Kayalar, Gürün
| Kayalar | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Gürün |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İklim türü | Karasal iklim |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 53 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | 58 |
| Posta kodu | 58800 |
| İnternet sitesi: | |
Kayalar, Sivas ilinin Gürün ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Kayalar köy - Gürün (Yazyurdu bucağı) - Sivas
1960 DİE: Diricanlı KÜRT AŞIRETIDIR 1928 K: Şakşakpınar 1996 yılında ismi Kayalar Köyü olarak değiştirilen Diricanlı Köyü halkının büyük bir kısmı Malatya Direjan bölgesinden gelmeleri nedeniyle bu ismi almıştır.Direjan Mlatya ve çevresinde bulunan bir aşiretdir.Gürün ilçesinin kuzeybatı kesiminde yer alan ve ilçe merkezine 50 km.”lik mesafede bulunan Şakşakpınar Köyü”nün bir ismi de “Diricanlı Köyü”dür. 1996 yılından itibaren de “Kayalar Köyü” olarak ismi değiştirilen Diricanlı Köyü”nün ismi burada yaşayan halkın bir kısmının Malatya”nın Diricanlı bölgesinden gelmiş olmaları nedeniyle bu isim verilmiştir.
Diricanlı Köyü 19. Yüzyılın başlarına kadar doğu ve güneyden gelen ve konar-göçer halinde yaşayan ve bu bölgelere yaz aylarında gelerek sürülerini otlattıktan sonra kış aylarında da tekrar doğu veya güney bölgelerine inen KÜRTLERIN yayla yeri olarak kullanılmaktaydı. Daha sonraları ise Osmanlı İmparatorluğu”nun en son aşiretleri iskan teşebbüsüyle birlikte buraya birkaç aile yerleştirilmiş ve böylece de daha sonra köy konumuna getirilmiş bir kö Şakşakpınarı (Diricanlı) mahallesinde yaşamakta olan ahaliden;
Şatıroğulları H.MEHMET (Yalçınkaya) VE OĞULLARIMalatya”nın Dirican bölgesinden gelerek buraya yerleşmiş .mehraali yalçınkaya tayyar yalçınkaya selahattin yalçınkaya ve haceli yalçınkaya İLK KURUCULARIDIR...
Körler (çetinkaya) Tecer eteklerinde bulunan Karasar bölgesinden buraya gelmişlerdir.
Aşıklar (Erdoğan) Malatya”nın Yama Dağı bölgesinden gelerek buraya yerleşmişlerdir.
Kayalar/Şakşakpınar Köyü”nün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Son yıllarda bu geçim kaynağı da azalmış durumdadır. Bu nedenle de en çok göç olayının vuku bulduğu köylerimizden birisidir. 1960 yılında 30 hane iken 1997 yılı itibarıyle 16 hane kalmıştır. Sırasıyla; Mehmet Yalçınkaya, Tahir Yalçınkaya, Hacı Yalçınkaya, Kemal Yalçınkaya, Ahmet ve Selahattin Yalçınkaya mahallede muhtarlık yapmışlardır.
Şakşakpınar Köyü”nün içme suyu kapalı su şebekesi haline getirilmiş olup, köye elektrik 1987”de, telefon 1989 yılında getirilmiştir. Mahallede bir ilkokul bulunmakta ve lojmanı da vardır. Mahallede camii bulunmaktadır. Fakat mahallede öğrenci yetersizliğinden köy ilkokulu kapalı durumdadır.
Kayalar Köyü”nün yol sorunu vardır. Ülçe merkezine 50 kilometrelik mesafededir. Bu yolun 39 km.”lik bölümü Gürün-Kayseri asfaltıdır. Geriye kalan 11 km.”lik bölümü ise stabilize halinde olup bu yolun kesinlikle asfaltlanması gereklidir. çünkü kış aylarında tamamıyla dört beş ay kapalı kalmaktadır.
