Leone Battista Alberti
Leone Battista Alberti (veya Leon Battista Alberti) (d. 14 Şubat 1404 - ö. 25 Nisan 1472), İtalyan ressam, şair, dilbilimci, filozof, kriptocu, müzisyen, mimar. Rönesans hareketinin öncülerinden.
Hayatı
İtalya’da mimari sahada Rönesans hareketlerinin öncülüğünü yapan mimar ve heykelci. Floransa’nın varlıklı tüccar-bankacı bir ailesine mensub olan Alberti, ailesinin Floransa dışına sürgün edildiği sırada, 1404 senesinde Cenova’da doğdu. Babasından matematik öğrenimi gördü. Bologna Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi gördükten sonra 1428’de kilise hukuku üzerine doktorasını yaptı.
Hukukçuluk mesleğini sevmediği için 1432’de hümanistleri destekleyen Roma Papalık Başmahkemesinde sekreter oldu. Kilisenin ileri gelenlerinden biri, Alberti’ye aziz ve şehitlerin hayat hikâyelerini öncelikli Latinceyle yeniden yazma vazifesini verdi. Bundan sonra Alberti’nin geçimini kilise sağladı. Rahipliğe getirilerek papalıktan aldığı sekreterlik maaşının yanı sıra Floransa piskoposluğuna ait Gangalandi Manastırından da papazlık maaşı almaya başladı. İlgisini ve mesaisini tamamen dünyevi konulara yönelterek gösterişli bir hümanist ve teknik yazılar dizisi ortaya çıkardı. Ailesinin sürgün kararı yürürlükten kalkan Alberti, 4. Eugenus’un papalık maiyetiyle birlikte Floransa, Bologna ve Ferrara’ya gitti.
Floransa’da heykelci Donatello ve Mimar Brunelleschi ile kurduğu yakın ilişki neticesinde resimde perspektifi sistemleştirdi. 1436 senesinde Resim Üzerine adlı kitabında ilk defa üç boyutlu bir görüntünün, iki boyutlu bir levhaya veya duvar yüzeyine resmedilmesine dair kuralları açıkladı. İtalyan resim ve kabartma sanatını doğrudan ve derinden etkileyen kitap, perspektife dayalı Rönesans üslubunun ferah ve geometrik düzenli kusursuz mekanının ortaya çıkmasına sebep oldu. Daha sonraları ressam Piero Della Francesca ve Leonardo da Vinci gibi kimseler onun çalışmasını iyice geliştirdiler. İzdüşümsel perspektifte Alberti’nin ilkeleri temel taşı olarak kaldı.
Christopher Columbus’a ilk yolculuğunda yol gösteren haritayı sağlayan kozmograf Paolo dal Pozzo Toscanelli ile kurduğu dostluk da Alberti’nin coğrafya ve astronomi alanında çalışmasını sağladı. Alberti’nin bu bilim dalına yaptığı katkı kendi türünde ilk eser olan bir incelemesidir. Bu incelemede Roma örnek alınarak bir toprak parçasının ölçülerek haritasının çıkarılmasına dair kuralları belirledi. Yerleşim merkezlerinin ve kırsal alanların planlarının çiziminde temel teşkil eden bu kurallar Alberti’nin Rönesans hareketlerindeki etkisini gösterir.
Alberti, Roma’ya döndükten sonra Papa V. Nicolaus’un mimarlık danışmanı oldu. Mimarlık Üzerine adlı eserini yazdı. Hayatının son yirmi yılında mimari düşüncelerini birçok önemli yapıda uyguladı. Floransa’da Sta. Maria Novella Kilisesi ve Rucellai Sarayı'nın cephelerinde bu tesir görülür. 1450-1460 seneleri arasında yoğun biçimde mimarlıkla uğraştı. Rönesans İtalyası’nın değişik kent ve saraylarını gezdi.
Anıt plan ve maketleri de yapan Alberti, Rimini’de cephesi zafer takı biçiminde işlenen Malatesta Tapınağı (S. Francesco Kilisesi), Mantova’da S. Sebastiano ve S. Andrea kiliselerinde de mimari üslubunu ortaya koydu.
Leone Battista Alberti, 1472 senesinde Roma’da öldü.
Edebi Eserleri
Edebiyatla ilgili eserleri arasında, komediler, diyaloglar ve Aile Üzerine adlı bir inceleme kitabı da yer alır. Bu kitap Rönesansın ahlâk ve siyaset anlayışı üzerine yazılmış önde gelen eserlerdendir.