José Lezama Lima
José Lezama Lima (19 Aralık 1910, Havana-9 Ağustos 1976, Havana, Küba), Kübalı şair, romancı ve denemeci. Çağdaş Latin Amerika edebiyatının en büyük yazarlarından sayılır.[1]
Havana'da hukuk öğrenimi gördükten sonra Verbum (1937) gibi edebiyat dergilerinin kuruluşuna katıldı, onları destekledi. Orígenes (1944-1956) adlı dergi çevresinde toplanan edebiyatçıların başına geçti. Bu grup Küba edebiyatında bir devrim gerçekleştiren çok sayıda genç ve yetenekli şairin yapıtlarını yayımladı.
Altın Çağ İspanyol klasikleri ve Fransız simgecileri üzerine derin bilgisi Lezama'nın ilk şiir kitabı Muerte de Narciso (1937; Narkissos'un Ölümü) geniş kültür birikimini açıkça gösteriyordu. Enemigo rumor (1941; Düşman Söylentisi) adlı yapıtında şiirin özüne ilişkin estetik düşüncelerinin yanı sıra edebi yaratma sürecinin dinsel ve metafizik olanaklarla dolu olduğu yönündeki inancını ortaya koydu. Aventuras sigilosas'ta (1945; Sessiz Serüvenler) ise çocukluk ve gençlik yıllarını yıllarını yeniden canlandırdı, annesi Rosa Lima'nın (ö. 1964) yapıtları üzerindeki büyük etkisini ele aldı. Başyapıtı sayılan Paradiso (1966; Cennet) adlı romanının da benzer bir içeriği vardı; bir havanalı ailenin renkli bir kroniği olan bu roman bilimsel göndermeler bakımından çok zengindir.
La fijeza'da (1949; İstikrar) toplanan şiirleri Lezama'nın geçmişteki deneyimleri yeniden yakalama ve bunları düşünselleştirme çabasını yansıtır. Denemelerinin derlendiği Analecta del reloj 'da (1953; Saatin Seçme Yapıtları) yer alan “Las imágenes posibles” (Olanaklı İmgeler) Lezama'nın şiir anlayışını yansıtması açısından önemlidir. La expresión americana (1957; Amerikan İfadesi) Latin Amerika gerçeğinin özünü yakalamaya çalışan denemelerini içerir. Şiir yöntemini açıklamayı sürdürdüğü Tratados en la Habana (1958; Havana Üzerine İncelemeler) adlı yapıtının yayımlanmasından sonra Lezama Ulusal Kültür Konseyi'ne bağlı Edebiyat ve Yayınlar Dairesi'nin yöneticiliğine getirildi. Dador (1960; Verici) adlı kitabında daha önce ele aldığı konuları yeniden işleyen şiirler yer alır.
Yapıtları
Şiir
- Muerte de Narciso (1937; Narkissos'un Ölümü)
- Enemigo Rumor (1941; Düşman Söylentisi)
- Aventuras Sigilosas (1945; Sessiz Serüvenler)
- La Fijeza (1949; İstikrar)
- Dador (1960; Verici)
Diğer
- Analecta del reloj (1953; Saatin Seçme Yapıtları)
- La expresión americana (1957; Amerikan İfadesi)
- Tratados en la Habana (1958; Havana Üzerine İncelemeler)
- Esfera imagen (1969)
- La cantidad hechizada (1970)
- Las imágenes posibles (Olanaklı İmgeler)
- Paradiso (1966; Cennet)