Köy halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tarım ve hayvancılığın artırılması için gerekli tedbir ve teşviklerin yapılması gereklidir. Mahallede önemli göç olayı yaşanmaktadır. Mahalleden göçenler genelde İstanbul, İzmir,ANTALYA, Osmaniye, Ankara vb. büyük şehirlere giderek yerleşmişlerdir.
Coğrafya
Gürün ilçesinin kuzeybatı kesiminde, ilçe merkezine 50 km .”lik mesafede bulunan Şakşakpınar Köyü”nün eski ismi Diricanlı’dır. 1996 yılında ismi Kayalar Köyü olarak değiştirilen Diricanlı Köyü halkının büyük bir kısmı Malatya Diricanlı bölgesinden gelmeleri nedeniyle bu ismi almıştır. Diricanlı Köyü XIX. Yüzyılın başlarına kadar doğu-güneydoğudan yaz aylarında gelerek sürülerini otlattıktan sonra kış aylarında tekrar bölgelerine inen Türkmenlerin yayla yeri olarak kullanılıyordu. Osmanlı İmparatorluğunun aşiretleri iskan teşebbüsüyle birlikte konar-göçer Türkmenlerden birkaç aile buraya yerleştirilerek köy konumuna getirilmiştir. Kayalar mahallesinin sınırları; Şakşakpınar mahallesinin komşusu olan Yazyurdu ile sınırı; Harabete giden yol. Yenibektaşlı mahallesi ile olan sınırı; Kaleli yurt ve savran boğazındaki taş. Kürkçü mahallesi ile olan sınırı; kaleliyurt gediğinden geçen hat.
Kayalar Köyü halkından; Şatıroğulları (YalGürün İlçesi, Greenwich başlangıç Meridyenine göre, 37-46’20”-38-04’31” Doğu boylamları ve Ekvator’a göre 38-43’05”-38-58’28’’ Kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan Sivas İli’ne bağlı olan Gürün İlçesi, Doğu Anadolu Bölgesi ile İç Anadolu bölgesi arasında bir geçiş merkezidir. Tohma Havzası’nın da en önemli mevkiinde bulunmaktadır.
Tohma Havzası ise bilindiği gibi, Doğu Anadolu ile Orta Anadolu’yu birbirinden ayıran, bir başka deyimle Karadeniz ile Akdeniz havzalarını, Hint Okyanusu meyillerini ayıran yüksek ve devamlı bir sırtın doğuda Fırat’a doğru alçalarak serilen bir yüzüdür.
Doğal bir Türkiye haritası üzerinde dikkatli bir inceleme yapıldığı takdirde, Tohma Havzası’nın kuzey tarafı Divriği, Kangal ve Gürün ilçesi arasında kalan kısımlar sanki bir doğal çizgi ile ayrılmış gibidir. Bu çizgi batıya kıvrılarak Gürün İlçesi’nin Ziyaret Mevkii’nde (Rakım: 2000)sanki Uzun Yayla’yı ayırmış gibi daha güneye doğru Hezanlı Dağı’ndan Kurudere ve kapaklı sırtlarından Saksağan Boğazı’na, Yenice mahallesi (Darende)’nün arka sırtlarından daha güneye, Saksağan Boğazı’na, bu derenin sırtlarına kadar sanki özel olarak çizilmiş(çekilmiş)bir çizgi gibi uzanır gider. İşte tam bu tepe noktasına düşen yağmur ve kar damlaları(suları)aynı noktadan ikiye ayrılır. Kuzey tarafından, sırttan kuzeye geçen sular derelerde toplanarak Kızılırmak yoluyla Karadeniz’e ulaşırlar.
Batıdan ayrılan sular, Göğdeli Yaylası’ndan Büyük ve Küçük Tahtalı Dağları’nın batı kısmından doğmuş olan sular da (Zamantı/Samantı), Ceyhan ve Seyhan ırmaklarının kollarını (kaynaklarını) oluştururlar. İşte bu akarsulardan toplanan sular da Akdeniz’e ulaşırlar. Daha sonra da hem Akdeniz ve hem de Karadeniz suları Atlas Okyanusu’nda birleşirler.
