Mayapán
Mayapán (Yukatek Mayacası Màayapáan), Meksika’nın Yucatan Yarımadası’nda, Kristof Kolomb öncesi dönemde kurulmuş bir Maya kentidir. Mérida’nın 40 km. güneydoğusunda ve Chichen Itza’nın 100 km. batısında yer alır.Bkz. Haritası, uydu fotoğrafı ve arazisi Mayapan’ın en parlak çağında nüfusunun 11.000 ile 15.000 kişi arasında olduğu sanılmaktadır.
Tarihsel kayıtlara göre, Mayapán’da yaşayan Cocom’larla ve Uxmal’da yaşayan Xiu’lar, 1000 yılına doğru Chichén Itzá kenti ittifak yapmıştır. “Mayapan Konfederasyonu” adıyla bilinen bu ittifak 1194’de Cocom’ların lideri Hunacc Ceel tarafından bozuldu. Savaşı Mayapan’lılar kazandı.Mayapan’ın üstünlüğü 1441’e kadar sürdü. Bu tarihte Uxmal Xiu’larının lideri Ah Xupan Xiu, Mayapán kentini alarak Cocom’lara son verdi. Mayapán’ın nüfusu en parlak döneminde 12.000’i bulmuştu. Mayapán, taş duvarlarla tahkim edilmiş bir kentti. Mimarisinde Toltek etkileri açıkça görülmektedir. Eric J. Thompson “Yukatan Yarımadası’nın Doğu Kıyısı Sakinleri” adlı eserinde bu dönemi ayrıntılı olarak işlemektedir. Mayalar’a ait tarihsel kayıtlar bölgede Mayapán egemenliğinin olduğu dönemde (1200-1480) Putun’ların Bakhalal ve Chactemal bölgelerinde nüfuzlarını koruyabildiklerini bildirmektedir. Mayapán'ın çöküşünün ardından Yucatan Yarımadası rekabet halindeki 16 beyliğe bölünmüştür. Bu savaş ve isyanlar sırasında kent çok tahrip görmüş olduğundan günümüzde ayakta kalan yapıları fazla değildir.
