Jos
Koordinatlar: 9°55′27″K 8°53′36″D / 9.92417°K 8.89333°D
| Jos | |
  Jos |
|
| Koordinatlar: 9°55′27″K 8°53′36″D / 9.92417°K 8.89333°D | |
| Ülke |  Nijerya |
|---|---|
| Eyalet | Plateau |
| Nüfus (2010) | |
| - Toplam | 873.943 |
Jos, Nijerya'nın iç kesimlerinde, Plateau Eyaleti'nin merkezi kent. Jos Platosu'nda Delimi Nehri kıyısında yer alır.
Tarih
Eskiden Biromların yaşadığı Geash köyünün bulunduğu yerde kurulan kent, 1903 dolaylarında Britanyalıların bölgede büyük kalay yatakları olduğunu öğrenmelerinden sonra hızla gelişti. 18. yüzyıldan beri bir kalay işleme merkezi olan 6 km kuzeydeki Naraguta Hausawa'da 1905'te maden ocakları açıldı. Buradan çıkarılan madenler Benue Irmağı kıyısındaki Loko limanına, oradan da gemilerle Nijer Deltasındaki Forcados'a gönderiliyordu. 1914'te Bauchi Dekovil Hattı yapıldıktan sonra Jos ve yakınlarındaki Bukuru'dan çıkarılan kalay 183 km kuzeybatıdaki Zaria'ya gönderilmeye, oradan da demiryoluyla Lagos'a taşınmaya başladı. 1927'de Port Harcourt'dan başlayan demiryolu hattının uzatılmasıyla, Nijer Deltasına doğrudan ulaşım sağlandı ve 1957'de Bauchi Dekovil Hattı kapatıldı. II. Dünya Savaşı sırasında Nijerya'da kolumbit çıkarılmaya başlaması ve ülkenin zamanla dünyanın başlıca kolumbit üreticisi haline gelmesi üzerine 1960'ların başlarında Jos yakınlarında ergitme fırınları kuruldu. 1967'de Benue-Plateau Eyaleti'nin, 1975'te de Plateau Eyaleti'nin merkezi oldu. Tüm ekonomik gelişmlere karşın 2000'li yıllarda Müslümanlarla Hıristiyanlar arasında yaşanan çatışmalarla gündeme geldi. 2001, 2008, 2010 ve 2011 yıllarında Jos kenti ve çevresindeki köylerde meydana gelen şiddet olayalarında binlerce kişi yaşamını yitirdi. Son olarak 2012 yazında çevre köylerdeki saldırılarda 50'den fzla kişi öldü.[1]
Ekonomi
Günümüzde, taşocaklarından elde edilen kalay ve kolumbit ergitilip külçeler halinde döküldükten sonra, ABD ve Avrupa'ya ihraç edilmek üzere demiryoluyla Port Harcourt'a yollanır. Aynı yatklardan seramik yapımında kullanılan bir kil türü olan kaolin de elde edilir. Öteki sanayi dalları arasında gıda işleme ve bira yapımı, kozmetik, sabun, ip, jüt torba ve mobilya üretimi sayılabilir. Kentte ayrıca çimento, kırma taş, haddelenmiş çelik üretilir, lastik kaplamacılığı yapılır. Çok sayıda inşaat şirketinin bulunduğu Jos'ta birkaç basımevi ve yayınevi de vardır. Shen Irmağı üzerindeki Jos-Bukuru Barajı ve Baraj Gölü, kentteki sanayi işletmeleri için gerekli olan suyu sağlar.
Eskiden beri bölgede yaşayan Biromlar bugün de kentte oturmakta ve yöredeki madenlerde çalışmaktadır. Öte yandan, Jos'un bir madencilik merkezi olması, Hausalar, İbolar, Yorubalar gibi başka Afrika halklarının yanı sıra çok sayıda yabancıyı bölgeye çekmiştir. Yörenin başlıca tarım ürünleri kocadarı, darı ve acha'dır. Çevrede yetiştirilen yam, patates, manyok, mısır ve sebze gibi ürünler de pazarlanmak üzere Jos'a gönderilir. Süt ürünleri 29 km güneybatıdaki Vom'da bulunan mandıradan sağlanır.
Kültür
Nijerya'nın en yüksek (1300 m) ve en serin yerlerindne biri olan Jos, II. Dünya Savaşı'nın başından beri turistlerin ilgisini çeken bir dağ sayfiyesi olmuştur. Ülkenin en eski müzesi olan Jos Müzesi'nde (1952), MÖ 900-MS 200 arasında ortaya çıktığı sanılan Nok kültürünün ürünü olan pişmiş toprak (terra-cotta) heykelcilikler ile tunç, pirinç, ahşap ve pişmiş topraktan yapılmış aletler de sergilenir. Müzede ayrıca UNESCO ve Nijerya hükümetinin işbirliğiyle kurulan bir müze teknisyenleri okulu etkinlik gösterir. Kentin görülmeye değer yerleri arasında 24 hektarlık bir alanı kaplayan ve içinde bir hayvanat bahçesi bulunan park (1955) ile geleneksel mimari örneklerinin sergilendiği açık hava müzesi ve botanik bahçesi sayılabilir.
Jos'ta ayrıca 1975'te açılan eğitim hastanesini de barındıran Jos Üniversitesi, Federal Tıp Laboratuvar Teknolojisi Okulu ile kamusal, özel ve dinsel kuruluşların desteklediği hastaneler vardır.
Ulaşım
Lafia, Bauchi, Kaduna ve Zaria ile karayolu bağlantısı olan kent, 608 km güneydoğusundaki Port Harcourt'a kısa bir demiryolu hattıyla bağlanr. 3,2 km güneyinde bir de havaalanı vardır.