Miguel Hidalgo y Costilla
Miguel Hidalgo y Costilla (8 Mayıs 1753, Corralejo - 30 Temmuz 1811, Chihuahua), İspanyol sömürge yönetimine karşı başlattığı ayaklanmayla Meksika'da bağımsızlık mücadelesinin simgesi durumuna gelen Katolik papaz.
1789'da papazlığa atandı. Dolores piskoposluk bölgesinde yeni tarım yöntemlerini yayarak halkın ekonomik durumunu düzeltmek için çaba gösterdi.Bu çalışmalarından dolayı İspanyol yetkililerin kuşkusunu çekmekle birlikte meslek yaşamının ilk yılları olaysız ve sakin geçti.
Bağımsızlık hareketi
İspanya'nın 1808'de Fransız birliklerince işgal edilmesinin ardından, Napoléon İspanya kralı VII. Fernando'yu tahttan çekilmeye zorlayarak yerine kardeşi Joseph Bonaparte'ı geçirdi. Meksika'daki İspanyol görevlilerin yeni krala karşı pek direnmemesine karşın, Meksikalıların girişimiyle Fernando'yu destekleme ya da İspanya'dan bağımsızlaşma amacına dönük çeşitli gizli örgütler kuruldu. Dolores yakınlarında etkinlik gösteren ve Hidalgo Costilla'nın da üye olduğu gizli örgütün hazırladığı ayaklanmanın İspanyollara ihbar edilmesi üzerine örgüt üyelerinin çoğu tutuklandı.
Kaçması için yapılan uyarıları dinlemeyerek hemen harekete geçmeye karar veren Hidalgo, 16 Eylül 1810'da Dolores halkını kilisede toplayarak İspanyollara karşı ayaklanmaya çağırdı. Hidalgo'nun San Miguel'de başlattığı bağımsızlık hareketi, kısa sürede kitleselleşerek varlıklı sınıflara karşı toplumsal ve ekonomik bir savaş niteliğine büründü. Hidalgo'nun çevresinde toplanan binlerce Yerli ve melez, başta Guanajuato olmak üzere Mexico'nun batısındaki önemli kentleri ele geçirerek kısa süre içinde başkentin kapılarına dayandı. Ama Hidaolgo kararsızlık göstererek kenti ele geçirme fırsatını kaçırınca ordusu dağılmaya başladı. Öte yandan yetkililer de hareketin bütün ülkeyi saracak bir ayaklanmaya dönüşmesinden korkarak etkili önlemlere yöneldiler. Hidalgo 17 Ocak 1811'de Calderon'da uğradığı yenilgi üzerine Amerika Birleşik Devletleri'ne sığınmak üzere kuzeye doğru kaçtıysa da yakalandı.Papazlık yetkisinin elinden alınmasından sonra asilikle suçlanarak idam edildi. Mezarı, Meksiko'daki Bağımsızlık Meleği'nin anıt mezar kısmında yer almaktadır.
Hidalgo'nun halkı ayaklanmaya çağırdığı 16 Eylül (Grito de Dolores) her yıl Meksika Bağımsızlık Günü olarak kutlanır.