Kutup Yıldızı
Koordinat:
02s 31d 49,09456sn; +89º 15' 50,7923″
 | ||
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 | ||
|---|---|---|
| Takımyıldız | Küçük Ayı | |
| Bahar açısı | (α) | 02s 31d 49,09456sn[1] |
| Yükselim | (δ) | +89° 15′ 50,7923″[1] |
| Galaktik enlem | 26,46137410[2]° | |
| Galaktik boylam | 123,28042130[2]° | |
| Görünür parlaklık | (V) | Aa: 2,005[1] Ab: 9,2[3] B: 8,7[3] |
| Görünür parlaklık | (B) | 2,591[1] |
| Sınıflandırma | ||
| Tayfsal sınıf | Aa: F7:Ib-IIv[1] | |
Ab: F6V | ||
B: F3V | ||
| U-B Renk ölçeği | Aa: 0,38[4] | |
| B-V Renk ölçeği | Aa: 0,60[4] B: 0,42[5] | |
| R-I Renk ölçeği | Aa: 0,31[4] B: 0,01[5] | |
| Değişen yıldız türü | DCEPS[6] | |
| Gökölçümsel nitelikleri | ||
| Dikey hız | (Rv) | -16,42 ± 0,03[1] km/sn |
| Iraklık açısı | (π) | 7,54 ± 0,11[7] mys |
| Uzaklık | 325[8] Iy (99[8] pc) | |
| mutlak parlaklık | (V) | Aa: -3,6[3] Ab: 3,6[3] B: 3,1[3] |
| Özdevinim nitelikleri | ||
| Bahar açısı payı | (μ) | 44,48 ± 0,11[7] mys/y |
| Yükselim payı | (μ) | -11,85 ± 0,13[7] mys/y |
| Fiziksel özellikler | ||
| Kütle | (m) | Aa: 4,5[3] Ab: 1,26[3] B: 1,39[3] M⊙ |
| Yarıçap | (r) | Aa: 46 ± 3[3] B: 1,38[5] R⊙ |
| Aydınlatma gücü | bol. | Aa: 2500[9] Ab: 3[3] B: 3,9[5] (L☉) |
| Yüzey kütleçekimi | (log g) | Aa: 2,2[10] B: 4,3[5] cgs |
| Etkin sıcaklık | Aa: 6015[5] B: 6900[5] K | |
| Metallik | [Fe/H] | 0,13[7] |
| Dönüş | Aa: 119 gün[11] | |
| Dönme hızı | (v sin i) | Aa: 14[11] B: 110[5] km/sn |
| Tahmini yaş | 7×107[12] y | |
| Katalog belirtmeleri | ||
| Polaris • North Star • 1 Ursae Minoris • HR 424 • BD +88°8 • HD 8890 • SAO 308 • FK5 907 • GC 2243 • ADS 1477 • CCDM 02319+8915 • HIP 11767 • Cynosura • Alruccabah • Phoenice • Navigatoria • Star of Arcady • Yılduz • Mismar | ||
Kutup Yıldızı ya da bilimsel adıyla Polaris (α UMi / α Ursae Minoris / Alpha Ursae Minoris; Demirkazık, Kutupyıldızı, Şimal Yıldızı ya da Kuzey Yıldızı olarak da bilinir), Küçükayı takımyıldızının en parlak yıldızı.
Kutup Yıldızı, dünyanın ekseni ile hemen hemen aynı doğrultuda olduğundan, diğer gökcisimlerinin aksine gün boyunca yer değiştirmez ve hep kuzeyi gösterir. Bu özelliği nedeniyle tarih boyunca yön bulma ve seyir amacıyla kullanılmıştır. Aynı nedenle, Demirkazık, Kuzey Yıldızı gibi isimler alır.
Kutup Yıldızı tam olarak dünyanın ekseni ile aynı doğrultuda olmamakla birlikte, aradaki fark sadece bir derecenin dörtte üçü yani 44 dakika kadardır. Dünyanın ekseni zamanla doğrultu değiştirdiğinden bu fark önümüzdeki iki yüzyıl boyunca daha da azalacak ve 25 dakikaya kadar düşecektir. Daha sonra Kutup Yıldızı dünyanın ekseninden giderek uzaklaşacak ve ancak 25.000 yıl sonra aynı yere dönecektir.
