Kan grubu

Kan grubu, insan kanındaki antikorlara bakılarak, kanın özelliğini belirtmek için oluşturulmuş sınıflandırma sistemidir. A, B, AB ve 0 türleri mevcuttur. Bundan bağımsız olarak, Rh değeri + veya - değerinde olabilir. Bu iki sistemin kombinasyonundan 8'li kan grubu tablosu oluşmuştur. Türkiye'de iki sistem yan yana yazılarak belirtilir. Örneğin; A türü kanda Rh değeri negatif ise, o kan için A Rh (-) grubu denir. Türkiye'de Kızılay'ın verilerine göre en fazla bulunan ve en çok ihtiyaç duyulan grup A Rh (+)'dir.^[1] RH faktörü, Rhesus (rezüs) maymunun kanındaki antikorların var olup olmaması anlamına gelir.

Kan grubu uyumu

Her ne kadar aşagıdaki tablo^[2] genel olarak doğru ise de uzun dönem kan tranfüzyonu gerektiren kişilere kendi kan gruplarının aynısının verilmesi zorunludur. Çok ama çok acil durumlarda RH (-), RH (+)'ye kan verebilir.

Alyuvar uyumluluk tablosu^[3][4]

Alıcı	Verici
	O−	O+	A−	A+	B−	B+	AB−	AB+
O−
O+
A−
A+
B−
B+
AB−
AB+

Kan Gruplarının görevi

Kan grubunu belirleyen A ve B genleri, kanımızda bulunan alyuvarların zarlarında A ve B tipi proteinlerden hangisinin yer alacağını belirlerler. Kan grubunuz A ise alyuvarlarınızın çeperinde yalnızca A tipi protein, B ise yalnızca B tipi protein, AB ise her ikisinden de, 0 ise alyuvarlarınızın çeperinde her ikisi de yoktur demektir. Alyuvar çeperinde bulunan ve kan grubunuzun belirlenmesinde rol oynayan bu proteinlere aglütinojen denir. Ancak kanda, kendinizinkinden farklı bir kan grubuna ait alyuvar hücrelerinin vücudunuza girmemesini sağlayarak sizi koruyan aglütinin adlı antikorlar bulunur. Protein yapısında olan aglütininler de tıpkı aglütinojenler gibi A ve B tipinde olurlar.

Kan Grupları Nasıl Bulunmuştur?

Kan transfüzyonlarının, kan grupları hakkında hiçbir bilgi olmadığı halde önceleri başarıyla sürdürülmesi dikkat çekicidir. Landois 1875’de köpek kanının başka bir cinsin kanı ile karıştırıldığında 2 dk. içerisinde hemen daima lizise (hücre parçalanması) neden olduğunu bildirmiştir. Bu çalışmadan haberdar olan Karl Landsteiner 22 kişide yaptığı çalışmada eritrosit ve serum arasındaki reaksiyonları tarif ederek 1901’de sonuçlarını yayınlamıştır. Landsteiner önceleri A, B, C olmak üzere üç kan grubu tanımladı. Sonraki yıl öğrencileri olan DeCastello ve Sturli 155 kişiyi kapsayan daha geniş bir çalışma ile kan grup sistemini A, B, O, AB olarak tanımladılar (1902). (19. yy’ın ikinci yarısında Alman bir doktorun şu sözleri şaşırtıcı değildi. Koyun kanı nakletmek için üç tane koyuna ihtiyaç vardır; ilki kanı alınan, ikincisi kanın nakledilmesine müsaade eden, üçüncüsü ise nakli gerçekleştiren olarak). 1922’de Amerika Birleşik Devletleri’ne göç eden Landsteiner 1930 yılında Nobel Tıp Ödülü’ne layık görülmüştür. Diğer kan grup sistemleri tanımlanmadan neredeyse yarım yüzyıllık bir zaman geçmiş ve 1939’da Phillip Levine tarafından sunulan bir olgu ile Rhesus (Rh faktörünün bulunduğu maymunun adı) faktörünün varlığına dikkat çekilmiştir. Sonraki birkaç yıl içerisinde yapılan benzer çalışmalarla yeni antijen sistemleri tanımlanmıştır.

Doğacak Çocuğun Muhtemel Kan Grubu Nasıl Bulunur ?^[5]

Anne ve baba A ve B grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. AB ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan B olasılığı ) AB olasılığı – %25
2. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25
3. 0B ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25

Sonuç : Çocuk her gruptan olabilir.

Anne ve baba A ve 0 grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25
2. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25 (toplamda %50)
3. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25 (toplamda %50)

Sonuç : %50 A %50 0 grubu olabilir.

Anne ve baba A ve AB grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. AA ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25
2. AB ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan B olasılığı ) AB olasılığı – %25
3. 0A ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25 (toplamda %50)
4. 0B ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25

Sonuç : %50 A, %25 AB, %25 B grubu olabilir.

Anne ve baba A ve A grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. AA ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25
2. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25
3. 0A ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25 (toplamda %75)
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25

Sonuç : %75 A, %25 0 grubu olabilir.

Anne ve baba B ve 0 grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. B0 ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) B olasılığı – %25
2. B0 ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) B olasılığı – %25 (toplamda %50)
3. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25 (toplamda %50)

Sonuç : %50 B, %50 0 grubu olabilir.

Anne ve baba B ve AB grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. BA ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan A olasılığı ) AB olasılığı – %25
2. BB ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25
3. 0A ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25
4. 0B ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25 (toplamda %50)

Sonuç : %50 B, %25 AB, %25 A grubu olabilir.

Anne ve baba B ve B grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. BB ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25
2. B0 ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) B olasılığı – %25
3. 0B ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25 (toplamda %75)
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25

Sonuç : %75 B, %25 0 grubu olabilir.

Anne ve baba AB ve 0 grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25
2. A0 ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) A olasılığı – %25 (toplamda %50)
3. B0 ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) B olasılığı – %25
4. B0 ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) B olasılığı – %25 (toplamda %50)

Sonuç : %50 A, %50 B grubu olabilir.

Anne ve baba AB ve AB grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. AA ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan A olasılığı ) A olasılığı – %25
2. AB ( İlk gruptan A ile ikinci gruptan B olasılığı ) AB olasılığı – %25
3. BA ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan A olasılığı ) AB olasılığı – %25 (toplamda %50)
4. BB ( İlk gruptan B ile ikinci gruptan B olasılığı ) B olasılığı – %25

Sonuç : %25 A, %50 AB, %25 B grubu olabilir.

Anne ve baba 0 ve 0 grubu olduğunda;

Olasılıklar

1. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25
2. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25
3. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25
4. 00 ( İlk gruptan 0 ile ikinci gruptan 0 olasılığı ) 0 olasılığı – %25 (toplamda %100)

Sonuç : Kesinlikle 0 grubu olmalıdır.

Kaynakça

1. https://twitter.com/KanverOrg/status/685067318481780736
2. • tard.org.tr. "Eritrosit içeren komponentler". 4 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150204172046/http://www.tard.org.tr/kilavuz/6.pdf.  (Türkçe) (14 Mart 2012).
3. "RBC compatibility table". American National Red Cross. December 2006. http://chapters.redcross.org/br/northernohio/INFO/bloodtype.html. Erişim tarihi: 2008-07-15. 
4. Blood types and compatibility bloodbook.com
5. Bebeklerin Kan Grubu İhtimalleri - 5n1khaber.com