Karahoca

Karahoca
قاراهوجا , Qara-hoja , Xoqo; 高昌
Gaochang

Karahoca kalıntıları
Turfan'ın Sincan Uygur Özerk Bölgesidaki konumu (pembe)

Karahoca ya da Karahoço (Çince: 高昌, Gāochāng; Uygurca: قاراهوجا Qara-hoja, Xoqo) Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Turfan'nın 30 kilometre güneydoğusunda İpek Yolu üzerinde tarihi bir vaha şehridir.

Tarihi

Karahoca milattan sonra 1. yüzyılda kurulmuş ve o zamanlar İpek Yolunun önemli bir durak yeridir. 14. yüzyıldaki savaşlarda yakılan şehirden, eski kale kalıntıları ve iç ve dış şehir duvarı bugün hala tanınabilir. Geçmişi hakkında çok iyi belgeler bulunmadığından, sadece ağızdan ağıza anlatılan hikâyeler vardır. Orada yaşayan yerel halk Karahoca'ya Idykut-shehri, Idikutshehri veya Idikutschari adını verirler. Alman Kazıbilimci ve Ana asya araştırmacı Albert von Le Coq, Karahoca şehir tarihi kalıntılarının üzerine bir kitap yayınlamıştır (Dış bağlantılara bakınız).

439 yılında Rouranlar[1][2] (柔然) tarafından yenilen Juqu Wuhui (沮渠無諱, Jǔqú Wúhuí) ve Juqu Anzhou (沮渠安周, Jǔqú Ānzhōu) komutasında geriye kalanlar kuzey Lian (Çince: 北凉, Bĕi Liáng)'dan kaçıp Karahoca'ya geldiler ve 460 yılına kadar burada hüküm sürdüler. O zamanlar Karahoca'da onbine yakın Han Çinlisi yaşardı, ve Rouranlar tarafından adı Kàn Bózhōu (闞伯周) olan bir Han Çinliyi 460 yılında bağımlı Karahoca Krallığına aday gösterirler. Bu tarihte Gaoche'ler[3] (高車) ve Rouranlar Tarım Havzası için tartışırlardı.

Gaoche-Kralı Afuzhiluo (阿伏至羅; Āfúzhìluó), Kàn Shǒugūi (闞首歸)'yi öldürür ve Dunhuang'dan gelme Zhang Mengming (張孟明) adındaki bir Han Çinliyi bağımlı Kral ilan ederler, böylece Karahoca yönetimi ve kontrolü Gaoche'lerin eline geçer. Sonraları Zhang Mengming Gaoche'lerin ayaklanmalarında öldürülür yerine Ma Ru (馬儒) geçer. 501 yılında Ma Ru düşürülüp öldürülür, Karahoca halkı Kansu (Çince: 甘肅 / 甘肃; Gānsù)'da Jincheng'den gelen ismi Qu Jia (麴嘉) olan birini Kral seçerler. Qu Jia Rouranlarla ittifak kurmayı kabul eder, fakat Rouranların Kağanı Gaoche'ler tarafından öldürülür, ve o Gaoche'lerin egemenliğini altına girer.

Daha sonra, Göktürklerin bölgede güçü artınca Karahoca (Gaochang) Qu-Hanedanlığı Göktürklerin vasalı olur. 640 yılında Çin Tang Hanedanı tarafından Karahoca ele geçirilir, Tang Hanedanlığına eklenip Xizhou (西州) ismi verilir. Yuan ve Ming Hanedanlığı kayıtlarında Karahoca (Gaochang), "Halahezhuo" (哈拉和卓) ve "Huozhou" (火州) olarak adlandırılmıştır.

Karahoca 9. - 13. yüzyılda Karahoca Uygur Krallığına önemli bir merkez olmuştur.

Budizm Hindistan'dan Çin'e, kuzey İpek Yolu rotası boyunca etkin olarak 4. ve 5. yüzyılda kuzey Wei Hanedanı başlangıcında yayılmıştır. Budist Tapınak mağaraları yapısı bu zaman boyunca başlar. Mağaraların çoğu 9. yüzyıl ve en geç 13. yüzyılda yapılmıştır. Karahoca yakınlarındaki en büyük olanı Bezeklik mağaralarıdır (Bozikeli Qianfodong 柏孜克里克千佛洞)(بېزەكلىك مىڭ ئۆيى). Çinli Kazıbilimcileri tarafından Karahoca (高昌故城, Gāochāng gùchéng) adlandırılır.

