Knidos Afroditi
Knidos Afroditi ya da Çıplak Aphrodit, Datça Yarımadasının batı ucunda yer alan antik Knidos şehrinde bulunan ünlü Afrodit heykelidir. Atinalı heykeltıraş Praksiteles’in beyaz, sert mermerden[1] yaptığı heykel, dünyadaki ilk çıplak kadın heykeli olması bakımından önemlidir.[2] Heykelde tanrıça Afrodit, sol elinde kıyafetini tutar ve sağ eliylede cinsel bölgesini kapar biçimde betimlenmiştir. Heykeli görmek için diğer birçok şehirden Knidos'a ziyaretçi geldiği anlatılır.
Pranksites, İstanköy Adası sakinlerinin siparişi için iki Afrodit heykeli yapar. Bunlardan birinde tanrıça figürü örtülüyken diğerinde tanrıça çırıl çıplaktır. Ada sakinleri, çıplak heykeli almak istemez ve heykel Knidos şehri tarafından alınır ve şehrin en yüksek terasına yerleştirilir.[3]
O zamana kadar tanrı heykelleri çıplak yapılır ama tanrıça heykellerinin sadece gerdan ve bir göğsü açık olurdu. Dünyadaki ilk çıplak tanrıça heykeli Datça'daki bu heykeldir. Knidoslular parlak dönemleri geride kalıp yoksullaştıklarında bile Bithynia Kralının büyük para önerisini, yapılan halk oylaması sonucu geri çevirip heykelleriyle birlikte sıkıntıya katlanmayı seçerler.
Yorumlar
Knidos Afroditi için yapılan yorumlar;
Pseudo Lukianas (MS 2. yüzyıl), "Erotes" adlı eserinde, arkadaşı Kharikles ile Knidos'a uğradığını ve heykel ile karşılaşmalarını anlatıyor."Kharikles tanrıçaya doğru yürüdü ve onu ıslak dudaklarıyla öpmeye başladı. Uzun süre sarıldı ve kendinden geçti. Tanrıça ile adeta bütünleşmişti..."[1]
Yazar bir başka hikayesinde ise, tanrıçanın heykelinin bacak kısmında siyah bir leke olduğunu ve bir rahibenin kendisine söylediğini üzere, kentin zenginlerinden birinin oğlunun, tanrıçanın heykeline aşık olduğunu ve bir geceyi tapınakta gizlenerek geçiren gencin, heykel ile birlikte birlikte olduğu ve lekenin o günden kaldığını belirtiyor.[1]
Tarihçi Lusien; "Güzelliğini hiçbir şey örtmemiş, sol elinin eğimiyle kapadığı yerden başka." [4]
Heykelin Akibeti
Heykel bu güne kadar bulunamadı ama kaidesi yerinde duruyor. Kimi görüşlere göre heykelin Bizans imparatoru Theodosius döneminde İstanbul'daki Lausus Sarayına götürüldüğü [5] ve orada kaybolduğu veya antik kentten çalındığı söylentileri idaa edilir.1967-1977 yılları arasında Amerikalılar heykeli bulmak için sondaj kazıları yaptılar ancak sonradan sondaj kazıları Türkiye tarafından yasaklandı. Kazılar hala Türk ekipler tarafından devam etmektedir.
Göteborg, İsveç
Ippolito Buzzi (1562–1634)
Puşkin Müzesi, Moskova
bir diğer roma dönemi kopyası