Hedy Lamarr
Hedy Lamarr | |
---|---|
Tanıtım fotoğrafı, c. 1940 | |
Doğum |
Hedwig Eva Maria Kiesler 9 Kasım 1914[a] Viyana, Avusturya-Macaristan |
Ölüm |
19 Ocak 2000 (85 yaşında) Casselberry, Florida, ABD |
Milliyet |
Avusturya ABD (1953'ten itibaren) |
Meslek | Oyuncu, mucit |
Etkin yıllar | 1930–1958 |
Evlilik(ler) |
Fritz Mandl (1933–1937; boşanmış) Gene Markey (1939–1941; boşanmış; 1 çocuk) John Loder (1943–1947; boşanmış; 2 çocuk) Teddy Stauffer (1951–1952; boşanmış) W. Howard Lee (1953–1960; boşanmış) Lewis J. Boies (1963–1965; boşanmış) |
Hedy Lamarr (/ˈhɛdi/; doğum adıyla Hedwig Eva Maria Kiesler, d. 9 Kasım 1914 – ö. 19 Ocak 2000)[a] Yahudi asıllı Avusturyalı ve daha sonra ABD'de yaşamış olan oyuncu, mucit.[1]
Lamarr çok sayıda popüler filmde rol almış olmakla birlikte, bunların başlıcaları arasında 1938 yapımı Charles Boyer ile birlikte başrollerini paylaştığı Algiers filmi, 1940 yapımı Spencer Tracy ile başrolünü paylaştığı I Take This Woman filmi , 1940 yapımı Clark Gable ile başrolünü paylaştığı Comrade X filmi, 1941 yapımı başrolünü James Stewart ile paylaştığı Come Live With Me filmi, 1941 yapımı başrolünü Robert Young ile paylaştığı H.M. Pulham, Esq. filmi ve 1949 yapımı Victor Mature ile birlikte rol aldığı Samson and Delilah filmi yer almaktadır.[2] 1933 yılında (dahil) Gustav Machatý'nin yönetmenliğini yaptığı Ecstasy isimli filmdeki çıplaklığı ile tartışma konusu oldu ve eşinden ayrılarak gizlice Paris'e kaçtı. Buradayken MGM'in başkanı Louis B. Mayer ile görüştü ve kendisine Hollywood'da film sözleşmesi teklif edildi. Lamarr 1930'un başlarından, 1950'lerin sonlarına kadar rol aldığı filmler ile bir yıldız haline geldi.[3]
İlk evliliği süresince Lamarr'ın uygulamalı bilimlere karşı ilgisi arttı ve oyunculuk kariyerinden de sıkıldığından dolayı bir mucit olarak buluşlar üretti. II. Dünya Savaşı'nın başlangıcında, müttefiklerin savaştaki güçlerine yardımcı olmak için çok istekliydi. Besteci ve mucit olan George Antheil ile birlikte yayılma spektrumunun radyo güdümlü torpidolarda kullanılabilmesi amacıyla frekans atlamalı yayılma spektrumunu icat ederek, ABD'de patentini aldılar.[4] ABD Donanması 1960'lara kadar bu teknoljiyi benimsemedi ancak günümüzde bu teknolojinin çalışma prensipleri Wi-Fi, CDMA ve Bluetooth teknolojilerine dahil edilmiştir.[5][6][7] Ayrıca bu çalışması nedeniyle 2014 yılında ABD'nin Virginia eyaletinde bulunan Alexandria şehrindeki Ünlü Ulusal Mucitler Salonu'nda yer verilerek onurlandırılmıştır.[4][8]
Filmografisi
Yıl | Adı | Rolü | Başrol oyuncusu | Notlar |
---|---|---|---|---|
1930 | Gold on the Street | Genç Kız | Georg Alexander | Özgün adı: Geld auf der Straße |
1931 | Storm in a Water Glass | Sekreter | Paul Otto | Özgün adı: Sturm im Wasserglas |
1931 | The Trunks of Mr. O.F. | Helene | Alfred Abel | Özgün adı: Die Koffer des Herrn O.F. |
1932 | No Money Needed | Käthe Brandt | Heinz Rühmann | Özgün adı: Man braucht kein Geld |
1933 | Ecstasy | Eva Hermann | Gustav Machatý | Özgün adı: Ekstase |
1938 | Algiers | Gaby | Charles Boyer | |
1939 | Lady of the Tropics | Manon deVargnes Carey | Robert Taylor | |
1940 | I Take This Woman | Georgi Gragore Decker | Spencer Tracy | |
1940 | Boom Town | Karen Vanmeer | Clark Gable | |
1940 | Comrade X | Theodore | Clark Gable | |
1941 | Come Live With Me | Johnny Jones | James Stewart | |
