya baslar.
2. sahne
Ormanda kendini onlara gosteren kucuk "Kum Satici Perisi"'dir. Ccuklara hitap ederek cocuklara kendinden korkmamalarini; kenndini cocuklari cok sevdigini ve bunun icin cocuklara uyku getirdigi aciklar. Onlari uyguya daldirmak icin bir sarki soylemeye baslar ve bu sarki cocuklarin iyice uykularinin gelemesine neden olur. Cocuklar gozlerini kapantdikca kucuck peri gozleri uzerine birkac kum tanesi doker; bundan sonra da cocuklar hemen uyuya dalip gozlerini hic acamiyacak bir hale girerler. Gayet uykulu Gretel Hansel'e "aksam yatma duasi"ni soylemerleri gerketigini hatirlatir. Bu duayi da soyledikten sonra iki cocuk orman tabanindaki yumusak yosunlar uzerine kivrilip yatip cok derin bir uykuya dalarlar.
3. sahne
Cccuklar derin i=uykuda iken birden bir buyuk goz kamastirici bir isik belirir. Sis icinden bir merdiven gorunur. Bu merdivenden asagi melekler inmeye ve cocuklarin etrafinda toplanmaya baslarlar. Boylece gelen 14 melek cocuklari ormanin kotuluklerinden korumaya baslarlar. Melekelrin basinda bulunam "Sebnem Perisi" cocuklarini gozlerine cig taneleri koymaya baslar. Cocuklarin gozleri biraz acilir ve ruya ve hayal arasinda parlak kanadli meleklerin kendilerini koruduklari anlalrlar. Orman tekrar bir goz kamastirici isikla dolar ve perde kapamnir.
III. Perde
1. sahne
Ormanda.
5. sahne
Uzaktan Hansel ve Gretel'in isimlerini bağırarak onları arayan Baba'nın geldiği duyulur. O ve karısı sahneye girerler ve orada bulunan çocuklarına sarılarak öperler. Bu srada cadının yıkılmış olan fırınının yapılmasında tuğla gibi kullanılmış olan zencefilli çörekler gerçek zencefilli çöreklere dönüşmüşlerdir. Baba, çocukları Hansel ve Gretel ile cadıdan kurtulan diğer çocukları etrafına toplar ve bunun bir müzcize olduğunu onlara söyler. Bunun kötü eylemler yapmış olanlara karşı tanrının bir cezası olduğunu onlara söyler. Sonra da onlara bu kötülüklere girmelerini ihtar eder. "İnsanların hayatî ihtiyaclari ne kadar çok olursa tanrı da o kadar onlara elini uzatıp yardım eder." sözleri ile eser son bulur.
Seçilmiş disk kayıtları [5]
| Yıl | Roller (Hansel, Gretel, Peter-Baba, Gertrud-Anne, Cadi, Kum satici uyku perisi, Sebnem perisi) |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1953 | Elisabeth Schwarzkopf, Elisabeth Grümmer, Josef Metternich. Maria von Ilosvay, Else Schürhoff, Anny Felbermayer, Anny Felbermayer |
Herbert von Karajan Philharmonia Orchestrasi, Loughton Kiz Okulu ve Bancroft Okulu korolari |
EMI 769 293) |
| 1954 | Gisela Litz, Rita Streich, Horst Günter, Marianne Schech, Res Fischer, Elisabeth Lindermeier, Bruno Brückmann |
Fritz Lehmann Münchner Philharmoniker ve Wittelsbacher Gymnasiums München, Bayerischen Rundfunks Korolari |
Deutsche Grammophon 449 378-2 |
| 1961 | Irmgard Seefried Anneliese Rothenberger Walter Berry Grace Hoffman Elisabeth Höngen Liselotte Maikl Liselotte Maikl |
André Cluytens Wiener Philharmoniker orkestrasi ve Wiener Sängerknaben korosu |
EMI) |
| 1964 (İngilizce) | Patricia Kern, Margaret Neville, Raimund Herincx, Rita Hunter, Ann Howard, Elisabeth Robinson, Jenifer Eddy |
Mario Bernardi Sadler's Wells Orkestrasi ve korosu ve London Boy Singers korosu |
His Master's Voice / EMI |
| 1969 | Ingeborg Springer, Renate Hoff, Theo Adam Renate Schröter Peter Schreier Renate Krahmer Renate Krahmer |
Otmar Suitner [[Staatskapelle Dresden Orkestrasi ve Dresdner Kreuzchors Korosu |
Eterna Berlin Classics |
| 1971 | Anna Moffo, Helen Donath, Dietrich Fischer-Dieskau, Charlotte Berthold, Christa Ludwig, Arleen Augér Lucia Popp |
