Luna programı
Bu sayfanın veya bölümün Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Eğer sayfanın Türkçeye çevrilmesi en fazla 2 hafta içinde gerçekleşmezse, bu sayfa veya bölüm silinme sürecine girecektir. |
Luna programı (Rusça bir kelime olan "Luna"nın anlamı "Ay"dır), zaman zaman Lunik ya da Lunnik olarak telaffuz edilen, Sovyetler Birliği tarafından 1959'dan 1976'ya kadar Ay'a yollanan robotik uzay araçları programı. Bu program sayesinde Ay'daki; toprağın kimyasal yapısı, yer çekimi, sıcaklık ve radyasyon miktarı hakkında bilgiler elde edilmiştir. Proje kapsamında, toplamda 24 araç görev almıştır.
ABD ile Sovyetler Birliği arasında yaklaşık 10 yıl süre Ay yarışını Temmuz 1969'da ABD, Apollo 11 ile kazanmıştı. Bundan sonra ABD uzay çalışmalarını biraz yavaşlatırken Sovyet Rusya uzay programlarını aksatmadan, hatta geliştirerek sürdürdü. SSCB'nin büyük programın bir bölümünü de 1959'da başlatan Luna programı oluşturuyordu. Bu programın bir öğesi olan Luna 16 adlı uzay aracı, 20 Eylül 1970'te aya indi. İndikten 26 saat sonra, uzay aracı, altındaki toprağı delmeye başladı. 35 cm derinden 101 gr. toprak örneği aldı. Toprağı sırtında getirdiği dönüş kapsülüne yerleştirdi. Kısa bir süre sonra kapsül kendi roketini ateşledi, Luna-16'dan ayrıldı ve Dünya'ya dönüş yolculuğuna başladı. 24 Eylül'de ay toprağı taşıyan kapsül paraşütle Kazakistan topraklarına iniş yaptı. SSCB, bu etkileyici girşimi aslında Apollo 11'in aya indiği gün, Luna 15 ile gerçekleştirmeyi planlamıştı. Böylece hem bütün dünyayı bir kez daha şaşırtacak hem de ABD'lilerden önce ay toprağını getireceklerdi. Ne var ki Luna 15, iniş sırasında Ay'daki dağlara çarparak parçalandı. Bu görev de 1,5 yıl sonra Luna 16'ya kaldı.
Görevler
- Luna 1958A
- Başlatma hatası, 23 Eylül 1958
- Lunar impact attempt
- Luna 1958B
- Başlatma hatası, 11 Ekim 1958
- Lunar impact attempt
- Luna 1958C
- Başlatma hatası, 4 Aralık 1958
- Lunar impact attempt
- Luna 1958D
- Başlatma hatası, 17 Aralık 1958
- Lunar impact attempt
- Luna 1
- Launched 2 Ocak 1959
- Lunar (Impact) Flyby
- Luna 1959A
- Başlatma hatası, 18 Haziran 1959
- Lunar impact attempt
- Luna 2
- Launched 12 Eylül 1959
- Lunar impact 14 Eylül 1959
- Latitude 29.10 N, Longitude 0.00 - Palus Putredinis
- Luna 3
- Launched 4 Ekim 1959
- Lunar Flyby
- Luna 1960A
- Başlatma hatası, 15 Nisan 1960
- Lunar flyby attempt
- Luna 1960B
- Başlatma hatası, 19 Nisan 1960
- Lunar flyby attempt
- Luna - Sputnik 25
- Launched 4 Ocak 1963 (failed to escape orbit and decayed back into the atmosphere after just one day)
- Soft landing attempt
- Luna 1963B
- Başlatma hatası, 3 Şubat 1963
- Soft landing attempt
- Luna 4
- Launched 2 Nisan 1963
- Lunar Flyby (Soft landing attempt)
- Luna 1964A
- Başlatma hatası, 21 Mart 1964
- Soft landing attempt
- Luna 1964B
- Başlatma hatası, 20 Nisan 1964
- Soft landing attempt
- Luna - Cosmos 60
- Launched 12 Mart 1965 (failed to escape orbit and decayed back into the atmosphere after five days)
- Soft landing attempt
- Luna 1965A
- Başlatma hatası, 10 Nisan 1965
- Soft landing attempt
- Luna 5
- Launched 9 Mayıs 1965
