Katatoni
Katatoni, psikomotor belirtilerle karakterize bir klinik tablo. İlk kez 1874 yılında, Karl Ludwig Kahlbaum tarafından tanımlanmıştır.[1][2][3] Psikiyatrik bozukluklar dışında başka çeşitli tıbbi nedenlerle de ortaya çıkabilir.[1][2][3]
Katatoni DSM-IV'e kadar, sadece şizofreninin bir parçası olarak ele alınmıştır.[4] Daha önceleri şizofreninin bir parçası olarak görülen katatoni, daha sonra başka nedenlere bağlı olarak da ortaya çıkmasının gösterilmesiyle ayrı bir olgu olarak ele alınmaya başlanmıştır.[5] Katatoni, Amerikan Psikiyatri Birliği'nin yayımı olan Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı'nın güncel basımı DSM-IV'te, ayrı bir bozukluk olarak tanımlanmamaktadır. DSM-IV'te katatonik şizofreninin bir alt tipi olarak kodlanmış, ancak buna ek olarak duygudurum bozukluklarına ve genel tıbbi duruma bağlı olarak da kodlanmıştır.[2][3]
Katatonide görülen bulgular arasında şunlar yer almaktadır: Basit hareket bozuklukları (balmumu yumuşaklığı, mannerizm, stereotipi, katalepsi gibi), karmaşık irade bozuklukları (birlikte gitme, birlikte yapma, karşıt olma, harekette iki değerlilik (ambitandans), ekopraksi ve hipermetamorfozis), davranış bozuklukları (taşkınlıktan stupora kadar değişen etkinlik düzeyi), konuşma bozuklukları (konuşmada stereotipi, mannerizm, ekolali, palilali, mutizm gibi).[4] En sık bulguları ise; mutizm, postür alma (posturing), negativizm, donup kalma, ekofenomeni (ekolali ve ekopraksi gibi) ve rijiditedir.[5]
Kaynaklar
- 1 2 Şengül CB, Yalın Ş, Değirmencioğlu B, Şengül C. Risperidon Kullanımına Bağlı Katatoni Gelişen Bir Ergen; Nöroleptik Malin Sendromla Ayırıcı Tanısı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi : 17 (3) 2010. Tam metin Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.
- 1 2 3 Şengül C, Dilbaz N, Üstün İ, Balcı Şengül C, Okay T. Subklinik hipotiroidinin eşlik ettiği bir periyodik katatoni olgusu. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2005; 6:57-59. Tam metin Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.
- 1 2 3 Vırıt O, Kokaçya MH, Kalenderoğlu A, Altındağ A, Savaş HA. Karmaşık Bir Katatoni Olgusu. Klinik Psikiyatri. 2009;12:51-55. Tam metin Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.
- 1 2 Kulu-Şahinler D, Özmen E. Katatoni: Bir Gözden Geçirme. Düşünen Adam; 1977, 10 (3): 4-11. Tam metin Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.
- 1 2 Taylor MA, Fink M. Catatonia in Psychiatric Classification: A Home of Its Own. Am J Psychiatry 2003;160:1233-1241. Tam metin Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.