Jacques Lipchitz

Jacques Lipchitz

Jacques Lipchitz ve karısının portresi.
Ressam:Amedeo Modigliani (1995).
Genel bilgiler
Doğum adı Chaim Jacob Lipchitz
Doğum 22 Ağustos 1891(1891-08-22)
Druskininkai, Litvanya
Ölüm 16 Mayıs 1973 (81 yaşında)
Kapri, İtalya
Uyruk ABD, Litvan Yahudisi asıllı
Alanı Heykeltıraş
Sanat eğitimi École des Beaux-Arts
Katıldığı akımlar Kübizm

Jacques Lipchitz (d. 22 Ağustos 1891 Druskininkai, Litvanya - 16 Mayıs 1973 Kapri, İtalya ) Litvanyalı Yahudi asıllı önce Fransız vatandaşı sonra ABD vatandaşı olan bir kübist heykeltıraş.

Yaşamı ve sanatı

Jacques Lipchitz o zaman Rusya İmparatorluğu'na bağlı olan Druskininkai, Litvanya'da doğdu. Doğum adı Chaim Jacob Lipchitz idi. Babası bir ev yapma muteahhitti idi. Once babasının etkisiyle muhendislik eğitimi gördü. Fakat 1909da annesinin manevi ve maddi desteği ile Paris, Fransa'ya güzel sanatlar eğitimi için gitti. Orada önce École des Beaux-Arts'de ve sonra da Académie Julian'da sanat eğitimine devam etti.

Paris'de Montmatre ve Montparnasse'de bulunan sanatçı grupları arasında yaşayarak kübizm akımına katkıları olan sanatçılar arasında sanatını geliştirdi. Bunlara arasında Juan Gris, Pablo Picasso ve çok yakın arkadaşı olan Amedeo Modigliani bulunmaktaydı.[1]

Bu ortamda Lipchitz kübizm akımına uyan heykeller yapmaya başladı. 1910de La femme au serpent (Kadın ve yılan) ve La danseuse (Dansöz) heykellerini hazırladı. Kadın ve yılan eserindeki kadın bir sıra abstre soyut elemanları (örneğin bir koni) harmonik şekilde birleştirmektedir ve bir kubist asamble eser oldugu ilk görüşte anlaşılmaktadır. Dansöz'de ise daha az sayıda eğriler de içermekle beraber genellikle birbirine dikey açılı satıh elemanlarından oluşmaktadır. Bu iki eser Lipchitz'in Henri Matisse, Alexander Archipenko Juan Gris veya Henry Laurens gibi Paris ortamında tanıdiğı kubistlerden etkilendiğini açıkça ortaya çıkartmaktadır; ama o zaman iyi bilinen Umberto Boccioni, Raymond Duchamp-Villon, Pablo Picasso veya Constantin Brancusi gibi diğer kübist sanatçılardan sahsen veya eserlerinde ne kadar etkilendiği bilinmemektedir.

1912de "Société Nationale des Beaux-Arts" salonundaki ve Salon d'Automnedaki sergilere katıldı.

1915de sanat eserleri satıcısı Leonce Rosenberg ile ilk kontratını imzaldı. Ayni yıl Homme à la guitare (Gitarlı erkek) isimli eserini bitirdi. Bu eser çok abstre elemenlardan oluşmakta ve ilk bakışta erkeğin vücudunu oluşturan kısımlar tanınmamaktadır; ancak eserin elemanlarının tüm bileşiği içten gelen bir güçle bu eserin bir ustalık eseri olduğunu göstermektedir. Lipchitz bu eserle 24 yaşında usta sanatçı olduğunu açığa koymuş olmaktadır. 1918de Berthe Kirosser ile evlendi.

