Karl Mannheim

Karl Mannheim (27 Mart 1893 – 9 Ocak 1947), or Károly Mannheim; Macar asıllı Alman sosyolog, bilgi sosyolojisi kuramcısı.

Hayatı

Alman-Musevi bir annenin ve Macar-Musevi bir babanın ikinci oğlu olarak Budapeşte’de dünyaya gelir. Düşünce dünyasına “A Steilem" dergisine yaptığı Hegel çevirileriyle girer. 1912 yılından itibaren Budapeşte'de felsefe dersleri almaya başlar. Berlin'de Simmel'den ve Paris'te Bergson'dan ders alır. Budapeşte'de öğrencisi kabul edileceği Lukdcs'ın ve Béla Balâsz'in da katıldığı “Pazar Buluşmaları" adı verilen sohbet- tartışma dizilerine katılır. Bir süre sonra ise Tinsel Bilimler Özel Okulu (Freie Schule fö r Geisteswissenschaften)'nda ders vermeye başlar; açılış konuşması “Ruh ve Kültür" (Seele und Kultur) başlığını taşımaktadır. 1918 yılında “Epistemolojinin Yapısalcı Analizi" (Strukturanalyse der Erkenntnistheorie) adlı doktora tezini tamamlar ve bir yıl sonra Budapeşte Üniversitesi’nde felsefe profesörü olarak ders vermeye başlar. Aynı yıl Macaristan’daki Beyaz Terör nedeniyle Viyana- Avusturya ve Freiburg-Almanya üzerinden Berlin'e kaçmak zorunda kalır. Heidelberg’de Weber’in etrafında toplanan kişilerin toplantılarına (Weberkreis) katılır. 1921'de Julia Lang ile evlenir. 1925 yılında Heidelberg Üniversitesi Felsefe Fakültesi'ne “Geleneksel Muhafazakârlık: Bilginin Sosyolojisi Problemine Bir Katkı" (Altkonservativismus. Ein Beitrag tu r Soziologie des Wissens) adlı Doçentlik Tezi'ni sunar 1926 yılında Doçent olarak atanır. 1929’da “Kuşaklar Problemi-Das Problem der Generationen”; Zürih'te VI. Alman Sosyologlar Günü’nde: “Tinsel Alanda Rekabetin önemi" (Die Bedeutung der Konkurrent im Gebiet des Geistigen) adlı sunuşunu yapar. 1929'da Weimar Cumhuriyeti'nin sonunu getiren siyasal ve toplumsal altüst oluşların ortasında; artık adıyla anılacak olan ve düşünce hayatına büyük ve ciddi katkısı “İdeoloji ve Ütopya" (Ideologie und Utopie) yayımlanır. Kitap 1936'da "Bilgi Sosyolojisi’ne Giriş" adıyla İngiltere ve Amerika’da yayımlanır. 1930 yılında sosyoloji profesörü olarak atandığı Frankfurt'ta: Theodor W. Adorno ile sohbetlere katılır. 1933 yılında, “Ekonomik Başarı Hırsının Özü ve Önemi Üzerine" (Über das Wesen und die Bedeutung des wirtschaftlichen Erfolgsstrebens) adlı çalışması yayımlanır. Kısa bir süre sonra Faşistler tarafından mesleğinden çıkartılır. Amsterdam üzerinden Londra'ya kaçar. London School o f Economics and Political Science'de iş bulur, 1933-45 yıllan arasında burada dersler verir. 1935 yılında mali nedenlerden dolayı tamamlanamayan Kitle Demokrasileri ve Diktatörlük adlı bir araştırma projesine katılır. 1938 yılında “Yeniden Yapılanma Çağında İnsan ve Toplum" (Mencsh und Gesellschaft im Zeitalter des Umbaus) adlı çalışması yayımlanır. 1945-47 yılları arasında aynı üniversitenin eğitim Enstitüsü’nde felsefe ve eğitim sosyolojisi profesörü olur. 1947 yılı Ocak ayında Londra'da vefat eder.[1]

Düşünceleri

Mannheim İdeoloji ve Ütopya isimli bilgi sosyolojisi çalışmasında ideolojiyi, mevcut siayasal ve toplumsal düzeni korumak amacı taşıyan egemen sınıfların dünyayı algılayışı olarak ütopyayı ise mevcut düzeni değiştirmek isteyenlerin toplumsal dünyayı kavrama biçimi olarak tanımlar. Mannheim'e göre ideoloji kavramını kısmî ve bütüncül şeklinde kategorize edilir.[1]

Terry Eagleton meşhur ideoloji kitabında; Mannheim'daki ideolojinin bugün ile yarışamayan geçmişe ait inançlar kümesi olduğunu belirtmektedir. Ütopya ise mevcut zamanın ötesine, "yarın"a ait fikirlerdir.[2]

Eserleri

Türkçede Yayımlanmış Eserleri

Kaynakça

  1. 1 2 Mannheim, Karl (2001); İdeoloji ve Ütopya, Epos Yay. Ank.
  2. ↑ Eagleton, Terry. (2000). İdeoloji. Ayrıntı yay. İstanbul
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.