Tohma Havzası’nda güneye ve doğuya doğru ayrılan bu su damlacıkları yine dereciklerde toplanarak Tohma ve onun kollarını oluşturur ve Malatya bölgesinde Fırat Irmağı’na kavuşarak, Fırat yoluyla da Hint Okyanusu’na ulaşırlar. Bu nedenle ilçemiz Gürün, coğrafik konumu itibariyle bu iki Okyanus’un sularının taksim edilerek ikiye bölündüğü noktayı temsil etmektedir. Gürün İlçesi, böyle önemli bir noktada bulunmaktadır.
Çünkü bu ayrışma noktasından öbür tarafa kayan bir damla, bir okyanusa (Atlas Okyanusu’na) diğer tarafa kaymış olan bir damla ise bir başka okyanusa (Hint Okyanusu’na) karışmaktadır. Bu önemli konumu dolayısıyla İlçemiz Gürün ve havalisi, bu iki büyük okyanusun sularının ayrışma noktasını temsil etmektedir.
1870 yılına ait kayıtlarda Gürün İlçesinin beş adet müslüman ve beş adet gayri müslim mahallesi bulunduğu belirtilmektedir. (Nüfus bölümüne bakınız). Bu mahalleler ise isimlerine göre şöyledir: Gayri Müslim Mahalleleri: 1-Mahalle-i Mirimsar, 2-Mahalle-i Mahtum, 3- Mahalle-i Cesm-i Cesim, 4- Mahalle-i Katolik, 5-Mahalle-i Tercan.
Müslüman Mahalleleri: 1-Fettah Ağa (Bugünkü Aksu Mahallesi), 2-Emin Bey Mahallesi (Bugünkü Kirazlık ve Yassıcatepe Mahalleleri), 3-Sadık Ağa (Bugünkü Pınarönü ve Çarşıbaşı mahalleleridir), 4-Ulya Mahallesi (Bugünkü Sümüklü-Yoncalık mahallelerinin büyük bir kısmı), 5-İhsaniye Mahallesi: Bugünkü Sümüklü ve Şuğul mahalleleridir.
Türkiye’de nüfus teşkilatı Ekim 1884 yılında “Nüfus-ı Umumiye” adıyla, Nisan 1887 de “Nüfus-ı Ahali-i İdare-i Umumiyesi” adıyla nüfus teşkilatı kuruldu. Eylül 1892 de nüfus teşkilatı, ilk defa “Tahrir-i Nüfus” genel nüfus yazımı yapıldı. İlk defterlere(Atik)yazıldı. 1320-1321(1905)yılında genel nüfus yazımı yapılarak nüfus kütükleri tahsis edildi. 1914 yılında “Sicil-i Nüfus Kanunu” çıkarılarak kütüklerin tutulması, sürekli geçerli olması sağlandı. 1890 yılı resmi rakamlarına göre de Gürün’deki Müslüman nüfus erkek ve kadın nüfusu toplamı (köyler dahil ki o zaman 22 mahallesi vardır) 20.925 kişidir. Gayri müslim nüfus ise: 5797 kişidir.
