Moses Hamon
Moses Hamon (veya Moşe Hamon, Amon) (1490; Granada, İspanya - 1567) Joseph Hamon'un oğlu olarak İspanya'da doğdu. Babasıyla birlikte İstanbul'a gelip I. Sultan Süleyman'ın doktoru oldu. Judah ibn Verga tarafından "ünlü prens ve büyük doktor" olarak tanımlanan Hamon, sultanın bütün keşiflerinde yanında bulundu; bilgisi ve yeteneği karşılığında kendisine imtiyaz tanınıyordu.
Arapça, Türkçe ve Farsça bilen Hamon iyi bir linguistti ve Yahudi öğretilerinin erbabıydı. İstanbul'da 1515 ve 1516'da İbranice çalışmalar bastı. Bu şehirde, kendi masraflarıyla bir okul açıp başına Selanikli Joseph Taitazak'ı getirdi. Manasseh ben Israel'in dediğinin aksine Tevrat'ı Farsça'ya ve İsrailoğullarının dualarını Türkçe'ye tercüme etmemiştir fakat Jacob Tavus'un Farsça'ya ve Saadia Gaon'un Arapça'ya tercüme edilmiş Tevratlarını 1546'da bastırdı.
Emin tavırları ve yardımseverliliği ile epeyce saygı duyulan Hamon çekinmeden dindaşlarını müdafaa etti. 1545'de Amasia'da Hristiyan bir çocuğun dini ayinlerde kullanılmak üzere öldürüldüğü iddiasıyla Yahudiler suçlandı fakat kayıp kişi sağ olarak belirince Yahudilerin masumiyeti kanıtlandı; bunun ardından Hamon, kan iftirası iddialarının bundan sonra kraliyet mahkemesinde yargılanması için sultanın fetva çıkarmasında etkili oldu.[1]
Cemaat içi zorluklarda da Hamon çağırıldı. Selanik Yahudi cemaatinde çıkan kavga sonucu Hamon kavgaya karışanları İstanbul'a çağırttı ve sultanı Selanik'e bir hakim göndermesi ve suçluların cezalandırılması için teşvik etti.[2]
Popüler kültüre rtkileri
I. Süleyman döneminin anlatıldığı Muhteşem Yüzyıl adlı Türk dizisinde Özer Tunca tarafından canlandırılmıştır.
Yahudi Ansiklopedisi bibliyografisi
- David Conforte, Kore ha-Dorot, ed. Cassel. s. 32b, 34b;
- Şebet Yehudah, s. 33, 53, 111;
- Joseph ha-Kohen, 'Emek ha-Baka, s. l05;
- Samuel Usque, Consolaçao as Tribulaçoens de Yisrael, s. 208a;
- M. A. Levy, D. Joseph Nasi, Herzog von Naxos, und Zwei Jüdische Diplomaten Seiner Zeit, s. 6;
- Moritz Steinschneider, Hebr. Bibl. ii. 67, 83;
- Eliakim Carmoly, Histoire des Médecins Juifs, s. 159;
- Heinrich Grätz, Gesch. ix. 33, 339;
- R. E. J. xl. 230.
Kaynakça
- Bu konu 1901-1906 Yahudi (Jewish) Ansiklopedisi'nde Sunulmuştur.