Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı
| Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı | |
|---|---|
| (KİHBİ) | |
 | |
| Kihbi internet sitesi logo başlığı. | |
| Genel bilgiler | |
| Türü | Kamu |
| Kuruluş tarihi | 20 Kasım 1981 |
| Önceki kurum | Kaçakçılık İstihbarat ve Harekat Merkezi [1] |
| Bağlılığı | Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı |
| Adres | Kıbrıs Caddesi, Boncuk Sokak . No:10/A Kurtuluş - Ankara |
| Daire Başkanı | Mustafa ÇÖĞGÜN |
| Genel ağ sayfası | |
| kihbi.gov.tr | |
Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı veya bilinen kısaltılmış adıyla KİHBİ, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlı olarak 20 Kasım 1981 tarihinde kurulmuş olan başkanlıktır. Başkanlık, Bakanlık düzeyinde görevlendirilen bir müsteşar yardımcılığına bağlı olarak; kaçakçılık ve kaçakçılık istihbaratının Türkiye Cumhuriyeti çapında planlanması, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve istihbarat değerlendirilmesine göre yapılacak harekatın sevk ile idaresinin yönetilmesi amacıyla kurulmuştur.[1]
Tarihçe ve teşkilat yapısı
21 Kasım 1978 tarihinde toplanan Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, toplantıda aldığı 237 sayılı kararda; Kaçakçılıkla ile ilgili istihbarat görevinin İçişleri Bakanlığına verilmesi ve bu amaçla bakanlık bünyesinde bir İstihbarat ve Harekat Merkezi kurulmasını belirtmiştir.[2] Alınan bu karardan sonra, 20 Kasım 1981 tarihli 8/3871 Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile; Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan başkanlık önce Kaçakçılık İstihbarat ve Harekat Merkezinin işleyişine ilişkin esaslar doğrultusunda kurulmuştur. 24 Aralık 1982 tarihinde ise KİHBİ Kurulu Başkanlığı oluşturulmuş ve 13 Aralık 1983 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Teşkilat yapısının yeniden düzenlenmesi kararnamesinin 14 Şubat 1985 tarihinde değiştirilerek kabul edilmesiyle birlikte günümüzdeki Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı adını almıştır.[1]
Dairenin adının değişmesi ile birlikte başkanlığa bağlı olan ve halk arasında GBT (Genel Bilgi Toplama) olarak bilinen [3][4] Bilgi Toplama Dairesi isimli daire ise 26 Mart 1980 tarihinde başkanlık bünyesine yeni eklenerek, İçişleri Bakanlığının onayı ile oluşturulmuştur. Böyle bir birimin oluşturulmasını ise Jandarma Genel Komutanlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğü ortak olarak teklif etmişlerdir. Başkanlık bünyesinde yeni oluşturulan bu dairenin adı da, başkanlığa eklendiğinden dolayı birleştirme yapılmıştır. Ancak Bilgi Toplama Dairesi, Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı'nın teşkilat yapısı içerisinde yer alır ve ayrı bir teşkilat yapısı olarak gösterilmez.
Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı, görevlerini kendisine bağlı 4 müdürlük ile yönetir. Teşkilat şeması aşağıda gösterilmiştir;[5]
Görevleri
KİHBİ görevleri
KİHBİ'nin görevleri asıl olarak kaçakçılık istihbaratının yapılması ve planlanarak yönlendirilmesi, koordine edilmesi olmakla birlikte başkanlık yapacağı görevleri, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Müsteşarı veya Yardımcısı başkanlığında toplanan Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu (KİK Kurulu) [6] 'nca belirlenir. Bu kurul başkanlığın en üst düzeydeki kuruludur. Kurulda yurt içinde ve yurt dışında, Türkiye Cumhuriyeti'ne yönelik yapılan kaçakçılık faaliyetleri değerlendirilir. Tespit edilen kaçakçılık ile nasıl mücadelede edileceği konusunda alınacak tedbirler belirlenir.
KİHBİ kurul başkanının görevleri
KİHBİ kurul başkanı, her türlü kaçakçılık faaliyetine ilişkin istihbaratın tek elde toplanması ve bunların yürütülerek planlanması ile koordine edilmesi için prensipleri tespit eder. Bu konuda direktifler hazırlar.
Bilgi toplama dairesinin görevleri
Ana görevi, işlenen bir suçtan dolayı yakalanamayan ve aranan kimliği belirli kişilerin yakalanması ile çalınan motorlu taşıtların yanı sıra her türlü ateşli silah ve kimlik belgesinin ele geçirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla Türkiye'nin her ilinden elde edilen bilgiler, Bilgi Toplama Dairesi tarafından ana bir merkezde toplanarak veri şeklinde kaydedilir. Türkiye'de genel kolluk kuvvetleri, Bilgi Toplama Dairesi tarafından toplanan bu verilere Türkiye'nin her yerinden kolaylıkla ulaşabilirler. Böylece zabıtanın suçluları yakalamada göstereceği başarı, halk nezdinde saygınlığının artmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra adli ve idari soruşturmaların da hızla tamamlanması sağlanır.
