Makam (müzik)

Türk musikisinde, kullanılan ses dizilerinin (gam) belli kurallar çerçevesinde kullanılmasıdır. Makamların dizileri, aralıkları eşit ve toplamı 53 koma olan sekiz sesten oluşur. Dizileri aynı olan makamlar birbirlerinden seyirlerine göre ayrılır. Bu yüzden makamda seyir çok önemlidir. Makamların karar sesleri, güçlüsü, yedeni ve asma kararları olur.

Bölümleri

Makamın sekiz sesi dörtlü ve beşlilerin birleşmesiyle meydana gelir. Bunlar;

Türleri

Makamlar, inici, çıkıcı veya inici-çıkıcı bir seyre sahiptir. Basit, bileşik ve şed makamlar olmak üzere üçe ayrılır.

Basit makamlar

Tam dörtlü ve tam beşlilerin birleşmesiyle meydana gelen makamlardır. Genellikle birleşme yerindeki ses makamın güçlüsüdür. Türk müziğinde 16 adet basit makam vardır. Bunlar: Çargah Makamı, Buselik Makamı, Kürdî Makamı, Rast Makamı, Uşşak Makamı, Hicaz Makamı, Uzzal Makamı, Hümayun Makamı, Zirgüleli Hicaz Makamı, Neva Makamı, Tahir Makamı, Bayati Makamı, Muhayyer Makamı, Hüseyni Makamı, Karcığar Makamı ve Basit Suzinak Makamı'dır.

Bileşik makamlar

Çeşitli makamların birleştirilerek farklı bir makam haline gelmiş makamlardır. Ferahfeza, Dilkeşide, Ruy-i Irak bu makamlara örnektir.

Şedd (Göçürmeli) makamlar

Makamın yapısı bozulmadan karar sesinin farklı bir sese göçürülmesinden oluşan; kendine özgü geçkilerle ve seyir yapısı ile ait olduğu basit makamdan ayrılan makamlardır. 16 adet şedd makam vardır. Bunlar:

  1. Bu makamın Acemaşiran perdesine göçürülmesinden Acemaşiran Makamı
  2. Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Mahur Makamı elde edilir.
  1. Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Sultan-ı Yegâh Makamı
  2. Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Ruhnüvaz Makamı
  3. Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Nihavent Makamı elde edilir.
  1. Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Ferahnüma Makamı
  2. Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Aşkefza Makamı
  3. Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Kürdili Hicazkâr Makamı elde edilir. Bazı önemli kaynaklarda, Kürdili Hicazkâr Makamı 'Bileşik makam' olarak değerlendirilmektedir.
  1. Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Şeddaraban Makamı
  2. Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Sûzidil Makamı
  3. Bu makamın Irak perdesine göçürülmesinden Evcârâ Makamı
  4. Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Hicazkâr Makamı ve Zirgüleli Sûz'nâk Makamı elde edilir.

Bugüne kadar kullanılmış makamlar

Türk müziğinde 590 makam tespit edilmiştir. Ancak bunların bir çoğu bugün kullanılmamaktadır. Günümüzde 150 kadar makam kullanılsa da çoğunlukla eser verilen makam sayısı 40 civarındadır.