1920li yıllarda Lipchitz sanatının zirvesinde ve diğer kubist sanatçıların da bu akıma katkılarının en önemli olduğu bir donemde saydam heykeller adını verdiği abstre şekillerle denemelere geçti. Daha sonra daha dinamik bir stil geliştirdi ve bu stilde bronz insan figürleri ve hayvan kompoziyonları eserleri verdi. 1924-25de eşi Berthe Kirosser ile birlikte Fransa vatandaşlığına geçti. Bu arada daha sonraki kubizmden ayrilan eserlerine bir ornek olacak Le Sacrifice (Kurban) eskizini hazırladı ve bu eserde satıh pütürlü olup düzgün değildi ve satıhlar dikey aşılarla birbirleriyle kesişmemekte ve daha karmaşık şekiller almaktaydılar.

1930da Paris'de "Jeanne Bucher Galerisi"'nde bir solo sergide 100 eserini gösterdi. 1935de eserlerini ABD'de ilk defa olarak New York'ta sergiledi. Bu dönemde hazırladığı eserlerinde dikey açılarda kesişin satıhlar bir tarafa bırakılmıştı ve daha karmaşık eğriler ve satıhlar önem kazanmıştı; örneğin Le Harpiste (Arp çalan). 1930lu yıllar sonlarında hazırlamış olduğu bazı eserlerinde ise eğrisel çıkıntılar ve yumrular görülmeye başlamıştır.

II. Dünya Savaşi'nda başında Nazi Almanya'sının Fransa'yı işgal etmesi ve Yahudi asıllıları elemine etme hedeflerini açıkca bildirmeleri dolayısıyla Jacques Lipchitz Fransa'dan ayrılmak zorunda kaldı. Amerikan gazeteci Varian Fry yardımı ile Marsilya'dan ABD'ne kaçtı ve sonunda New Yok eyaletinde Hudson Nehri kıyısında ufak bir kasabaya yerleşip orada atölye açtı. 1946da Paris'e dönmekle beraber, Fransa'nın sanat merkezi olmayı ABD'de kaptırdığını anlayıp orada tekrar yerleşmemeye karar verdi. Ama karısı bunu kabul etmeyip 18 yıllık evlilikten sonra ayrıldılar. 1948de Lipschitz bir Amerikan heyketraşla (Yulla Halberstad) ikinci evliğini yaptı. 1949 yazında Philadelphia Museum of Art'da yapılan "Üçüncü Uluslararasi Heykel Sergisi"'ne 250 diğer heykeltras ile birlikte iştirak etti. Bu sergi hakkında "Life" dergisinde çıkan bir fotograflı yazıya alınan 70 heykeltıraş arasına alındı.

1952de atölyesinde çıkan bir yangın ABD'de hazırlamış ve hazirlamakta olduğu tüm plan, eskiz ve eserlerini tahrip etti. 1954de New York'daki MOMA (Museum of Modern Art) Lipschitz'in eserlerinin retrospektifini sergiledi ve bu sergi "Walker Sanat Merkezi", Minneapolis'e de nakil edildi. 1958de ABD vatandaşlığına kabul edildi ve o yıl Amsterdam'da eserlerinin retrospektifi sergilendi. O yıl mide kanseri teşhisi konuldu ama sanki bir mucize gibi iyileşip 1973 kadar yaşamını sürdürdü.

1963de başlayarak her yıl birkaç ayı Avrupa'da geçirmeye başladı. İtalya'da meşhur Carrera mermer yataklarına yakın bir şehirde çalışmalar yaptı. 1970-1971 yıllarında eserlerinin retrospektifini içeren büyük bir sergi Berlin'den başlayarak diğer önemli Avrupa şehirlerinde ve İsrail'de gösterildi. 1972de New York'da MOMA tekrar bir retrospektif sergi açtı. Aynı yıl yazmış olduğu otobiyografisi yayınlandı.

Jacques Lipchitz 16 Mayıs 1973de İtalya'da Kapri adasında hayatına gözlerine yumdu. Cenazesi Kudüs'te gömülmüştür.

Seçkin eserleri

Resim galerisi

Dipnotlar

  1. ↑ Amedeo Modigliani'in hazırladığı Heykeltıraş Jacques Lipchitz ve Karısı Berthe Lipchitz tablosu çok ün kazanmıştır.

Dışsal bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/30/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.