I. Baronlar Savaşı

I. Baronlar Savaşı
Savaşı resmeden 14. yüzyıla ait bir desen
Tarih 1215-1217 Bölge İngiltere Sonuç İç savaş. Fransız işgali püskürtülür. Sonunda yeni kral isyancı baronlara bazı haklar tanır.
Taraflar
İngiltere Krallığı	İsyancı baronlar Fransa Krallığı
Komutanlar ve liderler
Hubert de Burgh William Marshal	Robert Fitzwalker Prens Louis

I. Baronlar Savaşı (1215-1217) İngiltere Krallığında yaşanan bir iç savaştı. Robert Fitzwalter liderliğinde baronlar ileride VIII. Louis olarak taç giyecek olan Louis komutasındaki Fransız Ordusunun desteğini alarak İngiltere kralı John’a karşı başkaldırırlar. Savaşın sonunda kral 15 Haziran 1215 tarihinde imzalanan Magna Carta ile belirlenen koşullara uymayı reddeder. İngiltere topraklarında bulunan Fransız Ordusu ise çok sayıda baron kralla barış imzalamasına rağmen çatışmayı uzun süre devam ettirir.

Öncesi

Magna Carta

İngiltere kralı John başarısız yönetimi ve despotik rejimi yüzünden kendisine baş kaldıran güçlü baronların zoruyla 15 Haziran 1215 tarihinde hazırlanmış olan metne kraliyet mührünü basmak zorunda kalmıştı. Bunun üzerine baronlar da 19 Temmuz 1215 günü krala bağlılıklarını bildirmişlerdi. Anlaşmayla ilgili olarak düzenlenen resmî evrak bugün Magna Carta olarak bilinen metindir. Metinde kralın yetkilerini teoride kısıtlayan hükümler yer almaktaydı. 61. maddeye göre feodal kanunlara atıfta bulunuluyor ve 25 baronun kralın hükmüne karşı gelebileceğini belirtiyordu.^[1] 1215 yılının yaz ayları boyunca her iki taraf da gönülsüzce uzlaşmaya çalışsa da sorunlar çözülemeyecek ve çatışmalar başlayacaktır.

Olayların gelişimi

Louis davet edilir

1215-16 yıllarında John'un seferleri

Magna Carta üzerinden başlayan çatışmalar hızla taht kavgasına evrilmiştir. Krala karşı müttefik arayışındaki isyancı baronlar Fransız Prensi Louis’den yardım isterler. Louis, Fransa Kralı II. Filip’den sonra tahta geçmesi beklenen varis olmasının yanında İngiltere Kralı II. Henry’nin anne tarafından akrabasıdır. İngiltere’nin Normanlar tarafından fethinin üzerinden sadece 150 yıl geçmiş olması sebebiyle İngiltere-Fransa arasındaki ilişkiler sonradan olacağı gibi düşmanca değildir. Döneme ait Waverley yıllığında olaydan son derece doğal olarak bahsedilir; buna göre Louis tahtı yağmalanmaktan kurtarmak için davet edilmiştir.

İlk başlarda 1215 yılı Kasım ayında baronlara destek olmak üzere bir grup şövalye gönderen Louis, Fransa Kralı olan babası ve Papa III. Innocentius’un tersi yönde öğütlerine rağmen bir işgal planı yapmaya başlar. 1216 yılının Mayıs ayında Louis ve birlikleri Kent açıklarında karaya çıkar. Tahtta bulunan John ise Saksonların başkenti olan Winchester’e çekilince Louis çok az bir direnişle karşılaşarak Londra’ya girer. St Paul Katedralinde yapılan törende taç giymese de kral ilan edilir. Çok sayıda asil Londra’ya gelerek bağlılıklarını bildirir. Bu sırada gelişmeleri takip eden John destekçileri, baronların galip geleceğini öngörerek saf değiştirmeye başlar. 14 Haziran günü Winchester üzerine yürüyen Louis, John tarafından boşaltılmış olan şehri ele geçirir. İngiltere’nin neredeyse yarısı artık kontrolü altındadır.

Dover kuşatması

Bu gelişmeler yaşanırken Fransa kralı oğluna İngiltere’yi fethetmek istiyorsa Dover limanını ele geçirmek zorunda olduğunu hatırlatır. Louis Canterbury ve Rochester almış olsa da Kent eyaletinin en önemli noktası olan Dover kalesi hala elinde değildir. 25 Temmuz günü Louis kale önlerine geldiğinde kale komutanı Hubert de Burgh uzun bir kuşatmaya hazırdır. Kuşatma sürmekteyken kaledeki şiddetli direniş kırılamaz. Bunun yanı sıra Louis’nin ülkedeki varlığına karşı Kent’de başlayan gerilla direnişi yüzünden üç aylık kuşatma Ekim ayında kaldırılır. Louis Londra’ya döner.