1941 | Ziegfeld Girl | Sandra Kolter | James Stewart | |
1941 | H.M. Pulham, Esq. | Marvin Myles Ransome | Robert Young | |
1942 | Tortilla Flat | Dolores Ramirez | Spencer Tracy | |
1942 | Crossroads | Lucienne Talbot | William Powell | |
1942 | White Cargo | Tondelayo | Walter Pidgeon | |
1944 | The Heavenly Body | Vicky Whitley | William Powell | |
1944 | The Conspirators | Irene Von Mohr | Paul Henreid | |
1944 | Experiment Perilous | Allida Bederaux | George Brent | |
1945 | Her Highness and the Bellboy | Princess Veronica | Robert Walker | |
1946 | The Strange Woman | Jenny Hager | George Sanders | |
1947 | Dishonored Lady | Madeleine Damien | Dennis O'Keefe | |
1948 | Let's Live a Little | Dr. J.O. Loring | Robert Cummings | |
1949 | Samson and Delilah | Delilah | Victor Mature | İlk Technicolor filmi |
1950 | A Lady Without Passport | Marianne Lorress | John Hodiak | |
1950 | Copper Canyon | Lisa Roselle | Ray Milland | |
1951 | My Favorite Spy | Lily Dalbray | Bob Hope | |
1954 | Loves of Three Queens | Truvalı Helen, Joséphine de Beauharnais, Genevieve of Brabant |
Massimo Serato, Cesare Danova |
Özgün adı: L'amante di Paride |
1957 | The Story of Mankind | Joan of Arc | Ronald Colman | |
1958 | The Female Animal | Vanessa Windsor | George Nader | |
Notlar
1 Stephen Michael Shearer'in Lamarr biyografisine göre (s. 8, 339), 1913 değil, 1914 yılında doğmuştur.
Kaynakça
- ↑ "Hedy Lamarr: Inventor of more than the 1st theatrical-film orgasm". Los Angeles Times. 28 Kasım 2010. http://latimesblogs.latimes.com/gossip/2011/11/hedy-lamarr-inventor-hedy-lamarr-sex-symbol.html. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012.
- ↑ Haskell, Molly (10 Aralık 2010). "European Exotic". The New York Times. http://www.nytimes.com/2010/12/12/books/review/Haskell-t.html?pagewanted=all. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012.
- ↑ "Hedy Lamarr: Secrets of a Hollywood Star". Edition Filmmuseum 40. Edition Filmmuseum.com. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2014.
- 1 2 "Movie Legend Hedy Lamarr to be Given Special Award at EFF's Sixth Annual Pioneer Awards". Electronic Frontier Foundation. 11 Mart 1997. http://w2.eff.org/awards/pioneer/1997.php. Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.
- ↑ "Hollywood star whose invention paved the way for Wi-Fi", New Scientist, 8 Aralık 2011. Erişim tarihi: 4 Şubat 2014.
- ↑ Craddock, Ashley (11 Mart 1997). "Privacy Implications of Hedy Lamarr's Idea". Wired. Condé Nast Digital. 5 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150805043848/http://archive.wired.com/politics/law/news/1997/03/2507. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ↑ "Hedy Lamarr Inventor". The New York Times. 1 Ekim 1941. http://ipmall.info/hosted_resources/nic/nic_LamarrNYT.pdf. Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.
- ↑ "Spotlight – National Inventors Hall of Fame". invent.org. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150722002626/http://invent.org/inductee-detail/?IID=501. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015.
Dış bağlantılar
- Resmî site
- Hedy Lamarr Vakfı
- Ünlü Ulusal Mucitler Salonu'nda Hedy Lamarr profili
- Hedy Kiesler Markey AKA Hedy Lamarr'ın sahibi olduğu 2292387 sayılı patent
- Ünlü Kadın Mucitler'de Hedy Lamarr
- Internet Movie Database'te Hedy Lamarr
- TCM Movie Database'de Hedy Lamarr