  1. Âb-ı Kevser
  2. Acem
  3. Acem-Aşîrân
  4. Acem-Bâ-Zir-Keşîde
  5. Acem-Bûselik
  6. Acem-Irak
  7. Acem-Kürdî
  8. Acem-Murassa
  9. Acem-Rast
  10. Acem-Zemzeme
  11. Acem-Zir-Keşîde
  12. Acemli Rast
  13. Âgâaze-i Kâbili
  14. Aheng-i-Tarâb
  15. Akberi
  16. Anber-Efşân
  17. Arabân
  18. Arabân-Kürdî
  19. Arabân-Nigâr
  20. Arabân-ı-Cedîd
  21. Arazbâr
  22. Arazbâr-Bûselik
  23. Arazbâr-Zemzeme
  24. Âvâz-ı Zenbûr
  25. Azrâ
  26. Aşîrân
  27. Aşîrân-Mâye
  28. Aşîrân-Vefâdar
  29. Aşîrân-Zemzeme
  30. Aşk-Efzâ
  31. Bâd-ı-Sabâ
  32. Bahâr
  33. Bahr-i-Nâzik
  34. Bayâti
  35. Bayâti-Arabân
  36. Bayâti-Arabân-Bûselik
  37. Bayâti-Aşîrân
  38. Bayâti-Bûselik
  39. Bayâti-Hisâr
  40. Bayâti-Isfahân
  41. Bayâti-Kürdî
  42. Bend-i-Bûselik
  43. Bend-i-Hisâr
  44. Beste-Hisâr
  45. Beste-Isfahân
  46. Beste-Nigâr
  47. Beste-Nigâr-Hisarek
  48. Beste-Nigâr-ı-Atîyk
  49. Beste-Nigâr-ı-Kadîm
  50. Beynel-Bahreyn
  51. Beyzâ
  52. Bezm-i Tarâb
  53. Bezmâra
  54. Buhârî
  55. Bûselik
  56. Bûselik-Aşîrân
  57. Bûselik-Gerdâniye
  58. Bûselik-Geveyşt
  59. Bûselik-Mâye
  60. Bûselik-Nevrûz
  61. Bûselik-Selmek
  62. Bûselik-Şehnaz
  63. Bûstan
  64. Büzürk
  65. Büzürk-Gerdâniye
  66. Büzürk-Geveyşt
  67. Büzürk-Mâye
  68. Büzürk-Nevrûz
  69. Büzürk-Selmek
  70. Büzürk-Şehnâz
  71. Canfezâ
  72. Çârgâh
  73. Çârgâh-Âcem
  74. Çârgâh-Gerdâniye
  75. Çârgâh-Mahûr
  76. Çehâr-Âgâazin
  77. Daği-Bayâti
  78. Danişverân
  79. Dil Âvîz
  80. Dil-Ârâ
  81. Dil-Efruz
  82. Dil-Keşîde
  83. Dil-Nişîn
  84. Dil-Rübâ
  85. Dil-Sûz
  86. Dildâr
  87. Dilkeş-Hâverân
  88. Dilküşâ
  89. Dost-Gahî
  90. Dügâh
  91. Dügâh-Bûselik
  92. Dügâh-Mâye
  93. Dügâh-ı Acem
  94. Dügâh-ı Kadîm
  95. Ebû-Selik
  96. Efrûhiten
  97. Evcârâ
  98. Evc (Eviç)
  99. Evc-Aşirân)
  100. Evc-Bûselik
  101. Evc-Gerdâniye
  102. Evc-i Muhâlif
  103. Evc-Isfahân
  104. Evc-Maklüb
  105. Evc-Mâye
  106. Evc-Nihâvendi
  107. Ferâh
  108. Ferâh-Âver
  109. Ferâh-Zâyi
  110. Ferâhfezâ
  111. Ferâhnâk
  112. Ferâhnümâ
  113. Ferâhzâr
  114. Gamz-Edâ
  115. Gazâl
  116. Gerdâniye
  117. Gerdâniye-Bûselik
  118. Gerdâniye-Büzürk
  119. Gerdâniye-Hicâz
  120. Gerdâniye-Hüseynî
  121. Gerdâniye-Irak
  122. Gerdâniye-Isfahân
  123. Gerdâniye-Kûçek
  124. Gerdâniye-Kürdî
  125. Gerdâniye-Nevâ