Kurt Eichhorn Münchner Rundfunk Orkestrasi ve Tölzer Knabenchor Korosu |
Eurodisc / RCA Records |
| 1974 | Eugen Hug, Brigitte Lindner, Hermann Prey, Ilse Gramatzki, Edda Moser, Ursula Roleff, Thomas Frohn |
Heinz Wallberg, Gürzenich-Orchester ve Kölner Kinderchor korosu |
EMI |
| 1977 | Brigitte Fassbaender, Lucia Popp], Walter Berry, Julia Hamari, Anny Schlemm, Norma Burrowes, Edita Gruberová |
Georg Solti Wiener Philharmoniker orkestrasi ve Wiener Sängerknaben korosu |
Decca, |
| 1978 | Frederica von Stade, Ileana Cotrubas, Siegmund Nimsgern, Christa Ludwig Elisabeth Söderström Kiri Te Kanawa, Ruth Welting |
John Pritchard Gürzenich-Orchester ve Kölner Operasi Cocuk Korosu |
CBS |
| 1989 | Anne Sofie von Otter, Barbara Bonney, Andreas Schmidt, Hanna Schwarz, Marjana Lipovšek, Barbara Hendricks, Eva Lind |
Jeffrey Tate Bayerischen Rundfunks Senfoni Orkestrasi ve Tölzer Knabenchor korosu |
EMI 754 022 |
| 1992 | Ann Murray, Edita Gruberová, Franz Grundheber, Gwyneth Jones, Christa Ludwig, Barbara Bonney, Christiane Oelze |
Colin Davis Staatskapelle Dresden =orkestrasi ve Staatsoper Dresden Kadin Korusu ve cocuk kosrosu |
Philips / Decca |
| 1994 | Jennifer Larmore, Ruth Ziesak, Bernd Weikl, Hildegard Behrens, Hanna Schwarz, Rosemary Joshua, Christine Schäfer |
Donald Runnicles Bayerischen Rundfunks Senfoni Orkestrasi, Tölzer Knabenchor Korosu |
Teldec |
| 2007 | Antigone Papoulkas, Anna Gabler, Hans-Joachim Ketelsen, Irmgard Vilsmaier, Iris Vermillon, Lydia Teuscher, Lydia Teuscher |
Michael Hofstetter Sächsische Staatskapelle ve Sächsischen Staatsoper Cocuk Korosu |
DVD: Premiere Opera Ltd. DVD 6092, EuroArts 2055888 |
| 2007 (İngilizce) | Jennifer Larmore, Rebecca Evans, Robert Hayward, Rosalind Plowright, Jane Henschel, Diana Montague, Sarah Tynan |
Charles Mackerras , Philharmonia Orkestrasi ve New London Cocuk Korosu |
2 CD: Chandos CHAN 3143 |
| 2008 | Sabine Noack, Cornelia Marschall, Ludmil Kuntschew, Alexandra Petersama, Ludmil Kuntschew, Viktorija KaminskaiteViktorija Kaminskaite |
Markus L. Frank Anhaltische Philharmonie Dessau ve Anhaltischen Theater Dessau Cocuk Korosu |
DVD: ArtHaus Musik 101 321 |
| 2008 (İngilizce) | Alice Coote, Christine Schäfer, Alan Held, Rosalind Plowright, Philip Langridge, Sasha Cooke, Lisette Oropesa |
Wladimir Jurowski New York Metropolitan Opera orkestra ve korosu |
2 CD: CA 745 DVD: EMI «Metropolitan Opera» DVD 2063089 |
Medya
- Akşam Uyku Duasi (Abendsegen) : Yaylı çalgılar kuarteti için aranjman - II. Perde 2. Sahne
Dipnotları
- ↑ Plaka: Scheffelstraße 1, Frankfurt am Main: "Bu eved 1891 ve 1892 yillaruindan Engelbert Humperdinck Hänsel und Gretel opearasini besteledi"
- ↑ Opera librettosu bu role isim vermekle beraber karsilkkli dialoglarda bu isimler kullanilmamaktadir.
- ↑ Cadi rolu bazan bir "tenor" tarafindan seslendirililir.
- ↑ Bu eserde bazi rolleri bazi yapimlanmalarda ayni sarkici soylemesi gorenek halindedir. Bu tek sarkicinin iki rolu almasi ornegi 2008 sezonunda New York Metropolitan Operasi yapimlanmasinda Cadi ve Anne/Gertrud rollerinin tek bir soprano yapilmasi ile degistirlerek uygulanmistir.
- ↑ Kaynak:"Operadis" sitesinde Diskografi
Ayrıca bakınız
Dışsal bağlantılar
- Hänsel und Gretel partisyon notalri
- "San Diego OperaTalk!" TV dizisi Nick Reveles: Hansel and Gretel
- 2008 Royal Opera House yapimi hakkinda enformasyon
- IMSLP websitesinde partitur notalari
- Video:1. Sahne Edita Gruberova ve Brigitte Fassbänder
- Notlar, diskografí ve libretto (Alamanca / Ispanyolca)Kareol
- "Operadis" sitesinde Diskografi