Windsor ve Rochester kuşatmaları

Rochester kalesi

William Marshal bir turnuva sırasında

Dover’ın haricinde Louis’ye karşı koyabilen tek kale Windsor olur. Burada bulunan 60 şövalye iki yıllık kuşatma sırasında çok zorlu şartlarda direnerek kalenin düşmesine engel olurlar.^[2]

Aynı bölgede bulunan Rochester kalesi ise John tarafından Ekim ayında kuşatılır. Reginald de Cornhill komutasındaki kaleye baronlardan William d'Aubigny komutasında bir destek birliği gönderilir. 1215 Ekim ayında kale kuşatılır. Aylarca süren şiddetli çarpışmalardan sonra kale ancak direnişçilerin aç kalması yüzünden 30 Kasım günü düşer. John’un kaledeki baronları asma niyetinde olduğu ancak maiyetindeki Savari de Mauléon’un iknası sonucu hapis cezasına razı olduğu yazılır. Oldukça maliyetli ve uzun süren kuşatma sonunda kalenin ancak açlıkla pençeleşen düşmanın zayıflığı sonucu alınabilmiş olması John’un itibarını sarsacaktır. 1216 yılı ekim ayında vefat edecek olan John’un yerine tahta geçen oğlu III. Henry harap haldeki kaleyi büyük masraf yaparak tamir ettirecektir.

John’un ölümü

18 Ekim 1216 tarihinde John Nottinghamshire’daki Newark Kalesinde ölünce iç savaşın varoluş sebebi ortadan kalkmış olur. Bu durumda artık baronlar için ana tehdit tahtın varisi konumundaki John’un 9 yaşındaki oğlu Henry’den çok Louis olmuştu. Bu yüzden başta Winchester Piskoposu Pierre des Roches olmak üzere çok sayıda baron Henry’nin tahta çıkması için uğraşmaya başlar. Londra halen Louis’nin egemenliğinde olduğu için kullanılamayacağı için Gloucester Abbey’de 28 Ekim 1216 günü yapılan törenle kral ilan edilir. Törene Papa’yı temsilen Guala Bicchieri katılır. 12 Kasım 1216 günü ise Magna Carta metni Henry’nin imzası olacak şekilde yeniden yazılır. Bu metinde tartışmalı olan 61. Madde yer almaz. Değişikliğe uğramış olan metin genç kralın naibi William Marshal tarafından imzalanır. Bu gelişmelere rağmen ülkenin büyük bir kısmı Louis’ye bağlılığını ilan etmiş durumdadır. Durumu genç kral lehine çevirmeye çalışan ve baronlar arasında büyük saygınlığa sahip olan Marshal genç krala bir şans verilmesini ister, babasının günahlarından dolayı suçlanamayacağını belirtir. Ayrıca baronlara yeni yönetimin Magna Carta’ya bağlı kalacağı yönünde güvence verir. Papa tarafından da desteklenen yeni kral artık aforoz edilmiş olan Louis’ye göre ileri durumdadır.

Louis’nin durumu

II. Lincoln Muharebesi

Fransa'dan gelen destek birliklerinin mağlup edildiği Sandwich Deniz Muharebesi

William Marshal, kralın değişmesiyle birlikte baronları taraf değiştirmeleri için ikna etmeye başlar. Çatışmalar bir yıl kadar daha sürer. 6 Aralık 1216 tarihinde Louis Hertford’u alır ancak esir ettiği baronların atları ve silahlarıyla kaleden ayrılmasına izin verir. Aynı ay içinde aldığı Berkhamsted’de de aynı şekilde davranır. 1217 yılında destek kuvvet sağlamak için Fransa’ya dönmek ister. Ancak kraliyet yanlıları tarafından Kent eyaletinde pusuya düşürülür ve yarı yarıya azalan birlikleri kendilerini Winchelsea açıklarında bekleyen Fransız donanmasına zor atarlar.

Dover’I hala alamamış olmanın verdiği inatla yeniden kaleyi kuşatmayı planlayan Louis, Dover açıklarına demirleyemez. Uzun bir yürüyüşten sonra kaleye ulaşabilen Louis 12 Mayıs 1217 günü kuşatmaya başlar. Ancak Dover kuşatmasına aşırı kuvvet yığan Louis kendisine bağlı baronları güçsüz bırakacak ve 15-20 Mayıs 1217 tarihleri arasındaki II. Lincoln Muharebesinde ağır bir yenilgi alacaktır.