  126. Gerdâniye-Nigâr
  127. Gerdâniye-Nikrîzi
  128. Gerdâniye-Rast
  129. Gerdâniye-Rehâvî
  130. Gerdâniye-Uşşâk
  131. Gerdâniye-Zirgüle
  132. Geveyşt
  133. Geveyşt-Bûselik
  134. Geveyşt-Büzürk
  135. Geveyşt-Gerdâniye
  136. Geveyşt-Hicâz
  137. Geveyşt-Hüseynî
  138. Geveyşt-Irak
  139. Geveyşt-Isfahân
  140. Geveyşt-Kûçek
  141. Geveyşt-Nevâ
  142. Geveyşt-Rehâvî
  143. Geveyşt-Uşşâk
  144. Geveyşt-Zirgüle
  145. Gonca-i-Rânâ
  146. Gururî
  147. Gül-Ruh
  148. Güldeste
  149. Gülistân
  150. Gülizâr
  151. Gülnâri
  152. Gülzâr
  153. Gülşen-i Vefâ
  154. Hadrâ (Hazrâ)
  155. Harran
  156. Hâver
  157. Hayâl-i Murâd
  158. Hayân
  159. Hazân
  160. Heftgâh
  161. Hicâz
  162. Hicâz Aşirân
  163. Hicâz-Acem
  164. Hicâz-Bûselik
  165. Hicâz-Büzürk
  166. Hicâz-Gerdâniye
  167. Hicâz-Geveyşt
  168. Hicâz-Irak
  169. Hicâz-Mâye
  170. Hicâz-Nevrûz
  171. Hicâz-Selmek
  172. Hicâz-ı Muhâlif
  173. Hicâz-ı Reke
  174. Hicâz-ı Türkî
  175. Hicâz-ı-Hicâz
  176. Hicâz-Zemzeme
  177. Hicâz-Şehnâz
  178. Hicâzeyn
  179. Hicâzî Hüseynî
  180. Hicâzî Isfahân
  181. Hicâzî Uşşâk
  182. Hicâzkâr
  183. Hicâzkâr-Bûselik
  184. Hicâzkârı-Kürdî
  185. Hisâr
  186. Hisâr- Vech-i Şehnâz
  187. Hisâr-Aşîrân
  188. Hisâr-Bûselik
  189. Hisâr-Evc
  190. Hisâr-ı Büzürk
  191. Hisâr-ı Gayr-ı Müstear
  192. Hisâr-ı Kâdim
  193. Hisâr-ı Kürdî
  194. Hisâr-ı Nîk
  195. Hisârek
  196. Hocest
  197. Horasan
  198. Hoş-Serâ
  199. Hucet
  200. Hudavendigâr
  201. Hufte-Isfahân
  202. Hûzi
  203. Huzî-Aşîrân
  204. Hûzi-Bûselik
  205. Hümâyûn
  206. Hüseynî
  207. Hüseynî- Geveyşt
  208. Hüseynî-Acem
  209. Hüseynî-Aşîrân
  210. Hüseynî-Bûselik
  211. Hüseynî-Gerdâniye
  212. Hüseynî-Horasâni
  213. Hüseynî-Kürdî (Zemzeme)
  214. Hüseynî-Nevrûz
  215. Hüseynî-Nikrîz
  216. Hüseynî-Rehâvi
  217. Hüseynî-Sabâ
  218. Hüseynî-Şehnâz
  219. Hüsn-ü Ân
  220. Hüzzâm
  221. Hüzzâm-ı Cedîd
  222. Hüzzâm-ı Kadîm
  223. Hüzzâm-ı Rûmi
  224. Irak
  225. Irak-Geceyşt
  226. Irak-Gerdâniye
  227. Irak-Mâye
  228. Irak-Nevrûz
  229. Irak-Selmek
  230. Irak-Şehnâz
  231. Irakı Acem
  232. Isfahân
  233. Isfahân-Bûselik
  234. Isfahân-Gerdâniye
  235. Isfahân-Geveyşt
  236. Isfahân-Irak
  237. Isfahân-Mâye
  238. Isfahân-Nevrûz
  239. Isfahân-Selmek
  240. Ifahân-ı Cedîd
  241. Isfahân-ı Sultâni