Gürün İlçesi’nin 1929 yılı Sivas Bülteni’ndeki verilen bilgilere göre yüzölçümü: 2400 kilometre karedir. Nüfusu ise; genel toplam olarak 21776’dır. Bu tarihlerde ilçe merkez bucağındandan başka iki nahiyesi mevcut olup, birisi Karatoruk, diğeri ise Göbekören Nahiyesi’dir. Karatoruk Nahiyesi’ne bağlı 15 köy bulunurken, Göbekören Nahiyesi’nin 30 tane mahallesi bulunmaktadır. Gürün merkez bucağına bağlı köy sayısı 1929 yılı itibariyle 8 tanedir. 1929 yılına kadar köy sayısı 27 olan Gürün İlçesi’nin, 1929 yılında, Çiçekyurt ve Tekerahma Köylerinde de köy kanunun uygulanmaya başlamasıyla birlikte toplam köy sayısı 45’e çıkarılmıştır. 1994 Yılı itibariyle Gürün İlçesi’nin alanı 2797 kilometrekaredir. Gürün İlçesi’nin kuzeyinde Sivas İli’ne bağlı bulunan Kangal İlçesi, doğusunda Malatya İli’ne bağlı Darende İlçesi, güneyinde Maraş İli’ne bağlı Afşin ve Elbistan ilçeleri, batısında Kayseri İli’ne bağlı Pınarbaşı ve Sarız İlçesi bulunmaktadır.
Gürün İlçesi, Sivas İli’ne bağlı bulunmaktadır. 129 kilometre uzaklıktadır. Gürün İlçesi Kangal İlçesine 72, Ulaş İlçesine 94, Şarkışla İlçesine 160, Pınarbaşı İlçesine 95, Elbistan ilçesine 113, Afşin İlçesine 140, Sarız İlçesine 127, Kayseri İline 195, Malatya İline 132, Elazığ İline 231, Gaziantep İline 326, Mardin İline 468, Van İline 693, Ağrı İline 737, Samsun İline 458, Adana İline 336, Mersin İline 407, Muğla İline 1087, Antalya İline 805, İzmir iline 1069, Bursa İline 872, Ankara İline 496, Karabük İline 706, Bolu İline 679, İstanbul İline 934 kilometre uzaklıktadır.
İlçe merkez bucağı dahil, Konakpınar ve Yazyurdu Nahiyeleri olmak üzere bucak sayısı üçtür. Gürün Merkez Bucağı’na ve diğer nahiyelere bağlı bulunan tüm köylerin sayısı 1994 yılı itibariyle 64 dür. 1994 yılında Çipil Köyü Kangal İlçesi’ne, Gerdekmağara Köyü yakın olması nedeniyle Sarız İlçesi’ne bağlanmıştır. Böylece 1994 yılında Gürün ilçesi Sarız ilçesi’yle de komşu olmuştur. 1994 yılı itibariyle Gürün İlçesi’ne bağlı bulunan köyler sayısı 62’dir. Bu köylerden 23 tanesi ilçe merkezine bağlıdır. Konakpınar Nahiyesi’ne bağlı olan köy sayısı 13’tür. Yazyurdu Nahiyesi’ne bağlı bulunan köylerin sayısı ise 26’dır. Gürün İlçesi’nin 1994 yılı itibariyle mahalle sayısı 13’dür. Gürün İlçesi’ne bağlı bulunan köyler sırasıyla şunlardır:
Gürün Merkez Bucağı’na bağlı bulunan köyler:
Ağaçlı (Mihganlı/Mahken) Köyü, Ayvalı (Şeref), Bahçeiçi (Temhin/Tıhmın/Bağçecik), Bağlıçay (Alacamezra/Alacamezar), Davulhöyük, Eskihamal (Keşoğlu), İncesu, Kalederesi, Karahisar, Karakuyu, Kaşköy, Kavak (Dede Havağı/Dede Hoca), Kılıçdoğan (Körmustolar), Kızılburun, Kızılören (Kızılveran), Külahlı, Suçatı Kasabası (Tanıl/Telin), Sularbaşı (Aşağı Sazcağız), Tepecik, Yelken, Yeşildere (Hamalçayı), Çamlıca (Yukarı Sazcağız), Yuva(Yıva/Yave) köyleridir.
