Kutbeddin İznikî

Kutbeddin İznikî (ö. 7 Aralık 1418, İznik), Osmanlı din alimi ve mutasavvıfı.

Tam adı 'Muhammed İbn Muhammed el-İznîkî' olan alim, Sultan Bayezid döneminde İz­nik'te yaşamış, tasavvuf ve ahlak alanında eserler vermiştir. Tefsir alanında, kendi adını taşıyan 'Kutbeddîn Tefsiri' isimli birkaç ciltlik eseri vardır.

Yine kendisi gibi alim olan oğlu Kutbüddinzâde Mehmed İznikî'nin 'İhticâc-u Adem ma'a Musa aleyhime's selâm' adlı risalesinde yazdığına göre Niğde'de doğduğu, daha sonra buradan İznik'e göç ettiği anlaşıl­maktadır. Ara­larında Osmanlı veziri ve Arap dili alimi Niksarî Hasan Paşa'nın da bulunduğu çe­şitli hocalardan ders aldı. Hasan Paşa'dan okuduğu Şerht-i Mefâli'l 1393'de bitirdiği nakledilir. Kaynaklar, diğer bilimle­rin yanı sıra özellikle şerî bilimlere hakim olmasından ve tasavvuf yolunda önemli dere­celer katettiğinden söz etmektedir. Evli­ya Çelebi onun Bayramiyye şeyhlerinden olduğunu yazmıştır. Yi­ne Evliya Çelebi'nin yazdığına göre İznik'te bir âsitânesinin olduğu ve tarikat faali­yetlerini burada sürdürdüğü anlaşılmak­tadır.

Timur'un Anadolu'yu işgali sırasın­da Kutbüddin İznikî'nin onunla buluşup kendisine önemli uyarılarda bulunduğu, haksız yere kan dökmekten vazgeçmesini söylediği belirtilir. Yıldırım Bayezid'in oğlu İsa Çe­lebi'nin Timur'a itaatini bildirmek üzere elçilik yaptığı da kaydedilmektedir.

Kutbeddin İznikî 1418'de İznik'te vefat etti ve zaviyesine defnedil­di. Kabri üzerindeki üstü kubbeli dört kö­şe türbe ile bitişiğindeki Şeyh Kutbüddin Camii'nin 15. yüzyıl'da inşa edildiği bilinmektedir.

Eserleri

Bursalı Mehmed Tahir, Kutbüddin İznikî'nin Zâdü'l Me'âd ti'l Furif ve'l Ahlâk adlı bir eserinin Bursa'da İncirli Der­gâhı Kütüphanesi'nde bulunduğunu kay­deder. Yine Mehmed Tahir'in İznikî'ye nisbet ettiği bir tefsire dair eserin İznikî'nin torunla­rından birine ait olduğu anlaşılmıştır. Zi­ra yazar eserde Kutbüddin İznikî'den 'ceddimiz' diye bahsetmekte ve 'Mukad­dime' adlı eserinden nakilde bulunmakta­dır. Kutbüddin'in, Muhyiddin İbnü'l Arabî'nin bir eserini şerhettiği belirtilmek­teyse de böyle bir çalış­masına rastlanmamıştır. Mevcut olan eserleri şunlardır:

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/29/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.