- Lunar impact (yumuşak iniş denemesi) - Bulutlar Denizi
- Luna 6
- Launched 8Haziran 1965
- Attempted Lander - Missed Moon
- Luna 7
- Launched 4 Ekim 1965
- Lunar Impact - Oceanus Procellarum
- Luna 8
- Launched 3 Aralık 1965
- Lunar Impact - Fırtınalar Denizi
- Luna 9
- Launched 31 Ocak 1966
- Landed on Moon 3 Şubat 1966
- Latitude 7.08 N, Longitude 295.63 E - Oceanus Procellarum
- Luna - Cosmos 111
- Launched 1 Mart 1966 (failed to escape orbit and decayed back into the atmosphere after two days)
- Lunar orbit attempt
- Luna 10
- Launched 31 Mart 1966
- Lunar Orbiter
- Luna 1966A
- Başlatma hatası, 30 Nisan 1966
- Lunar Orbiter attempt
- Luna 11
- Launched 24 Ağustos 1966
- Lunar Orbiter
- Luna 12
- Launched 22 Ekim 1966
- Lunar Orbiter
- Luna 13
- Launched 21 Aralık 1966
- Landed on Moon 24 Aralık 1966
- Latitude 18.87 N, 297.95 E - Oceanus Procellarum
- Luna 1968A
- Başlatma hatası, 7 Şubat 1968
- Lunar Orbiter attempt
- Luna 14
- Launched 7 Nisan 1968
- Lunar Orbiter
- Luna 1969A
- Başlatma hatası, 19 Şubat 1969
- Lunar Rover attempt
- Luna 1969B
- Başlatma hatası, 15 Nisan 1969
- Lunar Sample Return attempt
- Luna 1969C
- Başlatma hatası, 14 Haziran 1969
- Lunar Sample Return attempt
- Luna 15
- Launched 13 Haziran 1969
- Lunar Orbiter (attempted lander)
- Luna - Cosmos 300
- Launched 23 Eylül 1969
- Lunar Sample Return attempt (failed to escape orbit and decayed back into the atmosphere after four days)
- Luna - Cosmos 305
- Launched 22 Ekim 1969
- Lunar Sample Return attempt (failed to escape orbit and decayed back into the atmosphere after two days)
- Luna 1970A
- Başlatma hatası, 6 Şubat 1970
- Lunar Sample Return attempt
- Luna 1970B
- Başlatma hatası, 19 Şubat 1970
- Lunar Orbiter attempt
- Luna 16
- Launched 12 Eylül 1970
- Landed on Moon 20 Eylül 1970
- Latitude 0.68 S, Longitude 56.30 E - Mare Fecunditatis
- Lunar Sample Return to Earth 24 Eylül 1970
- Luna 17/Lunokhod 1
- Launched 10 Kasım 1970
- Landed on Moon 17 Kasım 1970
- Latitude 38.28 N, Longitude 325.00 E - Mare Imbrium
- Lunar Rover - Lunokhod 1
- Luna 18
- Launched 2 Eylül 1971
- Lunar Impact (Lunar Sample Return attempt)
- Latitude 3.57 N, Longitude 50.50 E - Mare Fecunditatis
- Luna 19
- Launched 28 Eylül 1971
- Lunar Orbiter
- Luna 20
- Launched 14 Şubat 1972
- Landed on Moon 21 Şubat 1972
- Latitude 3.57 N, Longitude 56.50 E - Mare Fecunditatis
- Lunar Sample Return to Earth 25 Şubat 1972
- Luna 21/Lunokhod 2
- Launched 8 Ocak 1973
- Landed on Moon 15 Ocak 1973
- Latitude 25.85 N, Longitude 30.45 E - LeMonnier Crater
- Lunar Rover - Lunokhod 2
- Luna 22
- Launched 29 Mayıs 1974
- Lunar Orbiter
- Luna 23
- Launched 28 Ekim 1974
- Lunar Lander (Lunar Sample Return attempt) - Mare Crisium
- Luna 1975A
- Launch failure 16 Ekim 1975
- Lunar Sample Return attempt - Mare Crisium
- Luna 24
- Launched 9 Ağustos 1976
- Landed on Moon 18 Ağustos 1976
- Latitude 12.25 N, Longitude 62.20 E - Mare Crisium
- Lunar Sample Return- Mare Crisium
Dış bağlantılar
- Lunar and Planetary Department Moscow University
- Luna Series (USSR) Profile by NASA's Solar System Exploration
- Soviet Lunar Images
- Exploring the Moon: Luna Missions