  242. Isfahân-Zemzeme
  243. Isfahân-Şehnâz
  244. Isfahânek-i Atîyk
  245. Isfahânek-i Cedîd
  246. Isfahânek
  247. Kâbilî
  248. Karcığar
  249. Kebûter
  250. Kûçek
  251. Kûçek-Geveyşt
  252. Kûçek-Mâye
  253. Kûçek-Nevrûz
  254. Kûçek-Selmek
  255. Kûçek-Sümbüle
  256. Kûçek-Zemzeme
  257. Kûçek-Şehnâz
  258. Kürdî
  259. Kürdî-Aşîrân
  260. Kürdîli Çârgâh
  261. Kürdîli Hicâzkâr
  262. Kürdîli Hümâyûn
  263. Lâle-Gül
  264. Lâle-Rûh
  265. Mâhûr
  266. Mâhûr-Aşîrân
  267. Mâhûr-Bûselik
  268. Mâhûr-Hân
  269. Mâhûr-i Kebîr
  270. Mâhûr-i Kebîr-i Kadîm
  271. Mâhûr-i Sagîyr
  272. Mâhûrek (Mâhûr-i Sagîyr)
  273. Mâhûri
  274. Matlûb
  275. Matlûbek
  276. Mâverâünnehr
  277. Mâye
  278. Mâye-Bûselik
  279. Mâye-Büzürk
  280. Mâye-Hicâz
  281. Mâye-Hüseynî
  282. Mâye-i Atîyk
  283. Mâye-i Kebîr
  284. Mâye-i Kevser
  285. Mâye-Irak
  286. Mâye-Isfahân
  287. Mâye-Kûçek
  288. Mâye-Nevâ
  289. Mâye-Rast (Rast-Mâye)
  290. Mâye-Rehâvî
  291. Mâye-Uşşâk
  292. Mâye-Zirgüle
  293. Mâşûk
  294. Meclis-Efrûz
  295. Mellâhi
  296. Mezmîm
  297. Mihr-i Cân
  298. Muhâlif
  299. Muhâlif-i Irak
  300. Muhâlif-i Rast
  301. Muhâlifek
  302. Muhayyer
  303. Muhayyer Bûselik
  304. Muhayyer Irak
  305. Muhayyer Kürdî
  306. Muhayyer Segâh
  307. Muhayyer Sümbüle
  308. Muhayyer Zirgüle
  309. Muhayyer-Zîrkeş
  310. Mûtedil
  311. Mûtrıbân
  312. Mûvafık
  313. Müberkâa
  314. Mücenebûr-Remel
  315. Müjdegâni
  316. Mürgâk
  317. Müsteâr
  318. Müsteârek
  319. Müteaddi
  320. Müşküye (Segâh-Aşîrân)
  321. Na-Murâd
  322. Nağme-i Kâbil
  323. Nâz
  324. Nâz-u Niyaz
  325. Nâzenin
  326. Necd-i Hüseynî
  327. Nesîm
  328. Nev-Edâ
  329. Nev-Eser
  330. Nev-Resîde
  331. Nevâ
  332. Nevâ-Acem
  333. Nevâ-Aşîrân
  334. Nevâ-Bûselik
  335. Nevâ-Gerdâniye
  336. Nevâ-Geveyşt
  337. Nevâ-Hüseynî
  338. Nevâ-Kürdî
  339. Nevâ-Mâye
  340. Nevâ-Nevrûz
  341. Nevâ-Selmek
  342. Nevâ-Şehnâz
  343. Nevây-ı Uşşâk
  344. Nevâziş
  345. Nevbahâr
  346. Nevrûz
  347. Nevrûz-Bayâti
  348. Nevrûz-Bûselik
  349. Nevrûz-Büzürk
  350. Nevrûz-Hicâz
  351. Nevrûz-Hüseynî
  352. Nevrûz-i Acem
  353. Nevrûz-i Arâb
  354. Nevrûz-i Hârâ
  355. Nevrûz-i Rast
  356. Nevrûz-i Rûmî
  357. Nevrûz-i Sultâni
  358. Nevrûz-Irak
  359. Nevrûz-Isfahân
  360. Nevrûz-Kûçek
  361. Nevrûz-Nevâ