Kutup Yıldızı, aslında üç yıldızdan oluşan bir sistemdir. Sistemin en parlak yıldızı olan A; büyük sarı, parlaklığı değişken bir sefeit türevidir. Bunun çevresinde dönen ve bir sarı cüce olan B yıldızı, 1780'de William Herschel tarafından keşfedilmiştir. Üçüncü cüce yıldızın varlığı 1929'da saptanmıştır. Güneş'ten yaklaşık 2450 kere daha büyüktür. Diğer yıldızlara göre rengi Sarıya dönüktür.
Kutup Yıldızı'nı gökyüzünde bulmak oldukça kolaydır, dâima pusula'nın kuzey ibresi doğrultusunda bulunur. Büyükayı takımyıldızının oluşturduğu "tava"nın gövdesinin sonundaki iki parlak yıldızı (Dabne ve Merak) birleştiren hayalî doğruyu takip ederek, bu iki yıldız arasındaki mesafenin yaklaşık 5 katı kadar ileride Kutup Yıldızı bulunur. Gökyüzünün bu bölgesindeki en parlak yıldız olduğundan, başka bir yıldızla karıştırılma ihtimali düşüktür. Kutup Yıldızı'nın ufuktan yüksekliği, bulunduğunuz enlemi yansıtacaktır. Örneğin, İstanbul'da Kutup Yıldızı ufuktan 41° yükseklikte görünür.
Kutup Yıldızı sadece kuzey yarıküreden görünür, güney yarıküreden görünmez, güneyi gösteren parlak bir güney Kutup Yıldızı bulunmamaktadır. Ancak Güneyhaçı takımyıldızı, güney yarıkürede bulunanlara kabaca güney yönünü gösterir.
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 V* alf UMi -- Classical Cepheid (delta Cep type) -- SIMBAD
- 1 2 Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Evans, N. R.; Schaefer, G. H.; Bond, H. E.; Bono, G.; Karovska, M.; Nelan, E.; Sasselov, D.; Mason, B. D. (2008). "Direct Detection of the Close Companion of Polaris with Thehubble Space Telescope". The Astronomical Journal 136 (3): 1137. arXiv:0806.4904. Bibcode 2008AJ....136.1137E. DOI:10.1088/0004-6256/136/3/1137.
- 1 2 3 VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Usenko, I. A.; Klochkova, V. G. (2008). "Polaris B, an optical companion of the Polaris (α UMi) system: Atmospheric parameters, chemical composition, distance and mass". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters 387: L1. arXiv:0708.0333. Bibcode 2008MNRAS.387L...1U. DOI:10.1111/j.1745-3933.2008.00426.x.
- ↑ alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)
- 1 2 3 4 Ashland Astronomy Studio - Polaris (HIP 11767)
- 1 2 Turner; Kovtyukh; Igor Usenko; Gorlova (2012). "The Pulsation Mode of the Cepheid Polaris". arΧiv: 1211.6103v1 [astro-ph.SR].
- ↑ Spreckley, S. A.; Stevens, I. R. (2008). "The period and amplitude changes of Polaris (α UMi) from 2003 to 2007 measured with SMEI". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: –. arXiv:0805.1165. Bibcode 2008MNRAS.388.1239S. DOI:10.1111/j.1365-2966.2008.13439.x.
- ↑ Usenko, I. A.; Miroshnichenko, A. S.; Klochkova, V. G.; Yushkin, M. V. (2005). "Polaris, the nearest Cepheid in the Galaxy: Atmosphere parameters, reddening and chemical composition". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 362 (4): 1219. Bibcode 2005MNRAS.362.1219U. DOI:10.1111/j.1365-2966.2005.09353.x.
- 1 2 Lee, B. C.; Mkrtichian, D. E.; Han, I.; Park, M. G.; Kim, K. M. (2008). "Precise Radial Velocities of Polaris: Detection of Amplitude Growth". The Astronomical Journal 135 (6): 2240. arXiv:0804.2793. Bibcode 2008AJ....135.2240L. DOI:10.1088/0004-6256/135/6/2240.
- ↑ Wielen; Jahreiss; Dettbarn; Lenhardt; Schwan (2000). "Polaris: Astrometric orbit, position, and proper motion". arΧiv: astro-ph/0002406 [astro-ph].
Dış bağlantılar
| |||||||||||||||||||||||||||