1 Ocak 2012 tarihinden itibaren KİHBİ olarak ta adlandırılan, Bilgi Toplama Dairesi verileri UYAP sistemi ile ortak olarak kullanılmaya başlanmıştır. Böylelikle, Türkiye'deki genel kolluk kuvvetleri UYAP'ta yer alan aranan şahıslara ait yakalama bilgilerini de sorgulama imkanı bulmaktadırlar.[7] Ancak, KİHBİ Bilgi Toplama Dairesi verilerinden bir şahsı sorgulayan kolluk kuvvetleri, kişinin adli sicil kaydını bu sistemde göremezler. Adli sicil kayıtları, UYAP kapsamında tutulur ve bulundurulur. Ayrıca bu bilgilerin üçüncü kişilere veya sorgu esnası ve sonrasında kişinin kendisine açıklanması yasaklanmıştır.[8] UYAP tarafından düzenlenen adli sicil kayıtlarına günümüzde e-Devlet internet sitesinden dâhi ulaşılabilmektedir. Ayrıca kişiler, Başbakanlık bünyesindeki Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu (BEDK) internet sitesinde de bulunan 27 Ocak 2012 tarihli ve 2012/83 sayılı kararı örnek olarak gösterip, Emniyet müdürlüklerinden kendileri adına varsa KİHBİ kayıtlarına erişebilmektedirler.[9]
Başkanları
KİHBİ'de günümüze kadar 5 başkan görev yapmış olup, altıncı başkan Mustafa ÇÖĞGÜN halen daire başkanı olarak görevine devam etmektedir.[10][11] KİHBİ Daire Başkanları listesi aşağıda bulunmaktadır;
| Adı Soyadı | Sıfatı | Görev yılı |
|---|---|---|
| Mehmet ŞAHİN | Vali-Kurul Başkanı | 1982-1983 |
| Hasan Ali ÖZER | Emekli Tuğgeneral Daire Başkanı | 1983-1986 |
| Halil TİRYAKİ | Daire Başkanı | 1988-2000 |
| Hürrem AKSOY | Daire Başkan Vekili | 2000-2001 |
| Dr. Ö.Faruk GÜNAY | Daire Başkanı | 2001-2011 |
| Mustafa ÇÖĞGÜN | Daire Başkanı | 2011 - günümüz |
Kaynakça
- 1 2 3 "Kuruluşu". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150309060619/http://www.kihbi.gov.tr:80/default_B0.aspx?content=299. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "Birimin Tarihçesi". kihbi.gov.tr. 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130818115242/http://www.kihbi.gov.tr/default_B0.aspx?content=62. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "TBMM 24. Dönem 2. Yasama Yılı Genel Kurul Tutanağı". tbmm.gov.tr. 18.01.2012. http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_g.birlesim_baslangic?P4=21105&P5=H&page1=11&page2=11. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013. ""Türkiye'de bu GBT fişlemesi bir 'yönerge'yle yapılıyor. Adı, KİHBİ (Kaçakçılık İstihbarat, Harekât, Bilgi Toplama) Bilgi Toplama Yönergesi. KİHBİ Bilgi Toplama Yönergesi ise yayınlanmamıştır.""
- ↑ "GBT=Fişleniyorsun, fişleniyorsunuz, fişleniyorlar". radikal.com.tr. 16.06.2009. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150502171127/http://www.radikal.com.tr:80/turkiye/gbt_fisleniyorsun_fisleniyorsunuz_fisleniyorlar-940800. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "KİHBİ Teşkilat Şeması". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150309060341/http://www.kihbi.gov.tr:80/default_B0.aspx?content=296. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ ÇÖĞGÜN, Mustafa (Nisan 2012). "Kolluk Birimlerinin Koordinasyonu ve KİHBİ Örneği" (Türkçe). tid.web.tr. ss. 4. http://www.tid.web.tr/ortak_icerik/tid.web/150/13-%20mustafa%20%C3%A7%C3%B6%C4%9Fg%C3%BCn.pdf.
- ↑ "KİHBİ-UYAP (Ulusal Yargı Ağı)". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150309060417/http://www.kihbi.gov.tr:80/default_B0.aspx?content=315. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "Mezara kadar fişlemeye Bakanlık ‘dur’ dedi". milliyet.com.tr. 22.08.2012. http://siyaset.milliyet.com.tr/mezara-kadar-fislemeye-bakanlik-dur-dedi/siyaset/siyasetdetay/22.08.2012/1584385/default.htm. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "İsteyen GBT’sine ulaşabilecek". hurriyet. 10.08.2012. 12 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120812223348/http://www.hurriyet.com.tr:80/gundem/21195728.asp. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "Başkanlarımız". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150309060627/http://www.kihbi.gov.tr:80/default_B0.aspx?content=300. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ↑ "Makam". kihbi.gov.tr. 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130818113906/http://www.kihbi.gov.tr/default_B0.aspx?content=308. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.