  362. Nevrûz-Rehâvî
  363. Nevrûz-Sabâ
  364. Nevrûz-Uşşâk
  365. Nevrûz-Zirgüle
  366. Neşât-Âver
  367. Nigâr
  368. Nigâr-ı Nîk
  369. Nigâr-ı Nîk-Acem
  370. Nigârçek
  371. Nigârek
  372. Nihâvend
  373. Nihâvendi Cedîd
  374. Nihâvendi Kebir
  375. Nihâvendi Rûmî
  376. Nihâvendi Sagîyr
  377. Nikrîz
  378. Nikrîz-i Kebir
  379. Nikrîz-i Sagîyr
  380. Nikrîz-Segâh
  381. Nişâbûr (Nişâpûr)
  382. Nişâbûrek
  383. Nühüft (Nihift)
  384. Nühüft-Hicâzî
  385. Nühüft-i Kâdîm
  386. Pay-Zen-i Sabâ
  387. Pençgâh
  388. Pençgâh-ı Aşl
  389. Pençgâh-ı Zâid (Zâide
  390. Perzerîn
  391. Pesendîde
  392. Pûşegân
  393. Râh-i Gül
  394. Râh-i Hâr-Ken
  395. Râh-i Hâr-Keş
  396. Râh-i Hûsrevâni
  397. Râh-i Rûh
  398. Râh-i Şeb-Diz
  399. Rahat-Fezâ
  400. Rahâtül-Ervâh
  401. Râmiş-Huva
  402. Râmiş-i Cân
  403. Rast
  404. Rast-Acem
  405. Rast-Gerdâniye
  406. Rast-Geveyşt
  407. Rast-Hâverân
  408. Rast-Kürdî
  409. Rast-Mâhir
  410. Rast-Mâye
  411. Rast-Nevrûz
  412. Rast-Selmek
  413. Rast-ı Cedîd
  414. Rast-ı Kebîr
  415. Rast-Şehnâz
  416. Rehâvî (Rehâvî)
  417. Rehâvî-Gerdanîye
  418. Rehâvî-Geveyşt
  419. Rehâvî-Mâye
  420. Rehâvî-Nevrûz
  421. Rehâvî-Selmek
  422. Rehâvî-Şehnâz
  423. Rekb (Çârgâh-Rekb)
  424. Rekb-i Nevrûz
  425. Reng-i Dil
  426. Revâ-Irak
  427. Revnâk-Nümâ
  428. Ridâyî
  429. Rûh
  430. Rûh-Efzâ
  431. Rûhnevâz (Rûhnüvâz)
  432. Rûy-i Aşîrân
  433. Rûy-i Hicâz
  434. Rûy-i Irak
  435. Rıdvân
  436. Sabâ
  437. Sabâ-Aşîrân
  438. Sabâ-Bûselik
  439. Sabâ-Uşşâk
  440. Sabâ-Zemzeme
  441. Safâ
  442. Sâzkâr
  443. Se-Bahr
  444. Sebz-Ender-Sebz
  445. Sebz-Ender-Sebz-i Hisâr
  446. Sebz-Ender-Sebz-i Kadîm
  447. Sebz-î Hisâr
  448. Sebz-î Tâze
  449. Sebzî
  450. Segâh
  451. Segâh-Acem
  452. Segâh-Arabân
  453. Segâh-Mâye (Mâye)
  454. Segâh-Muhayyer
  455. Selmek (Selmekî)
  456. Selmek-Büzürk
  457. Selmek-Hicâz
  458. Selmek-Hüseynî
  459. Selmek-i Kebîr
  460. Selmek-i Sagîyr
  461. Selmek-Irak
  462. Selmek-Isfahân
  463. Selmek-Kûçek
  464. Selmek-Rast
  465. Selmek-Rehâvî
  466. Selmek-Zirgüle
  467. Ser-Bülendi
  468. Ser-Henk
  469. Serendâz (Seng-Endâz)
  470. Sipihr
  471. Sipihr-Hüseynî
  472. Sipihr-Uşşâk
  473. Sireng
  474. Sultân-ı Bûselik
  475. Sultân-ı Cedîd
  476. Sultân-ı Nevâ
  477. Sultân-ı Segâh