Konakpınar Nahiyesi’ne bağlı olan köyler:
Konakpınar Merkez Bucağı, Böğrüdelik, Çevirme (Behram), Dayakpınar, Dürmepınar (Ziyve), Eskibektaşlı (Celikan), Gökçeyazı (Otlukilise), Karadoruk, Karaören, Mağara (Kervanmağara), Reşadiye (Gavurören), Sarıca(Sarucalar), Yılanhöyük köyleridir.
Yazyurdu Nahiyesi’ne bağlı bulunan köyler ise şunlardır:
Yazyurdu (Celikanlıyurdu), Akdere, Akpınar, Başören, Beypınar, Bozhöyük, Camiliyurt, Çiçekyurdu, Deveçayırı, Erdoğan (Maraşlı), Göbekören, Güldede, Güllübucak, Güneş, Hüyüklüyurt, Karapınar, Kaynarca, Kındıralık (Börklü), Koyunlu (Gelloş), Kürkçü, Osmandede (Kötüköy), Şakşakpınarı (Diricanlı), Yaylacık, Yeni Bektaşlı, Yolgeçen (Tekrahma) köyleridir.
Gürün İlçesi’nin (2002 yılı itibariyle) mahalleleri:
Şuğul (Ihsaniye), (Sümüklü), Yoncalık, Burçevi (Salihli), Karayar (Hamidiye), Karatepe (Ihsaniye) ve Fazlıağa), Yassıcatepe (Emin Bey), Işıtan (Aksu ve Çakşur), Kurultay (Fettahağa), Kirazlık (Emin Bey), Pınarönü (Sadıkağa), Ketençayırı (Fettahağa), Yeni Mahalle, Çayboyu (Gübün) mahalleleri çınkaya), Malatya”nin Dirican bölgesinden gelmişlerdir. Çetinkaya’lar Tecer eteklerinde bulunan Karasar bölgesinden buraya gelmişlerdir. Aşıklar (Erdogan), Malatya Yama Dağı bölgesinden gelmişlerdir. Gürünlü Şairlerden Fazıl Oyat (Şakşakpınar/1915- )ve Ankara Gürünlüler Derneği Başkanı Doğan Yalçınkaya bu mahalleden doğmuştur.
Kayalar/Şakşakpınar Mahallesinin geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Son yıllarda bu faaliyetler durma noktasına gelmiştir. Bu nedenle mahallede dışarıya göç eden aişle sayısı fazladır. 1960 yılında 30 hane olan Kayalar Köyü, 2000 yılında 15 hane kalmıştır. Mehmet Yalçınkaya, Tahir Yalçınkaya, Hacı Yalçınkaya, Kemal Yalçınkaya, Ahmet ve Selahattin Yalçınkaya mahallede muhtarlık yapmışlardır.
Şakşakpınar Mahallesinin içme suyu kapalı şebekedir. Elektrik 1987, telefon 1989 yiılında getirilmiştir. Mahallede bir ilkokul bulunmaktadır. İlkokulun lojmanı vardır. Mahallede yeterli öğrenci olmadığı için köy ilkokulu kapalıdır. Mahallede bir cami bulunmaktadır. Sağlık evi ve diğer sosyal tesisler yoktur. Kayalar Mahallesinin en büyük sorunu yoldur. Kayalar Köyü, İlçe merkezine 50 kilometrelik mesafededir. Bu yolun 39 km .”lik bölümü Gürün-Kayseri asfaltıdır. Geriye kalan 11 km .”lik bölümü stabilizedir. Bu yolun kesinlikle asfaltlanması gereklidir. Kış aylarında tamamıyla dört beş ay kapalı kalmaktadır.
Köy halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tarım ve hayvancılığın artırılması için gerekli tedbirlerin alınarak yeterli teşviklerin yapılması gereklidir. Mahallede önemli göç olayı yaşanmaktadır. Mahalleden göçenler genelde İstanbul, İzmir, Osmaniye, Ankara büyük şehirlere giderek yerleşmişlerdir.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 53 |
| 1997 | 59 |
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Mahallede, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
Şablon:Gürün mahalleleri