İngiltere içlerinde ilerleyen William Marshal ise Londra’yı ele geçirmek için harekete geçer. Louis ise bu sırada Dover komutanı Hubert de Burgh tarafından yenilgiye uğratılacak, Fransa’dan gelmekte olan destek kuvvetleri daha denizdeyken püskürtülecek ve Louis savaşamayacak duruma getirilecektir.

Barış

İki yıla yakın süren savaşın ardından neredeyse tüm baronlar yeni kral Henry’nin safına geçmiştir ve ülke içinde destek bulamayan Louis ateşkes talep etmek zorunda kalmıştır. Savaşı bitiren Lambeth Anlaşması 11 Eylül 1217 tarihinde imzalanır.^[3] Louis ülkesine dönmeden önce sembolik bir tazminat alır ancak İngiltere tahtındaki tüm taleplerinden feragat eder.^[4]

Müzeler

Günümüzde Dover Kalesi içinde bulunan kısımda 1216 yılında olan muharebeler anlatılır.^[5] Ayrıca Rochester Müzesinde de dönemle ilgili eserler bulunmaktadır.

Popüler kültürdeki yeri

2011 yılında gösterime giren Ironclad filmi iç savaş dönemini anlatmaktadır.^[6]

Kaynakça

1. Magna Carta’nın 61. Maddesinin İngilizce aslı:
   Since, moreover, for God and the amendment of our kingdom and for the better allaying of the quarrel that has arisen between us and our barons, we have granted all these concessions, desirous that they should enjoy them in complete and firm endurance for ever, we give and grant to them the underwritten security, namely, that the barons choose five-and-twenty barons of the kingdom, whomsoever they will, who shall be bound with all their might, to observe and hold, and cause to be observed, the peace and liberties we have granted and confirmed to them by this our present Charter, so that if we, or our justiciar, or our bailiffs or any one of our officers, shall in anything be at fault toward any one, or shall have broken any one of the articles of the peace or of this security, and the offense be notified to four barons of the foresaid five-and-twenty, the said four barons shall repair to us (or our justiciar, if we are out of the realm) and, laying the transgression before us, petition to have that transgression redressed without delay. And if we shall not have corrected the transgression (or, in the event of our being out of the realm, if our justiciar shall not have corrected it) within forty days, reckoning from the time it has been intimated to us (or to our justiciar, if we should be out of the realm), the four barons aforesaid shall refer that matter to the rest of the five-and-twenty barons, and those five-and-twenty barons shall, together with the community of the whole land, distrain and distress us in all possible ways, namely, by seizing our castles, lands, possessions, and in any other way they can, until redress has been obtained as they deem fit, saving harmless our own person, and the persons of our queen and children; and when redress has been obtained, they shall resume their old relations toward us. And let whoever in the country desires it, swear to obey the orders of the said five-and-twenty barons for the execution of all the aforesaid matters, and along with them, to molest us to the utmost of his power; and we publicly and freely grant leave to every one who wishes to swear, and we shall never forbid any one to swear. All those, moreover, in the land who of themselves and of their own accord are unwilling to swear to the twenty-five to help them in constraining and molesting us, we shall by our command compel the same to swear to the effect foresaid. And if any one of the five-and-twenty barons shall have died or departed from the land, or be incapacitated in any other manner which would prevent the foresaid provisions being carried out, those of the said twenty-five barons who are left shall choose another in his place according to their own judgment, and he shall be sworn in the same way as the others. Further, in all matters, the execution of which is intrusted to these twenty-five barons, if perchance these twenty-five are present and disagree about anything, or if some of them, after being summoned, are unwilling or unable to be present, that which the majority of those present ordain or command shall be held as fixed and established, exactly as if the whole twenty-five had concurred in this; and the said twenty-five shall swear that they will faithfully observe all that is aforesaid, and cause it to be observed with all their might. And we shall procure nothing from any one, directly or indirectly, whereby any part of these concessions and liberties might be revoked or diminished; and if any such thing has been procured, let it be void and null, and we shall never use it personally or by another.
2. Muharebenin ardından çok ağır hasar almış olan kale 1216 yılında III. Henry tarafından onarılacaktır. Onarılan batı kısmındaki surlar günümüzde hala ayaktadır.
3. Anlaşmanın günümüze ulaşan bir örneği bulunmamaktadır.
4. Tazminat ilk başta Louis yanlısı olup sonradan Henry saflarına geçen baronlara ödetilir
5. Dover Müzesi (İngilizce) 1 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
6. Filmin imdb tanıtımı (İngilizce) 1 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

• Magna Carta Libertatum

Dış bağlantılar

• Dover ile ilgili tarih çalışması (İngilizce) 1 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir