Manuel Marulanda
Pedro Antonio Marín Marín (13 Mayıs 1930 – 26 Mart 2008) kod adı Manuel Marulanda Vélez yoldaşları tarafından takılan lakabı Tirofijo (İspanyolca: Keskin nişancı) olan FARC-EP (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia-Ejército del Pueblo)(Türkçesi: Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri – Halkın Ordusu) lideriydi.Kolombiya’nın batı-orta bölümündeki kahve yetiştirilen Quindio bölgesinde köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Ailesi Liberal Partiye eğilimli olsalar da Marulanda siyasi ve ideolojik olarak Kolombiya Komünist Partisine PCC eğilim gösterir.Liberal Parti lideri Jorge Eliécer Gaitán’ın öldürülmesiye başlayan şiddet dönemi (1948-58) yıllarında siyasi bilinci oluşur.
Mart 2006’da ABD Başsavcısı Alberto Gonzalez Adalet Bakanlığı ile koordineli şekilde Manuel Marulanda’nın başına 5 milyon dolarlık ödül koydu. Ancak bütün çabalara karşın Trufio yakalanmadı ve 26 Mart 2008 günü kalp krizi yüzünden hayatını kaybetti. Örgütte onun yerine Alfonso Cano geçti.
İlk silahlı eylemleri
Marulanda ve ailesinin üyeleri, birçok Liberal Parti sempatizanı köylü ailede olduğu gibi Jorge Eliecer Gaitan’ın öldürüldüğü haberinin kendilerine ulaşmasıyla beraber silahlı olarak ayaklanacaktır. Kendilerini rakip Muhafazakar Parti ile yerel polisten korumak amacındadırlar.
Bu süreçte Marulanda ailesinden bazı kişilerle beraber gerilla savaşçısı olarak evden ayrılır ve komünistlerle beraber çarpışır. Partiye bağlı silahlı gruplar bu dönemde çok etkilidir. Bu sırada öldürülen bir sendika liderine atfen Manuel Marulanda kod adını alır. Marulanda bu dönemde Jacobo Arenas olarak da bilinen Luis Morantes ile yakınlaşacak ve dost olacaktır. Arenas Kolombiya Komünist Partisinin önde gelen yöneticilerindendir.
Bu grubun üyeleri daha sonra Marquetalia olarak bilinen bölgeye yerleşecek silahlarını muhafza edeceklerdi. Kolombiya Ordusuna güvenmedikleri için teslim olmazlar. Bu durum 1953 yılında muhafazakar cumhurbaşkanı Laureano Gómez’i deviren General Gustavo Rojas yönetimin de de değişmez. Rojas Liberal Parti sempatizanı silahlı milislere silahlarını bırakmaları için af çıkartsa da teslim olanların öldürüldüğü haberleri Marulanda ve yoldaşları arasında huzursuzluk yaratır, Kolombiya Komünist Partisinin şehir merkezlerindeki yönetimi de kararsız kalır.
1957 yılında Rojas’ın devrilmesiyle birlikte 1958 yılında ülkedeki iki esas parti arasında lusal Cephe antlaşması imzalanır. Yeni hükümet bu dönemde en büyük tehlike olarak kendi kendine bağımsızlığını ilan etmiş olan ve silahlı gücü bulunan Marquetalia Cumhuriyetini görür. Muhafazakar parti ve ABD arafından yeni hükümete yapılan baskı sonucu bölgeye yoğnu askeri harekat yapılacak ve Mayıs 1964’de bölge ordu birliklerince ele geçirilir.[1]
FARC’ın kuruluşu
Kolombiya Ordusunun saldırıları genelde başarısız olur, gerillalar saldırılarla dağıtılsa da neredeyse çoğu başka yerlerde bir araya gelecek ve Bloque Sur (Güney Bloku) adındaki grubu 27 Mayıs 1964 günü oluştururlar. Grup 1966 yılında kurulacak olan FARC örgütünün temelini oluşturacaktır. Marulanda ve Arenas yeni gerilla grubunun liderleri olacaklardır.
1984-1990 Barış Görüşmeleri
1982 yılında yeni seçilen devlet başkanı Belisario Betancur gerilla gruplarıyla uzlaşabilmek amacıyla bir barış açılımı hamlesi yapar. FARC ve diğer slahlı gruplarları barış görüşmeleri için davet eder.FARC bu daveti kabul eder ve görüşmelerin La Uribe bölgesinde yapılmasını ister. Aylar süren uzlaşma görüşmelerinin ardından FARC ve hükümet La Uribe Kararlarını imzalar. Bu anlaşmanın ışığında Yurtsever Birlik ortaya çıkar. Birlik içerisinde gerilla grupları, sendikalar, insan hakları örgütleri bulunmaktadır. Anlaşma ve bu çerçevedeki ateşkes 1984 yılından başlayacak ve 1990 yılına kadar sürecektir. Ancak süreç içerisinde ateşkes her iki tarafça da sayısız kez ihlal edilecektir. 1990 yılında devlet başkanı Cesar Gaviria yeniden başlayan görüşmeler sırasında Casa Verde’deki FARC karagahına saldırır, FARC lider heyeti ormanlık bölgeye kaçar.
1998-2002 Barış Görüşmeleri
Marulanda 1999 yılında Andrés Pastrana yönetimindeki muhafazakar hükümet ile yapılan barış görüşmelerinde FARC heyetinin başındadır. Pastrana hükümeti FARC’ın önerisi olan beş eyalette silahsızlandırılmış bölge uygulamasını kabul eder. Beş eyalet San Vicente del Caguan etrafında sıralanan eyaletlerdi. FARC bu bölgenin de-facto hakimi durumundaydı, yerel hükümet temsilcileri bölgeyi zamanında terk etmek zorunda kalmıştı. Anlaşmanın uygulanmasıyla beraber gerillalar bölgede açıkça falliyet göstermeye başladılar ve FARC günlük hayatın her alanında siyasi, idari, hukuki, eğitimsel başlıklarda önderlik ettiği için neredeyse özerk bir devlet kurulmuştu. FARC bölgede ileriki dönemler için ordusunu eğtimeye ve güçlendirmeye de başlar. Bölgedeki arazilerin kokain ve uyuşturucu imalatı için kullanıldığı iddiaları özellikle sol ideolojiye düşman Kolombiya hükümetleri ve ABD tarafından sürekli olara dile getirilecek, örgütün siyasi progaramından çok bu yöne dikkat çekilmeye çalışılacaktır.
Görüşmelerde daimi ateşkese dair bir konu konuşulmadıysa da çatışmalarda gözle görülür bir düşme yaşanmış, ara sıra iki tarafın da silaha başvurması ve bazı kaçırma olayları görüşmelerdeki elçileri zor durumda bırakmıştır. Barış görüşmelerinin sağladığı ortam Şubat 2002’de FARC’ın bir milletvekilini kaçırmak için uçak kaçırmasıyla sona erecektir. Pastrana hükümeti için bu olay biçilmiş kaftan olacak ve görüşmeler kesilerek savaş haline tekrar dönülecektir.
Ölümü
Marulanda 26 Mart 2008 tarihinde kalp krizinden hayatını kaybeder. Ölümünün ilk haberi 24 Mayıs 2008 tarihli Revista Semana adlı Kolombiyalı magazin dergisinde Savunma Bakanı Juan Manuel Santos tarafından dile getirilir. Bakan bu bilgiyi FARC içerisindeki güvenilir bir kaynaktan aldığını da ekler. Bakan, Marulanda’nın kendi bombardımanları sonucu öldüğünü iddai etse de FARC Komuta Merkezinden Timoleón Jiménez teleSUR televizyon kanalına gönderilen video görüntüsünde Marulanda’nın kalp krizi sonucu öldüğünü 25 Mayıs günü açıklar.[2]
Kaynakça
- ↑ Jacobo Arenas’ın konuyla ilgili Marquetalia Direnişi Günlüğü adında bir kitabı bulunmaktadır: Jacobo Arenas, Diario de la resistencia de Marquetalia, Ediciones Abejón Mono (1972), ASIN B0000E8FIQ
- ↑ FARC confirm death of ‘Manuel Marulanda’". Colombia Reports. May 25, 2008. http://colombiareports.com/2008/05/25/farc-admits-death-of-manuel-marandula/