  478. Sultân-ı Yegâh
  479. Sultân-ı-Irak
  480. Suz-i Dil
  481. Suz-i Dilâra
  482. Sûznâk (Basit Sûzinâk)
  483. Sünbüle
  484. Sünbüle-i Kâdîm
  485. Sünbüle-Nihâvend
  486. Şâd-Kâmı
  487. Şâh
  488. Şâhî
  489. Şâhvâr (Şehvâr)
  490. Şedd-i Arabân
  491. Şehnâz
  492. Şehnâz-Aşîrân
  493. Şehnâz-Bûselik
  494. Şehnâz-Büzürk
  495. Şehnâz-Hâverân (Irak)
  496. Şehnâz-Hicâz
  497. Şehnâz-Hüseynî
  498. Şehnâz-Kûçek
  499. Şehnâz-Kürdî
  500. Şehnâz-Nevâ
  501. Şehnâz-Rast
  502. Şehnâz-Rehâvî
  503. Şehnâz-Uşşâk
  504. Şehnâz-Zirgüle
  505. Şehr-i Naz (Şehr-Nâz)
  506. Şehvâr
  507. Şems-Efrûz
  508. Şeref-Nümâ
  509. Şevk-Âver
  510. Şevk-Efzâ
  511. Şevk-Engîz
  512. Şevk-i Cedîd
  513. Şevk-i Dil
  514. Şevk-i Serâb
  515. Şevk-i Tarâb
  516. Şeşgâh
  517. Şiâr
  518. Şinâver
  519. Şirâz
  520. Şirâz-Sünbüle
  521. Şirîn
  522. Şîvekâr
  523. Şîvekeş
  524. Şîvenümâ
  525. Şûrî
  526. Şüster
  527. Tâhir
  528. Tâhir-Bûselik
  529. Tâhir-i Kebîr
  530. Tâhir-i Sagîyr
  531. Tâhir-Kürdî
  532. Tanık
  533. Tarz-ı Bihîn
  534. Tarz-ı Cedîd
  535. Tarz-ı Nevîn
  536. Tebrîz
  537. Tehrîzî
  538. Tereşşüd
  539. Terkîb-i Sabâ
  540. Tüvânger
  541. Urfa-Mâhûr
  542. Uzzâl
  543. Uzzâl-Acem
  544. Uzzâl-Hüseynî
  545. Uzzâl-Şehnâz
  546. Uşşâk
  547. Uşşâk-Aşîrân
  548. Uşşâk-Gerdâniye
  549. Uşşâk-Geveyşt
  550. Uşşâk-Mâye
  551. Uşşâk-Nevrûz
  552. Uşşâk-Selmek
  553. Uşşâk-Şehnâz
  554. Vâmık
  555. Vech-i Arazbâr
  556. Vech-i Bûselik
  557. Vech-i Hüseynî
  558. Vech-i Şehnâz
  559. Yâr
  560. Yegâh
  561. Zâd-ı Dil
  562. Zâvîl (Zavil)
  563. Zâvîli (Zâvûli)
  564. Zâvîli Isfahân
  565. Zâvîli Segâh
  566. Zemzem
  567. Zemzeme (Eski Zemzeme)
  568. Zemzeme-Kürdî
  569. Zende-Rûd
  570. Zengüle (Zirgüle)
  571. Zengüle-Bûselik
  572. Zengüle-Gerdâniye
  573. Zengüle-Geveyşt
  574. Zengüle-Mâye
  575. Zengüle-Nevrûz
  576. Zengüle-Selmek
  577. Zengüle-Şehnâz
  578. Zengüleli Sûznak
  579. Zevk-Bahş
  580. Zevk-i Dil
  581. Zevk-u Tarâb
  582. Zirefkend
  583. Zirefkend Şarkı
  584. Zirefkend-i Büzürk
  585. Zirefkend-i Kûçek
  586. Zirefkend-i Rûmi
  587. Zirkeş-Hâveran
  588. Zirkeş-Hüseynî
  589. Zirkeşîde
  590. Zülf-i Nigâr
This article is issued from Vikipedi - version of the 2/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.