Karahoca'da bir tapınak bulunur, öbürlerine göre daha büyüktür ve Erken Tang döneminden tanınmış bir Çinli Budist rahip, bilgin, gezgin ve çevirmen Xuanzang'nın burada yaşadığı tahmin edilir. Bu tapınak ortalama 10.000 m² büyüklükte ve büyük bir ana odası, rahipler için yatak odası, bir okuma odası ve birde kütüphanesi bulunur.

Kan ailesi yöneticileri

Tapınak ismi Çince Soyadı ve Adı Saltanat süreçi Çağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor 闞伯周 Kàn Bózhōu 460-477 Bilinmiyor
Bilinmiyor 闞義成 Kàn Yìchéng 477-478 Bilinmiyor
Bilinmiyor 闞首歸 Kàn Shǒugūi 478-488?
veya
478-491? 		Bilinmiyor

Zhang ailesi yöneticileri

Tapınak ismi Çince Soyadı ve Adı Saltanat süreçi Çağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor 張孟明 Zhāng Mèngmíng 488?-496
veya
491?-496 		Bilinmiyor

Ma ailesi yöneticileri

Tapınak ismi Çince Soyadı ve Adı Saltanat süreçi Çağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor 馬儒 Mǎ Rú 496-501 Bilinmiyor

Qu ailesi yöneticileri

Tapınak ismi Çince Soyadı ve Adı Saltanat süreçi Çağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor 麴嘉 Qú Jiā 501-525
Bilinmiyor 麴光 Qú Guāng 525-530 Ganlu (甘露 Gānlù) 525-530
Bilinmiyor 麴坚 Qú Jiān 530-548 Zhanghe (章和 Zhānghé) 531-548
Bilinmiyor 麴玄喜 Qú Xuánxǐ 549-550 Yongping (永平 Yǒngpíng) 549-550
Bilinmiyor Qu Xuanxi'nin oğlu 551-554 Heping (和平 Hépíng) 551-554
Bilinmiyor 麴宝茂 Qú Bǎomào 555-560 Jianchang (建昌 Jiànchāng) 555-560
Bilinmiyor 麴乾固 Qú Qiángù 560-601 Yanchang (延昌 Yánchāng) 561-601
Bilinmiyor 麴伯雅 Qú Bóyǎ 601-613
619-623 		Yanhe (延和 Yánhé) 602-613

Zhongguang (重光 Zhòngguāng) 620-623
Bilinmiyor Adsız gaspçı 613-619 Yihe (義和 Yìhé) 614-619
Bilinmiyor 麴文泰 Qú Wéntài 623-640 Yanshou (延壽 Yánshòu) 624-640
Bilinmiyor 麴智盛 Qú Zhìshèng 640 bilinmiyor

Notlar

  1. ↑ Rouran'lar (Çince: 柔然 pinyin: Róurán; Wade-Giles: Jou-jan, ya da 蠕蠕 Ruǎnruǎn, 芮芮 Rúrú, 茹茹, 蝚蠕), şimdiki Moğolistanda Altayca egemen olan büyük bir göçebe oymak birliği. Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, sayfa 11
  2. ↑ Türkçede "Apar" olarak adlandırılır.
  3. ↑ Gaoche'ler (高車, Kao-che) Asya'da bir Ulus. Kökeni muhtemelen Dingling olduğu sanılır. Yerleşim alanları bugünkü orta Moğolistan ve kuzey Han Çin'dir. Muhtemelen bir Türk Ulusu, şimdiye kadar Çinlilerin verdiği Kao-che ismi ile tanınır, kendilerine verdikleri isimleri bilinmemektedir. Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, sayfa 11

Kaynakça

Dış bağlantılar

Koordinatlar: 42°51′10″K 89°31′45″D / 42.85278°K 89.52917°D / 42.85278; 89.52917

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/29/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.